Cụ thể, nhằm hình thành và phát triển khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía đông, TP đã xây dựng đề án TP phía đông (thuộc TP.HCM) trên cơ sở sáp nhập ba quận 2, 9, Thủ Đức.
Tuy nhiên, việc sáp nhập ba quận để thành lập TP thuộc TP trực thuộc trung ương được xem là chưa có tiền lệ và TP.HCM là TP đầu tiên áp dụng mô hình này.
UBND TP đã xin ý kiến và nhận được phúc đáp của Bộ Nội vụ, trong đó bộ đề nghị UBND TP xin ý kiến Bộ Xây dựng nội dung liên quan đến hồ sơ, đề án phân loại và chương trình phát triển đô thị.
Trên cơ sở đó, UBND TP đề nghị Bộ Xây dựng xem xét, có ý kiến về thành phần hồ sơ, đề án phân loại và chương trình phát triển đô thị đối với trường hợp TP.HCM sáp nhập ba quận để thành lập TP trực thuộc TP.
Quận 2 có diện tích khoảng 50 km2, là quận mới được đô thị hóa, nơi có khu đô thị mới Thủ Thiêm trong tương lai gần được xem là trung tâm thương mại, tài chính mới của TP.HCM.
Quận 9 có diện tích khoảng 114 km2, nằm về phía đông TP, cách trung tâm TP khoảng 7 km theo đường xa lộ Hà Nội, phía đông giáp huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, phía tây giáp quận Thủ Đức, phía nam giáp quận 2 và sông Đồng Nai, phía bắc giáp TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.
Quận Thủ Đức có diện tích gần 48 km2, trên địa bàn quận có ga Bình Triệu, Làng ĐH Thủ Đức, Làng thiếu niên Thủ Đức, Khu chế xuất Linh Trung 1 và 2, ĐH Quốc gia TP.HCM, nhiều cảng sông, cảng đường bộ... Một phần phía tây nam quận Thủ Đức được bao bọc bởi sông Sài Gòn.
