Năm 2024 chỉ mới bắt đầu được vài ngày nhưng căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên đã cho thấy những diễn biến đáng ngại. Giới quan sát cho rằng căng thẳng này sẽ tiếp tục chuyển biến xấu trong suốt năm nay vì một số nguyên nhân.
“Ba mục tiêu” của mỗi bên trong năm 2024
Trước thềm năm mới, ngày 31-12-2023, hãng thông tấn Triều Tiên KCNA dẫn lời lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un cho biết Bình Nhưỡng đặt mục tiêu phóng thêm ba vệ tinh do thám quân sự, sản xuất thêm vật liệu hạt nhân và ra mắt máy bay không người lái tấn công vào năm 2024.
Theo KCNA, ông Kim tuyên bố năm 2024 sẽ là “thời hoàng kim mới” trong công tác chuẩn bị chiến tranh và bán đảo Triều Tiên đang “tiến gần đến bờ vực xung đột vũ trang”.
“Vì những động thái liều lĩnh của kẻ thù nhằm xâm lược chúng ta, việc chiến tranh có thể nổ ra bất cứ lúc nào trên bán đảo Triều Tiên là điều hiển nhiên” - ông Kim nói trong cuộc gặp với các chỉ huy cấp cao của quân đội Triều Tiên.
Bước sang ngày 1-1, KCNA tiếp tục trích dẫn phát biểu của ông Kim tại cuộc họp trên. Cụ thể, theo hãng thông tấn này, nhà lãnh đạo Triều Tiên nói rằng Bình Nhưỡng sẽ không tìm kiếm sự hòa giải và thống nhất với Hàn Quốc nữa.
“Mối quan hệ liên Triều không còn là quan hệ họ hàng mà đã trở thành mối quan hệ giữa hai quốc gia thù địch và hai bên tham chiến” - ông Kim nói, cảnh báo Triều Tiên không ngại “răn đe hạt nhân” nếu Mỹ và Hàn Quốc tiếp tục hành động khiêu khích.
Về phía Hàn Quốc, trong bài phát biểu ngày đầu năm mới, Tổng thống Yoon Suk Yeol cũng đặt ra ba mục tiêu cho quân đội Hàn Quốc trong năm nay, bao gồm: Tăng cường khả năng tấn công phủ đầu, phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa và cuối cùng là “vô hiệu hóa giới lãnh đạo và cơ sở quân sự của kẻ thù” nếu bị tấn công.
“Bằng cách tăng cường sức mạnh quân sự, Hàn Quốc sẽ có thể đạt được một nền hòa bình thực sự và lâu dài” - hãng thông tấn Yonhap dẫn lời ông Yoon nói.
Ngay hôm sau, ngày 2-1, quân đội Hàn Quốc đã tổ chức diễn tập pháo kích để “tăng cường khả năng sẵn sàng chống lại các hành động khiêu khích có thể xảy ra của Triều Tiên trong năm mới”. Bước sang ngày 3-1, Hải quân Hàn Quốc tiến hành tập trận bắn đạn thật ngoài khơi bờ biển phía Đông, Tây và Nam của Hàn Quốc với sự tham gia của hàng chục tàu chiến và máy bay.
Chuyển từ “xấu” sang “tồi tệ”
Giới quan sát nhận định mối quan hệ Hàn Quốc - Triều Tiên sẽ chuyển từ trạng thái “xấu” trong năm 2023 sang trạng thái “tồi tệ” trong năm 2024, đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ và Hàn Quốc bước vào năm bầu cử.
Ông Yang Moo-jin, Hiệu trưởng ĐH Nghiên cứu Triều Tiên (University of North Korean Studies, Hàn Quốc), nói với tờ The Korea Times: “Năm 2024 sẽ chứng kiến sự gia tăng đối đầu giữa hai miền Triều Tiên, có khả năng vượt qua mức độ mà chúng ta đã thấy trong vài năm qua”.
Bên cạnh mối lo từ các động thái quân sự của Triều Tiên, Hàn Quốc cũng đang đối mặt với một thách thức khác trước thềm bầu cử Quốc hội, đó là các vụ tấn công chính trị gia. Mới đây, ông Lee Jae-myung, Chủ tịch đảng Dân chủ Hàn Quốc, đã bị đâm vào cổ khi đang tham quan một công trình.
Theo chuyên gia này, với việc cả Seoul và Bình Nhưỡng đều không sẵn sàng lùi bước, khả năng cao bán đảo Triều Tiên sẽ chứng kiến thêm nhiều đối đầu căng thẳng giữa phe Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản và phe Triều Tiên, Nga, Trung Quốc.
Tháng 4 tới, người dân Hàn Quốc sẽ đi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội - cuộc bỏ phiếu có thể ảnh hưởng đến chương trình nghị sự trong và ngoài nước của Tổng thống Yoon, người vốn duy trì lập trường cứng rắn đối với Bình Nhưỡng. Thế nên giới quan sát Hàn Quốc tin rằng Triều Tiên nhiều khả năng sẽ có động thái gây áp lực lên cuộc bầu cử này.
“Tôi sẽ không khẳng định rằng Bình Nhưỡng đang điều chỉnh các kế hoạch phù hợp với lịch trình bầu cử của Hàn Quốc. Tuy nhiên, dựa trên các quan sát trước đó, luôn có khả năng Triều Tiên sẽ sử dụng các hành động khiêu khích quân sự để định hình các vấn đề nội bộ của Hàn Quốc theo cách có lợi cho họ” - theo ông Cho Han-bum, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Thống nhất quốc gia Hàn Quốc.
Tương tự, năm nay cũng là năm diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ - sự kiện mà giới quan sát tin rằng sẽ là “đòn bẩy” cho nhiều căng thẳng hơn trên bán đảo Triều Tiên. Theo các chuyên gia, Triều Tiên có thể gia tăng các động thái quân sự với hy vọng chứng kiến sự trở lại của cựu Tổng thống Donald Trump - người đã đưa ra những lời đe dọa nhưng cũng kèm theo những hoạt động ngoại giao lịch sử với ông Kim.
Chuyên gia Harry Kazianis tại Viện Nghiên cứu Center for the National Interest (Mỹ) nói với tờ USA Today rằng ông lo ngại chiến tranh Triều Tiên sẽ có “khả năng cao” trong thời gian tới.
“Gia đình ông Kim biết rằng vào năm 2024, nước Mỹ sẽ hướng về cuộc bầu cử tổng thống, cho phép Triều Tiên có cơ hội tạo ra nhiều biến động” - ông Kazianis nhận định.
Đồng quan điểm, GS Leif-Eric Easley tại ĐH Ewha (Hàn Quốc) nói: “Bình Nhưỡng có thể đang chờ đợi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ để xem những hành động của họ sẽ ảnh hưởng thế nào đến chính quyền tiếp theo ở Washington”.•
Em gái ông Kim chỉ trích ông Yoon
Ngày 2-1, bà Kim Yo-jong, em gái lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, đã chỉ trích Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol là “dũng cảm một cách ngớ ngẩn”, đồng thời ca ngợi người tiền nhiệm của ông Yoon là cựu Tổng thống Moon Jae-in “rất thông minh”, theo KCNA.
“Người này (Tổng thống Yoon) đã kiên trì kêu gọi “hòa bình bằng vũ lực” và nhất quyết tăng cường răn đe mở rộng cùng các cuộc tập trận quân sự Mỹ - Hàn Quốc, do đó đặt vận mệnh của Hàn Quốc vào nguy hiểm” - bà Kim nói.
Trong khi đó, bà Kim cho rằng ông Moon đã “khôn khéo” khi vừa đàm phán để Bình Nhưỡng tạm dừng các vụ thử tên lửa, vừa tranh thủ củng cố an ninh quốc gia của Hàn Quốc.
Đáp lại, ngày 3-1, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc gọi tuyên bố của bà Kim là “phi lý và vô nghĩa”, cảnh báo rằng Hàn Quốc sẽ trừng phạt mạnh mẽ bất kỳ hành động khiêu khích nào của Triều Tiên.
