Chiều 14-8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”.
“Sách giáo khoa (SGK) triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới được bảo đảm đầy đủ theo đúng lộ trình quy định. Nội dung sách giáo khoa cơ bản đã đáp ứng yêu cầu, được đổi mới theo hướng tinh giản, tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn”- báo cáo của đoàn giám sát đánh giá.
 |
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát chuyên đề về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. |
Theo đoàn giám sát, hệ thống SGK phong phú, đa dạng, tạo điều kiện cho học sinh, giáo viên lựa chọn các bộ sách phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, đặc điểm vùng miền, nhận thức của học sinh. Năm học 2020-2021, có 5 bộ sách sách giáo khoa lớp 1. Từ năm học 2021-2022 đến nay, có 3 bộ sách là Kết nối tri thức với cuộc sống, Chân trời sáng tạo và Cánh diều…
Bên cạnh kết quả đạt được, đoàn giám sát chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế trong thực hiện đổi mới SGK giáo dục phổ thông. Đáng chú ý, đoàn giám sát cho rằng việc cung ứng, phát hành SGK còn nhiều bất cập, qua nhiều khâu trung gian. Tình trạng thiếu SGK diễn ra ở nhiều nơi, nhất là trước thềm năm học mới. Phụ huynh, học sinh gặp nhiều phiền hà trong việc mua sách giáo khoa theo kênh phát hành tự do qua hệ thống cửa hàng bán lẻ.
 |
Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, Phó trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát phát biểu. Ảnh: QH |
“Giá SGK theo Chương trình mới tăng 2- 4 lần giá sách giáo khoa Chương trình cũ”- Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, Phó trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát nói.
Báo cáo của đoàn giám sát dẫn chứng với Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, các bộ SGK lớp 1 mới có giá từ 179.000 - 194.000 đồng/bộ, khoảng 19.000/cuốn. Trong khi đó, bộ sách cũ có giá 54.000 đồng, khoảng 9.000 đồng/cuốn. Tương tự, các bộ SGK lớp 2 mới có giá từ 179.000 - 186.000 đồng/bộ, khoảng 18.000/cuốn; bộ cũ có giá 53.000 đồng….
Đoàn giám sát cho rằng giá sách cao đã gây khó khăn cho một bộ phận người dân, nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số.
Mặt khác, tình trạng bán SGK kèm sách bài tập, tài liệu tham khảo diễn ra ở nhiều nơi, dẫn tới tăng chi phí mua sách.
“Dù có nhiều nhà xuất bản tham gia làm SGK, có nhiều bộ SGK nhưng giá sách không giảm, mà thực tế đang tăng. Giá SGK môn Tiếng Anh cao hơn nhiều so với các môn học còn lại nhưng không sử dụng được nhiều lần”- đoàn giám sát nhận xét.
Cũng theo đoàn giám sát, chi phí phát hành SGK cao, chưa hợp lý so với các mặt hàng thiết yếu. Ông Nguyễn Đắc Vinh dẫn chứng mức tối đa phí phát hành (chiết khấu) sách theo Chương trình mới cho các đơn vị đầu mối phát hành phục vụ năm học 2020 - 2021, 2021 - 2022 với SGK là 29% giá bìa, sách bài tập là 33%, sách giáo viên là 15%. Năm học 2022 - 2023, chiết khấu với SGK là 28,5% giá bìa, sách bài tập là 35%, sách giáo viên là 15%.
“Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trực thuộc sự quản lý của Bộ GD&ĐT chưa thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ trong việc biên soạn, in ấn, phát hành sách giáo khoa, còn để xảy ra sai phạm, vi phạm pháp luật, chi phí phát hành (chiết khấu) cao, giá SGK khá cao”- đoàn giám sát nêu.
Tại buổi báo báo, đoàn giám sát kiến nghị cần khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn về phương pháp định giá SGK, định giá tối đa SGK, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất, tiết giảm chi phí trung gian, giảm tỷ lệ chiết khấu để giảm giá sách giáo khoa.
Đặc biệt, đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét chuyển cơ quan chức năng thanh tra/điều tra toàn diện việc xác định, sử dụng chi phí phát hành (chiết khấu) SGK theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Đoàn giám sát cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, nhất là công tác đấu thầu, mua sắm thiết bị giáo dục; công tác in, phát hành sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của các nhà xuất bản, việc xác định, sử dụng chi phí phát hành (chiết khấu) SGK; chuyển cơ quan điều tra khi xác định dấu hiệu vi phạm.
Cũng theo đánh giá của đoàn giám sát, việc Bộ GD&ĐT không tổ chức biên soạn được một bộ SGK bằng ngân sách Nhà nước, hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội hóa biên soạn SGK là chưa phù hợp với chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước.
Theo quy định Nghị quyết 88 về biên soạn SGK, chỉ có Bộ GD&ĐT phải tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa đầy đủ (từ lớp 1 đến lớp 12, gồm 137 đầu sách). Các tổ chức, cá nhân khác được khuyến khích tham gia biên soạn SGK (một hoặc một số đầu sách theo khả năng), không nhất thiết phải biên soạn đầy đủ một bộ SGK.
Việc Bộ GD&ĐT không biên soạn một bộ SGK gây lúng túng cho địa phương, phụ huynh, học sinh trong quá trình lựa chọn SGK. Cử tri tại nhiều địa phương đề nghị thực hiện một bộ sách thống nhất trong phạm vi toàn quốc hoặc một địa phương.
Theo báo cáo của Ban Dân nguyện, có 36 tỉnh, TP trực thuộc trung ương đề nghị nên có 1 bộ sách giáo khoa để sử dụng chung.
