Đánh bom khủng bố ở Tân Cương

Sáng 22-5, một vụ tấn công khủng bố xảy ra tại chợ ngoài trời ở Urumqi, thủ phủ khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương (Trung Quốc).

Tân Hoa xã dẫn lời các nhân chứng cho biết vụ tấn công xảy ra lúc 7 giờ 50 (giờ địa phương). Hai xe ô tô vượt địa hình đã lao vào những người đang xúm xít mua bán tại khu chợ gần công viên Nhân Dân.

Những người trên xe ném chất nổ qua cửa sổ xe. Sau đó một xe phát nổ tại chỗ. Một người bán hàng cho biết có nghe hàng chục tiếng nổ. Cảnh sát cơ động được điều động, hiện trường lập tức bị phong tỏa.

Mạng xã hội Weibo của Trung Quốc sau đó phát tán những hình ảnh được cho là ghi hình tại hiện trường. Hình ảnh cho thấy vụ tấn công xảy ra trên đoạn đường ba làn xe. Lửa cháy. Khói bốc lên thành cụm. Nhiều người bị thương ngồi bệt dưới đường. Rau cải, trái cây, trứng rơi vương vãi. Những người bán hàng bỏ chạy tán loạn.

Vụ tấn công ở chợ Urumqi (Tân Cương) sáng 22-5. Ảnh: weibo.com

Từ hơn một năm nay, tình hình bạo lực gia tăng tại khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương. Bắc Kinh quy cho các phần tử ly khai và phần tử cực đoan Hồi giáo là thủ phạm.

Đã có ít nhất ba vụ tấn công đẫm máu, gồm vụ lao xe vào đám đông trên quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh ngày 28-10-2013 (năm người chết, 28 người bị thương), vụ đánh bom tự sát tại ga tàu hỏa ở Côn Minh ngày 1-3 (29 người chết, 143 người bị thương), vụ tấn công bằng dao và chất nổ trước ga tàu hỏa Urumqi ngày 30-4 (ba người chết, 79 người bị thương). Đặc biệt vụ tấn công thứ ba xảy ra vào ngày cuối cùng trong chuyến thăm Tân Cương của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Chuyên gia Nicholas Bequelin thuộc tổ chức Human Rights Watch ở Hong Kong nhận định: “Thông điệp trọng tâm của Chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến thăm này là chứng minh Tân Cương là địa bàn an toàn cho dân tộc Hán… Quan điểm này đã thất bại bởi vụ tấn công trên không được ngăn chặn”.

Theo kết quả điều tra được Trung Quốc công bố hôm 18-5, vụ tấn công hôm 30-4 do Phong trào Hồi giáo Đông Turkistan thực hiện. Tên chủ mưu Ismail Yusup (đã trốn khỏi Trung Quốc) cùng 10 đồng bọn chuẩn bị.

Trong ba vụ trên, đảng Hồi giáo Turkistan đều lên tiếng khen ngợi.

Chuyên gia Jacob Zenn thuộc Quỹ Jamestown ở Mỹ ghi nhận đầu những năm 2000, các nhóm chiến binh Duy Ngô Nhĩ ở Pakistan đã lập đảng Hồi giáo Turkistan. Đảng này hoạt động tại vùng núi Waziristan ở Pakistan dưới sự bảo trợ của Phong trào Hồi giáo Đông Turkistan.

Sau khi thủ lĩnh sáng lập Hassan Makhsum (trốn khỏi Trung Quốc năm 1998) bị Pakistan tiêu diệt năm 2003, Phong trào Hồi giáo Đông Turkistan giải thể. Hai thủ lĩnh nối tiếp đều là người của Al Qaeda đã bị máy bay không người lái Mỹ tiêu diệt.

Từ năm 2006, đảng Hồi giáo Turkistan bắt đầu phát tán băng ghi hình kích động thánh chiến. Về tuyên truyền, đảng này mạnh chỉ sau Taliban ở Pakistan và Al Qaeda.

HOÀNG DUY