Ngày 12-11, TAND tỉnh Phú Thọ bắt đầu mở phiên tòa xét xử vụ án đánh bạc trực tuyến ngàn tỉ liên quan đến cựu trung tướng Phan Văn Vĩnh. Đáng chú ý, sau khi bị cáo Vĩnh từ chối công bố bản án trên cổng thông tin điện tử, chủ tọa Nguyễn Thị Thùy Hương đã khẳng định ngay: “Chỉ cần một người từ chối thì chúng tôi sẽ không công bố”.
Quyết định này đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều, trong đó một số quan điểm cho rằng việc chấp nhận yêu cầu không công bố bản án lên cổng thông tin điện tử là không đúng.
Chủ tọa phiên tòa đồng ý với yêu cầu của ông Phan Văn Vĩnh về việc từ chối công khai bản án trên mạng.
Bị cáo có quyền từ chối?
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với báo chí ngay sau khi kết thúc ngày làm việc đầu tiên, thẩm phán Nguyễn Thị Thùy Hương, chủ tọa phiên tòa, cho biết việc bị cáo từ chối đăng bản án là quyền của họ, có trong quy định của pháp luật.
"Theo nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, bị cáo được quyền từ chối đăng tải bản án vì lý do cá nhân. Chỉ cần một trong các bị cáo có đề nghị thì sẽ không đăng và không hỏi những người còn lại để đỡ mất nhiều thời gian" - bà Hương nói.
PV tiếp tục đặt câu hỏi về việc trong nghị quyết nói trên chỉ quy định bốn trường hợp được từ chối đăng bản án nhưng dường như lý do của bị cáo Vĩnh không nằm trong số này. Thẩm phán Hương tiếp tục nhấn mạnh đây là vì "lý do cá nhân và là quyền của bị cáo".
Bà Hương cũng giải thích thêm phải là bản án đã có hiệu lực thì tòa án mới được đăng công khai lên mạng. Vì bây giờ bản án chưa có hiệu lực, chúng tôi chưa biết có bị cáo nào kháng cáo hay không nên chúng tôi phải cẩn thận.
Trong khi đó, Chánh án TAND tỉnh Phú Thọ Ngô Tố Dụng cho biết đã tiếp nhận các thông tin tranh luận, song hiện ông chưa muốn đưa ra quan điểm bình luận gì về việc này, ở thời điểm này bởi phiên tòa đang được xét xử. Việc xét xử đòi hỏi tuân thủ, tôn trọng các quyết định của HĐXX. “Chúng ta nên tôn trọng quyền của HĐXX” - ông Dụng nói.
Công khai bản án là việc của tòa
Ngược lại, trao đổi với PV, ông Đinh Văn Quế, nguyên Chánh Tòa Hình sự TAND Tối cao, khẳng định việc HĐXX không cho công khai bản án theo yêu cầu của bị cáo Phan Văn Vĩnh là trái luật.
Theo ông Quế, đã là vụ án được đưa ra xét xử công khai thì mọi người biết chứ đâu chỉ có vài trăm người (tham dự tòa - PV). Nếu nói công khai bản án là xâm phạm quyền con người của bị cáo thì quyền đó là quyền gì?
Ông cho rằng bị cáo có quyền và nghĩa vụ theo quy định của BLTTHS, còn công khai bản án là để toàn dân giám sát việc xét xử của tòa án. Ngay cả trong trường hợp vụ án được xét xử kín thì bản án vẫn phải được tuyên công khai.
Việc đưa bản án lên mạng là theo nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán, để mọi người đều biết anh là ai, phạm tội gì, hình phạt mà tòa án tuyên đối với anh là bao nhiêu năm tù.
"Nếu cho rằng công khai bản án là xâm phạm quyền con người thì Hội đồng Thẩm phán là cơ quan xâm phạm quyền con người? Chưa kể công luận, báo chí đưa tin về vụ án chẳng lẽ cũng vi phạm quyền con người sao?" - ông Quế nói.
Nguyên chánh Tòa Hình sự TAND Tối cao nhấn mạnh đòi hỏi của bị cáo Phan Văn Vĩnh là phi lý. Bởi trong các vụ án (trừ những trường hợp được phép từ chối - PV) đều công khai bản án; công khai bản án là việc của tòa, không liên quan gì đến quyền con người.
Ông Quế cũng đặt vấn đề không biết chủ tọa phiên tòa căn cứ vào quy định nào của pháp luật mà chấp nhận yêu cầu của bị cáo Vĩnh. Bản án là công khai, ai cũng có quyền được biết. Việc không đăng tải bản án công khai phải chăng có sự ảnh hưởng từ người phạm tội có chức, có quyền?
