Tối 12-7, hãng tin Kyodo News (Nhật) cho biết hội nghị bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 45 tại Phnom Penh (Campuchia) đã hoãn ra tuyên bố chung vì bất đồng liên quan đến vấn đề biển Đông.
Việt Nam yêu cầu tuyên bố chung phải đề cập đến tranh chấp ranh giới lãnh hải của vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa giữa Việt Nam-Trung Quốc và Philippines-Trung Quốc. Philippines muốn tuyên bố chung nhắc đến bãi cạn Scarborough.
Nước chủ nhà Campuchia không đồng tình và cảnh báo nếu bế tắc tiếp tục, tuyên bố chung có thể bị hủy bỏ.
Chiều 12-7, hội nghị Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 19 đã khai mạc với 27 nước thành viên (ASEAN và các đối tác đối thoại) tham dự.
Phát biểu tại ARF, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Albert del Rosario nói nếu chủ quyền và quyền tài phán của Philippines có thể bị một cường quốc chèn ép bằng thái độ hai mặt, gây áp lực, dọa dẫm, đe dọa sử dụng vũ lực thì cộng đồng quốc tế cần phải lo ngại về cách hành xử này.
Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Hillary Clinton bắt tay người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì tại cuộc gặp song phương ngày 12-7. Ảnh: GETTY IMAGES
Ông nói lập trường áp chế của Trung Quốc ngày càng gia tăng ở các khu vực tranh chấp và không tranh chấp ở biển Đông đã đe dọa hòa bình và ổn định ở châu Á-Thái Bình Dương. Ông nhấn mạnh nếu không kiểm soát, căng thẳng gia tăng nảy sinh từ quá trình áp chế có thể leo thang thành xung đột bạo lực.
Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ SM Krishna nhấn mạnh Ấn Độ theo dõi chặt chẽ diễn biến ở biển Đông và Ấn Độ ủng hộ tự do hàng hải và quyền tiếp cận tài nguyên theo luật pháp quốc tế.
Trước đó cùng ngày, 10 nước ASEAN và tám đối tác đối thoại đã tham dự hội nghị bộ trưởng Ngoại giao Đông Á (EAS) lần thứ hai. Kyodo News cho biết phân nửa đại biểu tham dự đã phát biểu về các vấn đề liên quan đến an ninh hàng hải.
Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Koichiro Gemba bày tỏ lo ngại về căng thẳng gần đây giữa Trung Quốc-Philippines, Trung Quốc-Việt Nam ở biển Đông. Ông kêu gọi Trung Quốc và các nước liên quan giải quyết tranh chấp ở biển Đông thông qua đối thoại và luật pháp quốc tế bao gồm Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS)
Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Hillary Clinton kêu gọi các nước châu Á phải hợp tác giải quyết tranh chấp ở biển Đông thông qua ngoại giao, không được cưỡng bức, sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.
Bà nói Mỹ giữ lập trường trung lập về tranh chấp lãnh hải và khẳng định Mỹ có quyền lợi trong việc bảo đảm tự do hàng hải, duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông, tôn trọng luật pháp quốc tế và giao thương hợp pháp không bị cản trở ở biển Đông.
Bà cho biết Mỹ quan tâm sát sao về phương cách các nước xử lý các tuyên bố chủ quyền khác nhau, trong đó có tình hình đối đầu ở bãi cạn Scarborough. Bà lo ngại về các trường hợp cưỡng bức kinh tế và sử dụng tàu chính phủ và quân sự trong tranh chấp.
Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ S.M Krishna cho biết Ấn Độ đang tích cực hợp tác về hàng hải với ASEAN, ARF và hội nghị bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng. Ông hoan nghênh đề xuất mở rộng thành viên của Diễn đàn Hàng hải ASEAN (AMF).
| Liên quan đến cuộc gặp song phương của hai Bộ trưởng Ngoại giao Hillary Clinton và Dương Khiết Trì ở Phnom Penh ngày 12-7, hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên cho biết ông Dương Khiết Trì tỏ ý sẵn sàng làm việc với ASEAN về dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông (COC). |
THẠCH ANH
