Ngày 19-3, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) tổ chức hội thảo "Thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam: Khuyến nghị chính sách."
Chưa thống nhất khái niệm thuốc lá thế hệ mới
Dịp này, ông Nguyễn Chí Nhân, Trưởng ban Pháp chế - Thông tin - Đào tạo của VTA, cho biết hiện nay thuốc lá thế hệ mới bao gồm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử đang phát triển mạnh mẽ và trở thành xu hướng trên thế giới.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cách hiểu chưa đồng nhất về các dòng sản phẩm, dẫn tới thực tế người tiêu dùng chưa được tiếp cận với các thông tin đầy đủ, chính thống.
Tại kỳ họp Hội nghị COP 8 về tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC), Tổ chức Y tế Thế giới xác định thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá, khuyến nghị các quốc gia xem xét áp dụng các biện pháp quản lý và chính sách theo FCTC và luật quốc gia.
“Việt Nam hiện đang thiếu một khung pháp lý phù hợp để quản lý các sản phẩm này, dẫn đến nhiều hệ lụy về kinh tế và xã hội. Do đó, cần có sự đánh giá nghiêm túc từ các chuyên gia và đại diện cơ quan quản lý nhà nước về vấn đề này” – ông Nhân chia sẻ.
Phân tích cụ thể hơn về thuốc lá làm nóng, ông Nguyễn Hữu Anh Luân, Giám đốc đối ngoại Philip Morris Việt Nam, cho biết đây là sản phẩm thuốc lá không qua quá trình đốt cháy. Giống như thuốc lá điếu truyền thống có chứa nguyên liệu thuốc lá (sợi thuốc lá), sợi thuốc lá làm nóng được đặc chế đặc biệt để làm nóng mà không cháy khi sử dụng. Thuốc lá làm nóng không phải là thuốc lá điện tử và vẫn được cơ quan quản lý xem là sản phẩm thuốc lá.
So sánh về sự khác biệt giữa khói thuốc lá điếu và khí hơi của thuốc lá làm nóng, ông Luân cho biết trong thuốc lá làm nóng, hàm lượng chất độc hại giảm trung bình từ 90-95% và không chứa các hạt phân tử chất rắn gốc carbon giống như thuốc lá điếu.
Về thuốc lá điện tử, bà Đỗ Hoàng Anh, Giám đốc Pháp lý và Đối ngoại, BAT vùng Đông Á, cho biết thuốc lá điện tử gồm có hai bộ phận là thiết bị điện tử (gồm pin, bộ phận làm nóng, bình chứa dung dịch điện tử) và dung dịch thuốc lá điện tử (chứa nicotine được chiết xuất từ nguyên liệu thuốc lá hoặc không chứa nicotine).
Khi hoạt động, thiết bị chạy bằng pin làm nóng dung dịch để tạo ra làn hơi người dùng hít vào. Nhiệt độ giải phóng nicotine chỉ tối đa từ 150-300 độ C, trong khi thuốc lá điếu là 700-900 độ C.
So sánh thuốc lá điện tử và thuốc lá điều truyền thống, bà Hoàng Anh cho hay thuốc lá điện tử không diễn ra quá trình đốt cháy, không khói, hàm lượng chất độc hại từ aresol của thuốc lá thế hệ mới thấp hơn rất nhiều so với khói thuốc lá truyền thống và không có tàn thuốc.
“Thuốc lá điện tử là hiện tượng toàn cầu và các chính sách cấm hoặc quá nghiêm ngặt cũng không thể làm giảm số người sử dụng thuốc lá điện tử đang ngày càng tăng mà chỉ có lợi cho thị trường chợ đen” - bà Hoàng Anh chia sẻ.
Cần có chính sách quản lý chặt chẽ
Từ góc độ cơ quan quản lý nhà nước, bà Hà Thị Doánh, đại diện Vụ Pháp chế, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), cũng nhận định chính sách quản lý của Việt Nam đối với thuốc lá thế hệ mới vẫn chưa rõ ràng nên việc kiểm tra xử phạt gặp nhiều khó khăn.
Ông Cao Trọng Quý, Trưởng phòng Công nghiệp tiêu dùng thực phẩm, Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương, đánh giá hiện ở Việt Nam các loại thuốc lá thế hệ mới chưa có chính sách quản lý, chưa được phép lưu hành. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn có thể tiếp cận các sản phẩm này dễ dàng cả ở trên mạng và chợ truyền thống.
“Lực lượng chức năng đã tăng cường xử lý nhưng thực tế người dân vẫn mua và sử dụng được các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Khi chưa có chính sách quản lý, chất lượng sản phẩm chưa được kiểm soát, vậy không biết là người dân đang hút cái gì vào người?” - ông Quý lo lắng.
Trước thực trạng như trên, đa số ý kiến tại toạ đàm đều nhấn mạnh và đề xuất việc cần thiết phải có chính sách để quản lý mặt hàng thuốc lá thế hệ mới này.
