Ngày 4-10, Bệnh viện (BV) Đại học Y Dược TP.HCM thông tin vừa phẫu thuật thành công cho một bệnh nhân nữ mắc hội chứng kẹp tĩnh mạch thậnhiếm gặp gây đau bụng dưới nhiều năm, đặc biệt khi đến chu kỳ kinh nguyệt.
TS-BS Lê Phi Long, Phó trưởng khoa Lồng ngực - Mạch máu, cho biết bệnh nhân đến khám tại BV vì chứng đau vùng hông lưng trái lan xuống bụng dưới nhiều năm, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và chất lượng sống.
Khai thác bệnh sử cho thấy người bệnh đã từng đi khám, siêu âm bụng tại nhiều cơ sở y tế khác nhau trong 3 năm, nhưng chưa rõ chẩn đoán và điều trị không khỏi.
Cơn đau thường âm ỉ kéo dài nhiều ngày, có khi tăng cường độ nhất là những ngày vào chu kỳ kinh nguyệt. Người bệnh không có tiền sử bệnh đặc biệt gì trước đây, chưa từng phẫu thuật.
Tại BV Đại học Y dược, sau khi làm các xét nghiệm tổng quát, thăm khám các chuyên khoa để loại trừ bệnh lý thông thường gây đau bụng và hạ vị, BS chụp CT-scan bụng cản quang để khảo sát các cơ quan và mạch máu ổ bụng.
Kết quả cho thấy có hiện tượng tĩnh mạch thận trái chui qua khe hẹp, bị kẹp ở giữa động mạch chủ và động mạch nuôi ruột, kèm hiện tượng dãn trướng tĩnh mạch sinh dục trái.
Người bệnh được chụp mạch máu số hóa xoá nền, kết quả cho thấy dòng máu từ thận không đổ về hệ chủ do tĩnh mạch bị kẹp làm hẹp khít, dẫn tới hệ quả máu trào ngược như thác xuống tĩnh mạch sinh dục, đổ ngược xuống vùng bụng dưới, gây tình trạng dãn trướng và ứ trệ máu, gây ra cơn đau cho người bệnh.
BS chẩn đoán bệnh nhân mắc hội chứng kẹp tĩnh mạch thận - Nutcracker (hay còn gọi là hội chứng kẹp hạt dẻ, do tĩnh mạch thận bị kẹp giữa hai động mạch trong ổ bụng).
Sau hội chẩn, BS chọn phương án phẫu thuật cắm lại tĩnh mạch sinh dục vào tĩnh mạch chậu trái để giải áp và chuyển lưu dòng máu tĩnh mạch thận trào ngược về lại hệ chủ, chấm dứt tình trạng ứ trệ máu ở tiểu khung.
Phẫu thuật được tiến hành qua một đường rạch nhỏ ở dưới rốn, đi qua khoang sau phúc mạc, làm miệng nối mạch máu.
Sau hơn 2 giờ, các BS phẫu thuật mạch máu khoa Lồng ngực mạch máu đã chuyển lưu dòng máu thành công bằng một miệng nối mạch máu kiểu tận - bên. Cuộc phẫu thuật diễn ra thuận lợi.
Sau 5 ngày, người bệnh hồi phục tốt, nhanh chóng tự ngồi dậy và đi lại, các cơn đau thuyên giảm rõ.
BS Long cho biết, hội chứng kẹp tĩnh mạch thận là một bất thường hiếm gặp, gây ra do hiện tượng các mạch máu trong ổ bụng bắt chéo và chèn ép lẫn nhau, rất hay xảy ra ở cơ địa người gầy ốm và bụng mỏng.
Khi tĩnh mạch chui qua các khe hẹp tạo bởi động mạch, do tính chất thành mạch mỏng, các tĩnh mạch này rất dễ bị đè xẹp. Cạnh đó, các dao động đập theo nhịp của các động mạch lân cận có tác động giống như máy dập liên hồi lên thành tĩnh mạch, lâu ngày gây nên các chấn thương vi thể ở thành tĩnh mạch và làm xơ hẹp lòng mạch gây ra tắc nghẽn tĩnh mạch.
Theo BS, hội chứng kẹp tĩnh mạch thận khá hiếm gặp, hiện chưa biết rõ tỷ lệ mắc bệnh trong dân số. Ngoài việc gây ra các cơn đau khó lý giải, trường hợp nặng có thể ảnh hưởng đến thận trái, gây tiểu máu, suy thận…
Dấu hiệu hội chứng kẹp tĩnh mạch thận
Các dấu hiệu của bệnh có thể kể đến như đau hông lưng và bụng dưới chưa tìm được nguyên nhân, đặc biệt khi cơn đau có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt hoặc thai kỳ, kèm theo các triệu chứng đau khi giao hợp, tiểu đỏ thỉnh thoảng, trên người bệnh gầy ốm mảnh khảnh bụng phẳng xẹp… Sau khi đã loại trừ các nguyên nhân thường gặp khác như bệnh lý phần phụ (buồng trứng, tử cung), lạc nội mạc tử cung, sỏi niệu, sa sinh dục… thì hội chứng kẹp tĩnh mạch thận là một chẩn đoán nên được nghĩ đến và khảo sát kịp thời.
Chẩn đoán xác định hội chứng này dựa vào hình ảnh chụp CT-scan mạch máu và chụp mạch máu cản quang số hóa xóa nền. Việc điều trị sẽ tùy theo mức độ ảnh hưởng của bệnh. Nếu cần can thiệp sâu, các chỉ định ngoại khoa như đặt stent tĩnh mạch thận trái, bơm tắc tĩnh mạch sinh dục, mổ cắm lại tĩnh mạch thận, chuyển vị mạch máu ruột, chuyển lưu dòng máu tĩnh mạch sinh dục… sẽ được thực hiện bởi các BS chuyên khoa mạch máu có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn, hiệu quả cho người bệnh.
