Ngày 5-12, Quốc hội đã thông qua Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi - THADS).
Tại kỳ họp, một số Đại biểu Quốc hội đã nêu ý kiến đề nghị quy định mô hình cơ quan THADS theo hướng tổ chức mô hình hai cấp tại địa phương (cấp tỉnh và khu vực) để tương đồng với mô hình của TAND và VKSND, thuận lợi cho công tác phối hợp. Một số ý kiến đề nghị bổ sung chức danh tư pháp "Chấp hành viên trưởng" cho Phòng THADS khu vực.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thực hiện Kết luận 162 của Bộ Chính trị, dự thảo Luật quy định hệ thống THADS gồm cơ quan quản lý THADS thuộc Bộ Tư pháp, 34 cơ quan THADS cấp tỉnh và 355 Phòng THADS khu vực trực thuộc cơ quan THADS cấp tỉnh.
Tiếp thu ý kiến của Đại biểu quốc hội, Luật THADS (sửa đổi) đã bổ sung chức danh tư pháp "Chấp hành viên trưởng" để bổ nhiệm đối với trưởng phòng THADS khu vực nhằm bảo đảm thống nhất trong việc chỉ đạo và phối hợp liên ngành trong công tác THADS ở địa phương.
Cụ thể, Theo khoản 2 Điều 23 Luật THADS (sửa đổi), trưởng phòng Phòng THADS khu vực đồng thời là Chấp hành viên trưởng.
Chấp hành viên trưởng thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của Chấp hành viên; hướng dẫn, chỉ đạo hoạt động tổ chức thi hành án của Chấp hành viên Phòng THADS khu vực và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo phân công, ủy quyền của Thủ trưởng cơ quan THADS.
ThS Lê Hoài Nam, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế - Luật, ĐHQG.TPHCM đánh giá, việc bổ sung chức danh "Chấp hành viên trưởng" ở các phòng THADS khu vực đã đáp ứng kịp thời yêu cầu về mặt quy định pháp luật và thực tiễn triển khai.
Thứ nhất, trước đây, chức danh "Chấp hành viên trưởng" đã được đề cập trước đây tại quy định Điều 15 Pháp lệnh THADS 1993 và được cụ thể hoá với các tiêu chí, điều kiện bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức chức danh này tại Nghị định số 30-CP ngày 2-6-1993.
Do đó, việc quy định chức danh này thực tế là việc tái quy định lại chức danh đã có trong quá khứ.
Thứ hai, người đứng đầu các cơ quan THADS khu vực gọi là Thủ trưởng cơ quan THADS khu vực, đây là chức danh hành chính về việc quản lý nhà nước. Tuy nhiên, việc tổ chức triển khai các công tác THA phải được thực hiện bởi chức danh tư pháp.
Do đó, việc bổ sung chức danh "Chấp hành viên trưởng" là phù hợp về mặt quy định, tránh trường hợp chức danh hành chính lại chỉ đạo chức danh tư pháp.
Thứ ba, các phòng THADS khu vực đều có các chấp hành viên (chức danh tư pháp) nhưng vẫn cần chức danh "chấp hành viên trưởng". Nếu giao toàn bộ quyền hạn trong khâu tổ chức THA cho chấp hành viên có thể phát sinh việc làm tuỳ ý và khó xác định trách nhiệm khi có sai sót. Bởi quy trách nhiệm cho chức danh hành chính (Trưởng phòng Phòng THADS khu vực) cũng không đúng, do người thực hiện là chức danh tư pháp (Chấp hành viên).
Do đó, khoản 2 Điều 23 Luật THADS (sửa đổi) quy định Trưởng phòng Phòng THADS khu vực đồng thời là Chấp hành viên trưởng. Các hoạt động điều hành, quản lý hành chính với tư cách Trưởng phòng Phòng THADS khu vực; đồng thời các hoạt động chỉ đạo, hướng dẫn công tác THA với tư cách "Chấp hành viên trưởng".
Điều này hoàn toàn phù hợp, trong trường hợp phải THA đối với những vụ việc có giá trị lớn, tài sản ở nhiều nơi, đương sự có yếu tố nước ngoài hoặc có khiếu kiện kéo dài... đòi hỏi người lãnh đạo trực tiếp phải vừa có trình độ chuyên môn cao, vừa có quyền hạn tư pháp. Nếu duy trì cơ chế để từng Chấp hành viên quyết định toàn bộ hoạt động chuyên môn mà không có một đầu mối tư pháp đứng đầu, hoạt động THA khó bảo đảm được tính thống nhất.
Theo Ths Nam khẳng định, việc bổ sung chức danh tư pháp "Chấp hành viên trưởng" là bước điều chỉnh cần thiết trong tiến trình hoàn thiện tổ chức và hoạt động của cơ quan THADS sau sáp nhập. Với khối lượng công việc ngày càng gia tăng đối với các cơ quan THADS khu vực rất cần một chức danh tư pháp có thể chỉ đạo, hướng dẫn các chấp hành viên trong việc tổ chức THA.
