Tối 6-11, UBND phường Phạm Ngũ Lão (quận 1, TP.HCM) phối hợp với lực lượng công an phường và một số đơn vị liên quan kiểm tra đột xuất một số cơ sở nghi có cung cấp dịch vụ bóng cười ở phố đêm Bùi Viện.
Sau hơn 3 tiếng kiểm tra một số quán bar, nhà hàng, tổ công tác phát hiện và thu giữ 29 bình khí nghi chứa N2O loại 6kg dùng để bơm bóng cười bán cho khách sử dụng.
Cụ thể, khoảng 22 giờ, tổ công tác tiến hành đột xuất kiểm tra cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống có tên viết tắt là B. Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện 4 bình khí loại 6kg, không rõ nguồn gốc, nghi chứa khí N2O.
Thời điểm trên, quán B đang có vài khách sử dụng bóng nghi chứa khí N2O. Làm việc với lực lượng chức năng, chủ cơ sở cho biết quán đang bán bóng khí trên với giá 100.000 đồng/quả.
Đến 23 giờ 6 phút, tổ công tác kiểm tra quán S có tên kinh doanh là Công ty TNHH MTV S, qua đó phát hiện và thu giữ 11 bình khí không rõ nguồn gốc nghi chứa N2O. Thời điểm kiểm tra, quán S có hơn chục khách hàng đang "mở tiệc" hút bóng.
Với 11 bình khí không rõ nguồn gốc bị lực lượng chức năng thu giữ, có đến 3 bình được quán cất trong kẹt kho, phủ kín bằng bao ni lông. Số bình còn lại được giấu trên gác xếp cách sàn nhà vài mét, sẽ khó phát hiện nếu không kiểm tra kĩ.
Đến khoảng 23 giờ 35 phút, qua kiểm tra cơ sở có tên kinh doanh viết tắt là CCC, lực lượng chức năng tiếp tục phát hiện và thu giữ 14 bình khí không rõ nguồn gốc nghi chứa N2O. Số bình trên được quán giấu kín bên dưới hàng ghế sô pha.
Chào bán trực tiếp trên phố
'Bóng cười', còn được biết đến với tên gọi "funky ball", là loại bóng được bơm đầy khí dinitơ monoxide (N2O), một hợp chất hóa học theo quy định chỉ được phép sử dụng trong công nghiệp và y tế.
Trước những tác hại khó lường của bóng cười, năm 2023, Bộ Y tế đã có văn bản gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố về việc tăng cường quản lý sản xuất, kinh doanh và sử dụng sản phẩm khí N2O, xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng, sử dụng sai mục đích như bóng cười.
Trước đó, theo tìm hiểu của PV, phố Tây Bùi Viện là địa điểm thường xuyên được các bạn trẻ lui đến hút bóng cười.
Sản phẩm này được ghi công khai trên thực đơn, nhân viên tại quán sẵn sàng mang từng chùm bóng cười cho khách khi có yêu cầu.
Dạo quanh phố đêm Bùi Viện, không ít lần chúng tôi bị thu hút bởi những lời chào gọi của các nhân viên.
Có quán, trên thực đơn đủ màu sắc, bên cạnh các loại nước ngọt, bia và trái cây tươi ngon, bóng cười cũng được giới thiệu, với giá dao động 100.000 đồng cho mỗi quả.
Ghi nhận tại phố đêm này, phần lớn người sử dụng bóng cười là thanh thiếu niên.
Trên bàn, bên cạnh trái cây và đồ uống, các bạn trẻ thường cầm trên tay một quả bóng, hít khí trực tiếp từ đó. Trong thời gian ngắn, có nhiều bạn hít liên tiếp gần chục quả bóng cười.
Chia sẻ sau khi hít liên tục nhiều bóng, H cho biết trải nghiệm ban đầu khi hít vào khí N2O từ bóng là cảm giác phấn khích, thoải mái và "thoát ly" khỏi thực tại.
"Cảm giác lâng lâng, buồn cười vô cớ và nhẹ nhàng trong đầu óc khiến em muốn tiếp tục kéo dài trạng thái. Mỗi khi cảm giác tan biến, em sẽ nhanh chóng hít thêm một quả nữa..." - H chia sẻ với chúng tôi về lý do hít liên tục nhiều bóng cười.
Sự lặp đi lặp lại này dễ dàng khiến người hít khí bóng cười mất kiểm soát.
Tác hại khôn lường
Theo Bộ Y tế, khí Nitơ Oxit (tên hóa học là Dinitrogen monoxyd) có công thức hóa học là N2O, là hóa chất được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như trong công nghiệp (sản xuất pin mặt trời, sử dụng trong kỹ thuật hàn, cắt, dùng cho máy, thiết bị phân tích, tăng công suất động cơ...).
N2o còn dùng trong y học (để gây mê, an thần, giảm đau trong lĩnh vực nha khoa, sản khoa, thể thao…) và trong thực phẩm (là một phụ gia được phép sử dụng theo danh mục của Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế - Codex).
Bộ Y tế cho biết trước đây, các cơ quan chức năng đã báo cáo về tình trạng lạm dụng và sử dụng sai mục đích khí N2O trong hoạt động vui chơi, giải trí. Khi hít vào, N2O có khả năng kích thích hệ thần kinh, gây cảm giác lâng lâng và cười.
Bộ Y tế cảnh báo rằng việc lạm dụng thường xuyên N2O có thể dẫn đến các rối loạn như: châm chích ở các chi, đi lại loạng choạng, rối loạn khí sắc, trí nhớ, giấc ngủ, ảnh hưởng tim mạch, hạ huyết áp và thiếu máu lên não. Đặc biệt, khi kết hợp với ma túy, N2O có thể gây mất kiểm soát hành vi, đe dọa an ninh trật tự và gây nguy hiểm cho xã hội.
Kinh doanh bất chấp vì lợi nhuận
Thời gian qua, để chấn chỉnh hoạt động kinh doanh bóng cười tại phố đêm Bùi Viện, UBND phường Phạm Ngũ Lão đã thực hiện nhiều đợt ra quân xử lý các cơ sở vi phạm.
Theo báo cáo, phường đã phối hợp với Công an phường tiến hành 129 lượt kiểm tra, lập biên bản xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt lên tới hơn 500 triệu đồng. Trong số đó, có 55 lượt kiểm tra các cơ sở kinh doanh bóng cười.
Đại diện UBND phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, TP.HCM cho biết: “Chúng tôi đã tổ chức tuyên truyền và mời 70 cơ sở kinh doanh tham dự, yêu cầu họ ký cam kết tuân thủ quy định. Khí N2O chỉ được phép sử dụng trong lĩnh vực công nghiệp và y tế, việc kinh doanh không đúng quy định là vi phạm pháp luật”.
Trong các lần ra quân kiểm tra, lực lượng chức năng đã thu giữ nhiều bình kim loại có chứa khí N2O không rõ nguồn gốc về trụ sở UBND phường và mời chủ cơ sở kinh doanh lên làm việc nhưng cơ sở kinh doanh vẫn tránh né, không lên làm việc.
Mặc dù đã có những nỗ lực trong việc kiểm tra và xử lý, nhưng nhiều cơ sở vẫn tái diễn hành vi vi phạm. “Các quán bar, beer club vẫn lén lút bán bóng cười, thậm chí thuê nhà dân làm kho chứa bình khí. Khi bị phát hiện, họ tìm cách né tránh, chối bỏ trách nhiệm hoặc viện lý do rằng đó là khí gas hay khí oxy” - đại diện UBND phường Phạm Ngũ Lão cho biết thêm.
Hành vi này đã khiến công tác quản lý trở nên khó khăn hơn, khi khí N2O được xếp vào danh mục hóa chất hạn chế kinh doanh, không phải là chất cấm, người sử dụng trực tiếp bóng cười không bị xử phạt.
Hơn hết, do lợi nhuận từ kinh doanh bóng cười khá lớn và để giữ chân khách nên nhiều beer club, bar, quán nhậu, cà phê bất chấp cam kết đã ký trước đó với phường, vẫn lén lút bán.
Để dẹp nạn bóng cười tại phố đêm Bùi Viện, đại diện UBND phường Phạm Ngũ Lão mong muốn các cơ quan chức năng nghiên cứu và xem xét đưa khí N2O cùng các khí tương tự vào danh mục chất cấm, không được phép sử dụng cho mục đích hút trực tiếp.
Theo quan điểm của đại diện phường, việc áp dụng quy định này sẽ không chỉ xử phạt các cơ sở kinh doanh vi phạm mà còn hướng tới việc xử lý cả người sử dụng.
“Khi quy định được ban hành, chúng tôi tin rằng sẽ có đủ sức răn đe để ngăn chặn tình trạng kinh doanh bóng cười và shisha diễn ra phổ biến như hiện nay” - đại diện UBND phường nhấn mạnh.
Luật sư Đặng Thành Trí, Đoàn Luật sư TP.HCM, khí N2O chứa trong bóng cười không nằm trong Danh mục các chất ma túy và tiền chất được ban hành theo Nghị định số 57/2022/NĐ-CP ngày 25/08/2022 của Chính phủ, mà là hóa chất được quản lý chuyên ngành bởi Bộ Công thương, cụ thể: N2O thuộc Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp.
Việc sản xuất, kinh doanh N2O không đúng quy định sẽ bị phạt tiền từ 20-25 triệu đồng theo Nghị định 71/2019/NĐ-CP (xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hóa chất và vật liệu nổ công nghiệp).
Tác hại của bóng cười
Bóng cười có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng nếu sử dụng quá mức như tê bì chân tay, gây mất cảm giác, khiến người dùng đi loạng choạng, run rẩy tê bì chân tay.
Khi sử dụng quá nhiều khí N2O có thể gây ra tổn thương từ não xuống tủy sống. Gây ra các vấn đề về chức năng thần kinh dẫn đến rối loạn cảm giác, chức năng cơ, và các vấn đề khác liên quan đến hệ thần kinh như co giật, liệt nửa người và thậm chí mất khả năng vận động, gây rối loạn giấc ngủ (mất ngủ, ngủ không sâu, thức giấc giữa đêm). Khí N2O còn có thể ảnh hưởng đến chức năng não, làm giảm khả năng ghi nhớ và tập trung.
Khi hít vào một lượng lớn khí N2O trong bóng cười liên tục có thể dẫn đến suy hô hấp và thậm chí là tử vong.
Ngoài ra, khi lạm dụng bóng cười có thể dẫn đến hạ huyết áp, gây chóng mặt, hoa mắt, ngất xỉu; Khi hít nhiều khí N2O, gây ra tình trạng thiếu oxy máu, gây ra các triệu chứng như khó thở, ngực đau, buồn nôn và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy tim và tử vong. Có trường hợp khi sử dụng quá nhiều bóng cười gây đột quỵ.