Đằng sau cái chết thương tâm của cô gái 16 tuổi Nguyễn Thị Hội (bị tài xế xe container cán chết sáu năm trước) là số phận khốn khó của những người thân trong gia đình em (xem thêm bài trênPháp Luật TP.HCMngày 5-5). tiếp tục tìm hiểu, chúng tôi biết thêm 20 năm qua, em của Hội (tên thường gọi là Hiếu) không thể làm giấy tờ tùy thân vì có một số vướng mắc. Pháp Luật TP.HCM đã cùng gia đình em và các cơ quan chức năng gỡ rối…
Mong muốn có tờ giấy khai sinh
Bà Nguyễn Thị Hiệp (mẹ hai em Hội và Hiếu) kể: Tháng 5-1995, tôi sinh Hiếu tại nhà bảo sinh Đức Minh (quận Tân Bình, TP.HCM lúc chưa tách quận). Do gia đình lúc ấy quá nghèo không có tiền đóng viện phí nên tôi trốn viện về nhà. Bốn năm sau, nghe theo lời rủ rê của những người xấu tôi đã vướng vòng lao lý. Lúc tôi thụ án, Hiếu còn nhỏ và gia đình vẫn chưa làm khai sinh cho cháu. Sau đó, tôi cải tạo tốt, được tha trước thời hạn. Trong niềm vui được đoàn tụ với gia đình cũng có một nỗi buồn khiến tôi phải ray rứt khi biết trong thời gian qua Hiếu không được làm giấy khai sinh, cũng chưa một ngày được đến trường. Ngay sau đó, tôi đến nhà bảo sinh Đức Minh để trích lục giấy chứng sinh nhưng lúc này nhà bảo sinh không còn tồn tại nữa. Tôi tìm đến phường Hòa Thạnh, nơi tôi thường trú để hỏi về thủ tục (hiện gia đình bà đang ngụ 1/35/1 Tân Thành, phường Hòa Thạnh, quận Tân Phú, TP.HCM) để làm giấy khai sinh cho con. cán bộ phường cho biết để làm được giấy khai sinh cho Hiếu thì tôi và chồng tôi phải có giấy chứng nhận kết hôn. Trong khi đó, chồng tôi thì không có một giấy tờ tùy thân nào, làm sao làm được giấy kết hôn”.
Mẹ con Hiếu mong muốn có giấy tờ tùy thân để có thể làm hồ sơ đi làm việc, mưu sinh. Ảnh: NH
“Nhiều đêm tôi thức trắng nằm suy nghĩ về quá khứ và hiện tại mà cảm thấy đau lòng. Tài sản của tôi là hai đứa con nhưng một đứa đã từ giã cõi đời khi còn quá trẻ, một đứa thì không được ăn học, thiếu vòng tay của mẹ từ thời thơ ấu. Đời tôi xem như bỏ đi, chỉ mong đời con tôi thoát cảnh khốn cùng nhưng xem ra tương lai của nó cũng không mấy sáng sủa. Lỗi là do tôi gây ra, tôi muốn lo cho con mình có được một tờ giấy khai sinh để nó được xã hội công nhận là công dân Việt Nam như bao con người khác” - bà Hiệp tâm sự.
Có thể làm giấy khai sinh quá hạn
Hiếu ngậm ngùi kể lúc nhỏ thấy bạn bè trong xóm đi học, em xin ba cho mình được đi học với mấy đứa bạn nhưng ba nói em không có giấy tờ gì đâu, ai cho học mà học. Lớn lên em hết phụ quán cơm rồi đến quán cà phê, ai sai gì làm đó. Có lúc quán cà phê em phục vụ ế quá chủ không nhận người nữa, em đến xin chỗ khác thì người ta lại đòi phải có giấy chứng minh nhân dân. Ước mơ của em là được làm công nhân, được có một công việc ổn định lo cho gia đình nhưng giờ đã không có giấy khai sinh thì làm sao có được giấy chứng minh để đi làm. Cái mà em lo lắng nhất là sau này nếu em có con thì con em có được làm giấy khai sinh không, chẳng lẽ tương lai của nó cũng giống như mẹ nó”.
Với trường hợp của Hiếu, chúng tôi đã liên hệ với UBND phường Hòa Thạnh để tìm hướng ra. Bà Lương Thụy Thanh Vân, Phó Chủ tịch UBND phường Hòa Thạnh, cho biết: “Đúng là hiện chúng tôi đang gặp khó, không thể giải quyết làm giấy khai sinh được vì trên thực tế chị Hiếu không cư ngụ ở địa phương. Hơn nữa, tuy bà Hiệp có đăng ký thường trú ở phường nhưng bà không có giấy tờ nào chứng minh chị Hiếu là con của bà”.
Chúng tôi tiếp tục liên hệ với ông Nguyễn Văn Vũ - Trưởng phòng Hộ tịch-Quốc tịch (Sở Tư pháp TP.HCM) thì cánh cửa được mở. Ông Vũ cho biết Hiếu có thể tự đi đăng ký khai sinh cho mình. Tuy nhiên, trước tiên Hiếu phải chứng minh sự tồn tại của mình bằng cách đến công an phường, xã nơi đang sinh sống để đăng ký tạm trú. Sau khi có sổ tạm trú, Hiếu đến UBND phường nơi tạm trú làm thủ tục đăng ký khai sinh quá hạn theo Nghị định 158/2005 và Thông tư 01/2008 của Bộ Tư pháp (về hướng dẫn thực hiện một số quy định tại Nghị định 158). Trường hợp Hiếu không chứng minh được cha mẹ thì có thể bỏ trống phần cha mẹ.
| Đăng ký khai sinh quá hạn Việc sinh chưa đăng ký trong thời hạn quy định thì phải đăng ký theo thủ tục đăng ký quá hạn. UBND cấp xã, nơi có thẩm quyền đăng ký khai sinh theo quy định thực hiện việc đăng ký khai sinh quá hạn. Trong trường hợp người đã thành niên đăng ký khai sinh quá hạn cho mình thì có thể đăng ký tại UBND cấp xã, nơi có thẩm quyền đăng ký khai sinh (UBND cấp xã, nơi cư trú của người mẹ) hoặc tại UBND cấp xã, nơi người đó cư trú. Chủ tịch UBND cấp xã ký và cấp cho người đi đăng ký một bản chính giấy khai sinh. Trong cột ghi chú của sổ đăng ký khai sinh phải ghi rõ “Đăng ký quá hạn”. Trích Nghị định 158/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch |
