Theo kênh Al Jazeera, phát biểu tại quốc hội ở Ankara ngày 12-2, Tổng thống Erdogan tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ quyết tâm đẩy lùi các lực lượng chính phủ Syria ra khỏi các trạm quan sát mà nước này thiết lập ở Idlib trước cuối tháng 2.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: Anadolu
“Chúng tôi sẽ làm điều này bằng tất cả biện pháp cần thiết, trên không hoặc trên bộ” - ông Erdogan nói.
Ông Erdogan nói thêm Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tấn công các lực lượng chính phủ Syria bất cứ nơi nào nếu có thêm một binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ bị thương và có thể dùng tới sức mạnh trên không nếu cần thiết.
Thổ Nhĩ Kỳ đã thiết lập 12 trạm quan sát tại Idlib, địa bàn hoạt động cuối cùng của phe nổi dậy tại Syria, theo thỏa thuận ký với Nga năm 2018 - đồng minh chính của chính phủ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Tháng này, Thổ Nhĩ Kỳ đã điều hàng ngàn binh sĩ và đoàn xe quân sự vượt biên tiến vào Idlib, trong đó gồm xe tăng, xe bọc thép chở quân và thiết bị radar tới tăng cường các vị trí quân sự của nước này.
Các cuộc tấn công của chính phủ Syria đã giết chết 13 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib trong tháng này, buộc Ankara đáp trả mạnh mẽ giữa lúc dấy lên lo ngại về tình hình bạo lực leo thang ở Syria.
Thổ Nhĩ Kỳ cho hay nước này đã trả đũa hai cuộc tấn công, phá hủy hàng chục mục tiêu của quân chính phủ Syria.
Hôm 11-2, ông Erdogan nói rằng chính phủ Syria sẽ phải trả giá rất đắt cho việc tấn công binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib.
Các nhóm phiến quân được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cũng đã sẵn sàng đánh bật lực lượng chính phủ Syria khỏi Idlib, ông Erdogan nói.
“Chúng tôi đã đưa ra thông điệp rằng chúng tôi sẽ hành động mà không thỏa hiệp với những ai thuộc các nhóm đối lập - những người hành động một cách vô kỷ luật” - ông Erdogan nói.
Với sự hỗ trợ của Nga, binh sĩ Syria trong nhiều tuần qua phát động cuộc tấn công ở Idlib và các khu vực Aleppo gần đó, làm dấy lên một cuộc khủng hoảng nhân đạo với khoảng 700.000 người rời bỏ nhà cửa lánh nạn, hàng trăm dân thường bị giết chết, theo Liên Hiệp Quốc.
Hầu hết cuộc chiến trong tuần qua là tập trung vào đường cao tốc M5, nối Aleppo - từng là trung tâm tài chính ở phía bắc với thủ đô Damascus ở phía nam.
Tháng 9-2018, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga nhất trí chỉ định Idlib là vùng giảm căng thẳng, nơi các hành động gây hấn hoàn toàn bị cấm.
Tuy nhiên, chính phủ Syria và các đồng minh liên tục phá vỡ các điều khoản của lệnh ngừng bắn, trong đó có lệnh ngừng bắn có hiệu lực vào ngày 12-1 vừa qua và mở các cuộc tấn công chết người ở Idlib.
Tình hình rất căng thẳng
Việc binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thương vong đã làm căng thẳng mối quan hệ giữa Ankara và Moscow.
Hôm 12-2, điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nói chuyện với ông Erdogan về việc xoa dịu tình hình ở Idlib và nói rằng điều quan trọng là thực thi đẩy đủ các thỏa thuận hiện nay giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Điện Kremlin cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ đã bỏ qua các thỏa thuận mà nước này đã ký với Nga nhằm vô hiệu hóa các chiến binh vũ trang ở Idlib. Điện Kremlin cho hay các cuộc tấn công nhằm vào lực lượng Syria và Nga vẫn tiếp diễn.
Binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ tập trung ở làng Qaminas, tỉnh Idlib, Syria. Ảnh: AFP
Người phát ngôn điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng Nga xem những cuộc tấn công này là không thể chấp nhận được và trái với các thỏa thuận.
“Đặc biệt, theo tài liệu này, phía Thổ Nhĩ Kỳ cam kết rằng các nhóm khủng bố ở Idlib đã bị vô hiệu hóa. Chúng tôi tiếp tục lưu ý rằng những nhóm này đang tiến hành những cuộc tấn công từ Idlib nhằm vào lực lượng Syria và cũng thực hiện hành động gây hấn nhằm vào các cơ sở quân sự của chúng tôi” - ông Peskov nói.
“Điều này là không thể chấp nhận được và đi ngược với thỏa thuận Sochi” - ông nhấn mạnh.
Ở chiều ngược lại, ông Erdogan nói những cuộc tấn công của Nga và chính phủ Syria nhằm vào dân thường chứ không phải các phiến quân.
“Các lực lượng Nga và lực lượng dân quân do Iran hậu thuẫn liên tục tấn công vào người dân thường, thực hiện các vụ thảm sát, gây cảnh đổ máu” - ông Erdogan nói.
Đưa tin từ thị trấn Bab al-Hawa của Syria, PV Sinem Koseoglu của kênh Al Jazeera nói rằng các lực lượng chính phủ Syria không công nhận tiêu chí của vùng giảm xung đột Idlib.
“Các chuyên gia đã nói với tôi rằng sau cuộc gặp gần đây nhất ở Moscow giữa các lãnh đạo tình báo Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, ai cũng không sẵn lòng chấp nhận điều đó và biết rằng chính phủ Syria sẽ tiến về đường cao tốc M5 - vị trí chiến lược đối với cả chính phủ Syria lẫn phe đối lập” - PV Koseoglu nói.
“Nhưng người ta không ngờ rằng chính phủ Syria sẽ tiếp quản thị trấn Saraqeb và khi họ cố tiến về thị trấn thì cũng là lúc quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thiết lập một số trạm quan sát bổ sung nhằm bảo vệ các vị trí quân sự của họ và dân thường” - cô cho biết thêm.
PV của Al Jazeera nói thêm rằng tình hình “rất căng thẳng” do cả chính phủ Syria và phía Thổ Nhĩ Kỳ dường như “không thỏa thiệp” trong hành động của họ.
“Ngay lúc này, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục các hoạt động tiếp viện trong khi chính phủ Syria đang tăng cường các vị trí của mình và các vụ đụng độ đang diễn ra” - Koseoglu nói.
