Sáng 22-11, TAND TP Hà Nội tiếp tục xét xử vụ án sai phạm trong việc mua, sản xuất thuốc phòng chống dịch cúm A/H5N1, xảy ra tại Công ty CP Dược phẩm Cửu Long và Bộ Y tế.
Theo thông báo của HĐXX, bị cáo Cao Minh Quang (cựu thứ trưởng Bộ Y tế) có đơn xin xét xử vắng mặt. Lý do, bị cáo đang phải nằm viện để điều trị các bệnh u não vùng xoang hang trái, suy tim… Sau khi xem xét, HĐXX chấp thuận điều này.
Trao đổi thêm với PLO, luật sư của ông Quang cho hay trước khi phiên tòa mở thì cựu thứ trưởng Bộ Y tế đã nằm viện để điều trị bệnh. Ở ngày xét xử đầu tiên, bị cáo xin ra viện để có mặt theo triệu tập của HĐXX. Tuy nhiên, đến cuối giờ chiều, sức khỏe bị cáo yếu đi nhiều, phải nhập viện điều trị.
 |
Cựu thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang tại phiên tòa ngày 21-11. Ảnh: UYÊN TRANG |
Kết thúc phần xét hỏi, tòa tuyên bố chuyển sang phần tranh luận. Đại diện VKS trình bày bản luận tội đối với tám bị cáo.
Về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ: bị cáo Lương Văn Hóa (cựu tổng giám đốc Dược Cửu Long) bị đề nghị 9-10 năm tù, Nguyễn Văn Thanh Hải (cựu kế toán trưởng) 6-7 năm tù, Ngô Hữu Hiếu Nghĩa (cựu giám đốc chi nhánh TP.HCM) 6-7 năm tù.
Riêng bị cáo Nguyễn Thanh Tòng (cựu phó tổng giám đốc Dược Cửu Long) do đã qua đời trước khi phiên tòa mở, do vậy được đình chỉ xét xử.
Về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng: bị cáo Cao Minh Quang (cựu thứ trưởng Bộ Y tế) bị đề nghị 30-36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, Dương Huy Liệu (cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính) 24-30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, Nguyễn Nam Liên (cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính) 24-30 tháng tù, Nguyễn Việt Hùng (cựu cục phó Cục Quản lý Dược) 30-36 tháng tù, Phạm Thị Minh Nga (cựu chuyên viên Vụ Kế hoạch Tài chính) 18-24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Về trách nhiệm dân sự, buộc các bị cáo và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan nộp lại số tiền thu lợi bất chính với tổng cộng hơn 61 tỉ đồng.
 |
Đại diện VKS tại phiên tòa. Ảnh: UYÊN TRANG |
VKS xác định, năm 2005, dịch cúm A/H5N1 diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đặt hàng Công ty CP Dược phẩm Cửu Long sản xuất thuốc Oseltamivir.
Từ tháng 2 đến tháng 4-2006, Dược Cửu Long nhập 520 kg nguyên liệu Oseltamivir với giá 9,1 triệu USD của Công ty Mambo (Singapore). Dược Cửu Long đã thanh toán cho Mambo 5,25 triệu USD, còn lại 3,848 triệu USD được trả chậm sáu tháng kể từ ngày nhận hàng.
Về sau, giá nguyên liệu giảm, bị cáo Lương Văn Hóa chỉ đạo thuộc cấp đề nghị Công ty Mambo cho giảm giá số tiền 3,848 triệu USD.
Trong nhiều lần làm việc với Bộ Y tế, ông Hóa không báo cáo và báo cáo sai sự thật về việc được giảm giá mua nguyên liệu. Hành vi này dẫn tới ngân sách bị thiệt hại 3,848 triệu USD (tương đương hơn 61 tỉ đồng).
Các bị cáo tại Bộ Y tế được giao nhiệm vụ ký kết hợp đồng, theo dõi thực hiện, thanh quyết toán hợp đồng và định kỳ kiểm tra, đánh giá việc mua bán nguyên liệu sản xuất thuốc giữa Dược Cửu Long và nhà cung cấp.
Tuy vậy, nhóm này đã thiếu trách nhiệm, thực hiện không đúng, không đầy đủ chức trách, nhiệm vụ được giao, không xem xét, đánh giá việc thực hiện điều khiển đàm phán giá mua nguyên liệu, không kiểm tra báo cáo tài chính, chứng từ thanh toán… Hậu quả dẫn đến không phát hiện Dược Cửu Long được giảm giá và giữ lại số tiền 3,848 triệu USD.
Ông Quang bị đánh giá thiếu trách nhiệm trong quản lý, kiểm tra, khiến doanh nghiệp chiếm đoạt tài sản Nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo được xét các tình tiết giảm nhẹ do cao tuổi, sức khỏe kém, có nhiều thành tích trong công tác, thành khẩn khai báo...
 |
Các bị cáo tại phiên tòa ngày 21-11. Ảnh: UYÊN TRANG |
Cựu thứ trưởng nói Dược Cửu Long “cố tình che giấu và lập lờ hồ sơ”
Trước đó, tại phần xét hỏi, bị cáo Lương Văn Hóa thừa nhận trong hợp đồng ký kết giữa Dược Cửu Long và Bộ Y tế có điều khoản quy định công ty tiếp tục đàm phán với nhà sản xuất để được giảm giá nguyên liệu, trường hợp được giảm giá thì phải báo cáo Bộ Y tế.
Sau khi mua nguyên liệu thì dịch bệnh giảm, khả năng dùng thuốc ít đi so với dự kiến ban đầu. Bị cáo chỉ đạo cấp dưới đàm phán với Công ty Mambo xem xét giảm giá. Mãi tới cuối năm 2015 đầu 2016, thời điểm ông Hóa chuẩn bị nghỉ hưu, phía Mambo vẫn chưa trả lời chính thức có giảm giá hay không.
Giải thích việc không phải trả 3,848 triệu USD nhưng không báo cáo với Bộ Y tế, cựu tổng giám đốc Dược Cửu Long cho rằng vì phía Mambo chưa có trả lời chính thức về việc đồng ý giảm giá nên công ty cũng chưa báo cáo bằng văn bản với Bộ Y tế.
Công ty đã dùng số tiền trên để tự “cứu mình”, để trả lãi ngân hàng, bổ sung vốn… Việc hạch toán này không được báo cáo Bộ Y tế. Đến nay, khi đã phải đứng trước tòa, bị cáo “không có ý kiến gì về bản cáo trạng”, biết bản thân có lỗi, còn lỗi đến đâu thì tùy thuộc cơ quan tố tụng đánh giá.
Cựu thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang cũng thừa nhận một phần trách nhiệm vì tin tưởng cấp dưới, không kiểm tra, giám sát. Tuy nhiên, ông Quang cho rằng sai phạm của mình không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc Dược Cửu Long làm thất thoát hơn 3,8 triệu USD.
Theo lời bị cáo, nguyên nhân chính dẫn đến sai phạm là do phía Dược Cửu Long “cố tình che giấu và lập lờ hồ sơ”. Điều này thể hiện qua việc Thanh tra Chính phủ và Bộ Tài chính từng làm việc nhiều lần nhưng vẫn không phát hiện ra.
HĐXX truy vấn vì sao khi Bộ Tài chính có kiến nghị về việc kiểm tra lại các hợp đồng với Dược Cửu Long nhưng bị cáo không thực hiện. Ông Quang nói do nhận thức lúc đó hạn chế, nghĩ rằng lĩnh vực tài chính có bộ phận khác, thứ trưởng khác phụ trách.
Hai bị cáo Dương Huy Liệu (cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính) và Nguyễn Nam Liên (cựu vụ phó Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế) cùng thừa nhận trong hợp đồng ký kết giữa Dược Cửu Long và Bộ Y tế có điều khoản nếu công ty được giảm giá nguyên liệu thì phải báo cáo với Bộ Y tế. Tuy nhiên, khi ký thanh lý hợp đồng, các bị cáo đã không xem xét, kiểm tra việc này nên không phát hiện việc Dược Cửu Long được giảm 3,848 triệu USD.
