Bộ GTVT vừa báo cáo Thủ tướng phương án đầu tư, nâng cấp đường cao tốc từ 2 hoặc 4 làn xe không có làn dừng khẩn cấp liên tục lên đạt chuẩn cao tốc.
Nhiều dự án chưa biết lấy tiền đâu để đầu tư
Với đường cao tốc 2 làn xe, Bộ GTVT cho biết hiện có 313km đường đã được khai thác (Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Thái Nguyên - Chợ Mới, Hòa Lạc - Hòa Bình, đoạn Yên Bái - Lào Cai thuộc cao tốc Nội Bài - Lào Cai); đang xây dựng 293km cao tốc 2 làn xe; đang chuẩn bị đầu tư 83km cao tốc 2 làn xe (Hòa Bình - Mộc Châu và Hữu Nghị - Chi Lăng).
Để nâng cấp 689km cao tốc 2 làn xe nói trên lên 4 làn xe hoàn chỉnh (riêng cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình dài 26km đạt quy mô 6 làn xe hoàn chỉnh) cần tổng mức đầu tư khoảng 87.481 tỉ đồng. Trong đó vốn Nhà nước khoảng 82.559 tỉ đồng, vốn nhà đầu tư khoảng 4.922 tỉ đồng.
Với các tuyến cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế: Phạm vi đầu tư 2.141km, trong đó đã khai thác 435km, đang xây dựng 1.385km, đang chuẩn bị đầu tư 321km.
Theo Bộ GTVT, để nâng cấp theo quy mô quy hoạch (4 hoặc 6 hay 8 làn xe đầy đủ, tùy quy mô từng tuyến) cần khoảng 425.705 tỉ đồng. Trong đó, vốn Nhà nước khoảng 412.567 tỉ đồng, vốn nhà đầu tư khoảng 13.138 tỉ đồng.
Ngoài 2.141km cao tốc nêu trên, hiện nay có hai đoạn cao tốc Bắc - Nam đang khai thác quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh cần nghiên cứu mở rộng gồm: Cao tốc TP.HCM - Trung Lương mở rộng lên 8 làn xe, tổng mức đầu tư khoảng 22.224 tỉ đồng; cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây mở rộng từ 4 lên 6 làn xe, tổng mức đầu tư khoảng 7.500 tỉ đồng.
Bộ GTVT nhận định nếu có tiền đầu tư mở rộng như trên dự án sẽ nâng cao hiệu quả đầu tư và năng lực thông hành. Tuy nhiên, trong điều kiện nguồn vốn Nhà nước còn khó khăn, việc cân đối ngay 494.592 tỉ đồng ngân sách nhà nước để thực hiện trong giai đoạn hiện nay là khó khả thi, ảnh hưởng mục tiêu hoàn thành 5.000km theo nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.
Ưu tiên đầu tư trước 5 tuyến vì bất cập
Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đề xuất đầu tư theo mức độ ưu tiên và xếp thành bốn nhóm:
Nhóm 1, đoạn La Sơn - Hòa Liên (Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng) dài 66 km, đang khai thác quy mô 2 làn xe. Phương án nâng cấp tuyến này lên 4 làn xe hoàn chỉnh cần khoảng 3.011 tỉ đồng, đã được cấp có thẩm quyền bố trí vốn từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2022. Dự án sẽ được khởi công trong năm 2024, cơ bản hoàn thành năm 2025.
Đoạn Cam Lộ - La Sơn (Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế) dài 98 km đang khai thác quy mô 2 làn xe, cần khoảng 7.000 tỉ đồng để mở rộng lên 4 làn xe. Nguồn tiền lấy từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2023 để sớm triển khai.
Đoạn Cao Bồ - Mai Sơn dài 15 km, quy mô 4 làn xe hạn chế. Bộ GTVT đã phê duyệt chủ trương đầu tư quy mô 6 làn xe với chi phí 1.995 tỉ đồng, trong đó 1.200 tỉ đồng đã được bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2022, còn lại sẽ bố trí trong giai đoạn 2026-2030. Dự án đang thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, dự kiến khởi công trong năm nay, hoàn thành năm 2026.
Đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận dài 51 km, đang khai thác 4 làn xe hạn chế. Bộ GTVT đang phối hợp với nhà đầu tư hoàn chỉnh báo cáo nghiên cứu tiền khả thi nâng cấp lên 6 làn xe, kết hợp mở rộng đoạn TP HCM - Trung Lương 8 làn xe. Tổng mức đầu tư khoảng 35.362 tỉ đồng, trong đó đoạn TP HCM - Trung Lương 22.224 tỉ đồng, đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận 13.138 tỉ đồng, dự kiến vốn do nhà đầu tư huy động.
Đoạn Hòa Lạc - Hòa Bình dài 26 km đang khai thác quy mô 2 làn xe. Tỉnh Hòa Bình cơ bản hoàn thành báo cáo tiền khả thi dự án mở rộng lên 6 làn xe, tổng mức đầu tư khoảng 7.950 tỉ đồng. Tỉnh đã cân đối phần vốn nhà nước tham gia hơn 3.000 tỉ đồng, còn lại do nhà đầu tư huy động.
Tổng mức đầu tư nâng cấp năm dự án trong nhóm 1 dự kiến là 55.318 tỉ đồng, trong đó vốn Nhà nước 15.034 tỉ đồng, vốn nhà đầu tư 40.284 tỉ đồng.
Nhóm 2, đầu tư mở rộng ba tuyến cao tốc với tổng mức đầu tư khoảng 18.683 tỉ đồng gồm: Đoạn Yên Bái - Lào Cai 83 km, Thái Nguyên - Chợ Mới 40 km, đoạn 12 km qua Hải Phòng và tỉnh Thái Bình trên tuyến cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng.
Nhóm 3 gồm các dự án: Tuyên Quang - Hà Giang 104 km, Hòa Bình - Mộc Châu 66 km, Đồng Đăng - Trà Lĩnh 93 km, đoạn nối cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu Cốc Nam 17 km, Chơn Thành - Đức Hòa 84 km. Tổng mức đầu tư các dự án trên khoảng 50.837 tỉ đồng.
Nhóm 4 nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế còn lại. Theo tính toán sơ bộ, phương án nâng cấp theo quy mô quy hoạch, nhu cầu vốn nhà nước cần bổ sung khoảng 410.572 tỉ đồng.
Vì sao nâng cấp trước các tuyến cao tốc hai làn xe
Bộ GTVT cho biết tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn và La Sơn - Hòa Liên được đầu tư hai làn xe nên vừa qua xảy ra một số vụ tai nạn giao thông khiến người dân lo ngại vấn đề an toàn. Các dự án này còn tồn tại một số bất cập như chưa có hệ thống giao thông thông minh, trạm dừng nghỉ, làn dừng khẩn cấp, do đó cần được đầu tư mở rộng để hoàn thiện đồng bộ.
Hai dự án quy mô 4 làn xe hạn chế cần mở rộng ngay là Cao Bồ - Mai Sơn và Trung Lương - Mỹ Thuận, do đây là các tuyến giao thông huyết mạch, nhu cầu vận tải tăng nhanh.
"Các tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư theo quy mô 4 làn hạn chế cơ bản vẫn đang khai thác hiệu quả, đáp ứng nhu cầu vận tải. Tuy nhiên, một số đoạn thuộc nhóm 1 có nhu cầu cấp bách cần được ưu tiên đầu tư nâng cấp..."- Bộ GTVT lý giải thêm.
