Mới đây, Công an TP Vinh (Nghệ An) lập tổ tuần tra cải trang, cho phép CSGT mặc thường phục kết hợp lực lượng tuần tra công khai mặc sắc phục đi kiểm tra, xử lý vi phạm. Việc này nhanh chóng thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận, nhiều ý kiến băn khoăn CSGT mặc thường phục thì có được ra đường chặn bắt xe vi phạm?
CSGT hóa trang phối hợp với CSGT mặc sắc phục công khai xử lý vi phạm. Ảnh: Tiền Phong
Không được chặn phương tiện
Luật sư (LS) Trần Tuấn Anh (Đoàn LS Hà Nội) cho rằng các lực lượng thực thi công vụ có thể sử dụng mọi biện pháp để phát hiện hành vi vi phạm pháp luật. Lực lượng cảnh sát có thể hóa trang khi làm nhiệm vụ nhưng với lực lượng hoạt động công khai như CSGT phải đảm bảo theo quy định có biển hiệu, sắc phục, trừ trường hợp thi hành công vụ cần đảm bảo bí mật thì không cần phải mặc sắc phục.
Điều này cũng đã được quy định tại Thông tư 01/2016 của Bộ Công an, việc CSGT được hóa trang khi xử phạt là nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo đảm trật tự, ATGT; đồng thời nhằm đấu tranh phòng, chống tội phạm và là một giải pháp khi tình hình ANTT hoặc trật tự ATGT phức tạp.
“CSGT có thể mặc thường phục để phát hiện vi phạm, có thể ngồi trong lùm cây hay trong ô tô để bắn tốc độ. Nhưng lực lượng chặn bắt thì phải mặc sắc phục, để tránh tình trạng lạm quyền hay một số đối tượng đóng giả có hành vi xấu” - LS Tuấn Anh nói.
Đồng quan điểm, trao đổi với báo chí, Đại tá Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An, cho biết trong quy định của ngành, CSGT được hóa trang theo kế hoạch nhất định. Nhưng phải khẳng định rằng dù hóa trang hay công khai thì lực lượng đều phải thực thi công vụ đúng theo quy định pháp luật.
Theo Đại tá Cầu, không bao giờ CSGT hóa trang được ra đường chặn phương tiện vi phạm giao thông. Lực lượng này chỉ hỗ trợ CSGT thực hiện nhiệm vụ công khai. CSGT hóa trang chỉ được bắt người phạm tội quả tang, đang thực hiện hành vi phạm tội. Mà khi thực hiện hành vi phạm tội quả tang thì bất cứ người dân nào cũng bị bắt giữ. Cảnh sát hóa trang có trách nhiệm bắt nếu đó là tội phạm.
Đối với người dân vi phạm bình thường, lực lượng cảnh sát hóa trang phải thông báo cho lực lượng cảnh sát tuần tra công khai xử lý. Cảnh sát hóa trang chỉ hỗ trợ chứ không thể mặc thường phục mà ra đường chặn xe bất cứ chỗ nào được bởi như thế là phản cảm, người dân làm sao biết anh mặc thường phục là ai.
Tạo kẽ hở lợi dụng
Bàn luận thêm, LS Trương Anh Tú (Đoàn LS Hà Nội) nhận định nếu CSGT mặc thường phục có hành vi chặn xe người vi phạm giao thông là sai thẩm quyền. Bởi chỉ có lực lượng cảnh sát tuần tra, kiểm soát công khai mới được dừng xe của người vi phạm và xử lý vi phạm theo các quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, không phải trường hợp nào lực lượng CSGT cũng được phép hóa trang. Việc CSGT mặc thường phục chỉ được thực hiện trong một số trường hợp trưởng phòng CSGT hoặc trưởng công an từ cấp huyện trở lên có kế hoạch cụ thể và phải kết hợp với tổ tuần tra, kiểm soát công khai.
“Tức là kết hợp với CSGT mặc sắc phục đúng theo quy định chứ không được hoạt động độc lập, riêng rẽ” - LS Tú nói.
Đồng thời, theo quy định tại Thông tư 01/2016 của Bộ Công an, cảnh sát mặc thường phục chỉ được giám sát tình hình trật tự giao thông, phát hiện, đấu tranh ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật trong phạm vi địa bàn được phân công. Khi phát hiện hành vi vi phạm phải thông báo ngay cho bộ phận tuần tra, kiểm soát công khai để tiến hành kiểm soát, xử lý theo quy định của pháp luật.
Bộ phận hóa trang và bộ phận tuần tra, kiểm soát công khai trong một tổ tuần tra, kiểm soát phải giữ một khoảng cách hợp lý để luôn có sự phối hợp chặt chẽ nhằm bảo đảm việc xử lý vi phạm kịp thời, đúng pháp luật và nghiêm cấm lạm dụng việc tuần tra, kiểm soát công khai kết hợp với hóa trang trái quy định của pháp luật để sách nhiễu, phiền hà, gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
Như vậy, cảnh sát mặc thường phục không có thẩm quyền được dừng xe và xử lý vi phạm, mà chỉ có lực lượng cảnh sát tuần tra, kiểm soát công khai mới được dừng xe của người vi phạm và xử lý vi phạm theo các quy định của pháp luật.
Ngoài ra, việc CSGT hóa trang để xử lý người vi phạm cũng là một kẽ hở để kẻ xấu lợi dụng, giả dạng công an nhằm thu lợi bất chính.
