Chiều 19-6, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, thừa ủy quyền của Thủ tướng đã trình bày tờ trình về Dự án Luật Phòng không nhân dân.
Nguy cơ đe dọa đến quốc phòng, an ninh
Đại tướng Phan Văn Giang cho hay thế trận phòng không nhân dân là một bộ phận cấu thành, không tách rời của thế trận quốc phòng trong khu vực phòng thủ.
Hoạt động tác chiến phòng không nhân dân, theo Bộ trưởng Quốc phòng, là nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự Việt Nam đã được vận dụng hiệu quả trong chiến tranh giải phóng đất nước của dân tộc ta.
“Ngày nay, trong chiến tranh hiện đại, các phương án tác chiến tiến công đường không và phòng chống tiến công đường không trở thành yêu cầu hết sức quan trọng, quyết định đến thành bại trong cục diện chiến trường” - Đại tướng nói và nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục xây dựng lực lượng phòng không nhân dân.
Việc này sẽ góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để chủ động phòng ngừa, xử lý có hiệu quả các tình huống về quốc phòng, an ninh trên không.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cũng thông tin công tác quản lý, bảo vệ vùng trời ở độ cao dưới 5.000 m đang được nhiều quốc gia trên thế giới hết sức coi trọng, nhất là giai đoạn hiện nay tàu bay không người lái đang được nghiên cứu, chế tạo, khai thác, sử dụng cho mục đích quân sự như một lực lượng tác chiến mới mang lại hiệu quả chiến đấu cao.
Ở trong nước, Đại tướng đánh giá tình trạng sử dụng tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ vi phạm pháp luật “diễn ra ngày càng gia tăng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa đến quốc phòng, an ninh và an toàn, an ninh hàng không”.
Trong khi đó, Luật Quốc phòng và các văn bản pháp luật có liên quan đến nhiệm vụ phòng không nhân dân, quản lý tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ mới quy định khung, mang tính nguyên tắc.
Với những lý do trên, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang một lần nữa nhấn mạnh việc xây dựng, ban hành Luật Phòng không nhân dân là “rất cần thiết”.
Đề xuất 4 trường hợp thu giữ, chế áp tàu bay không người lái
Dự thảo Luật trình Quốc hội có 8 chương, với 54 điều, đáng chú ý, dự thảo luật quy định bốn trường hợp tạm giữ, thu giữ và chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.
Cụ thể, bay khi không có giấy phép bay; bay vào khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay mà cơ quan có thẩm quyền đã cảnh báo vẫn cố tình bay vào.
Trường hợp thứ hai là xâm phạm khu vực cảng hàng không, sân bay hoặc khu vực lân cận cảng hàng không, sân bay.
Thứ ba là các hoạt động bay nhằm mục đích tuyên truyền, kích động, lôi kéo, xuyên tạc chống phá Đảng, Nhà nước hoặc thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác;
Cuối cùng là khi sử dụng phương tiện bay siêu nhẹ mang theo các chất cháy, chất nổ, chất gây nổ, vũ khí sinh học hoặc các chất cấm.
Theo dự thảo, Chính phủ sẽ quy định trình tự, thủ tục tạm giữ, thu giữ, chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh Lê Tấn Tới cho hay đa số thành viên Ủy ban này cơ bản nhất trí quy định như dự thảo luật.
Tuy nhiên, có ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng quy định về thẩm quyền tạm giữ, thu giữ, chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ dễ dẫn đến chồng chéo về thẩm quyền, nhất là thẩm quyền của Tư lệnh Quân khu, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự các cấp.
Ý kiến này phân tích: Các chủ thể trên đều có thẩm quyền trên cùng một địa bàn mà không phân biệt chủ thể phát hiện trước hoặc tính chất của vi phạm để làm căn cứ phân định thẩm quyền, nên cần tiếp tục nghiên cứu để phân định thẩm quyền cho phù hợp.
Ý kiến khác đề nghị quy định thẩm quyền khống chế, thu giữ tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ vi phạm “cần nghiên cứu kỹ lưỡng, phù hợp với đặc thù hoạt động của phương tiện bay, năng lực chế áp để bảo đảm tính khả thi”.
“Nên phân cấp xử lý đến cấp xã và thành lập Ban chỉ đạo phòng không nhân dân cấp xã thì mới xử lý nhanh chóng, hiệu quả từ cơ sở” – ý kiến này đề nghị thêm.
Theo dự thảo, tàu bay không người lái là phương tiện bay mà việc điều khiển, duy trì hoạt động của chuyến bay không cần có sự tham gia điều khiển trực tiếp của người lái trên phương tiện bay đó.
Phương tiện bay siêu nhẹ là các vật thể bay mà không phải là tàu bay không người lái, bao gồm các loại khí cầu, mô hình bay, dù bay, diều bay (trừ diều bay dân gian), mà khi bay có khả năng làm ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh và an toàn hàng không.