Không bỏ điều kiện sau 12 tháng được rút BHXH 1 lần

Trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục giữ nguyên quy định về thời gian rút BHXH một lần. Cụ thể, người lao động (NLĐ) sau 12 tháng không tham gia BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện mới được rút BHXH một lần.

Người dân làm thủ tục tại cơ quan BHXH. Ảnh: VIẾT LONG

Rất khó khăn nên chấp nhận số tiền ít ỏi

Chị Nguyễn Thị Hằng (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho rằng quy định nghỉ việc sau 12 tháng mới được giải quyết chế độ BHXH một lần gây khó khăn cho người hưởng. NLĐ mất việc rất cần tiền trang trải cho cuộc sống trước mắt.

Cạnh đó, quy định này cũng không thể giải quyết được tình trạng rút BHXH một lần đang có xu hướng tăng. “Những người có ý định rời khỏi hệ thống BHXH phần lớn không quay lại thị trường lao động, do vậy có phải chờ một năm hay hai năm thì họ vẫn cứ chọn rút một lần” - chị Hằng nói.

Trước đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng đề xuất bỏ quy định thời gian sau một năm mới cho rút BHXH một lần, thay vào đó chỉ cần ba tháng. Sau khi nghỉ việc, NLĐ có thể làm đơn hưởng trợ cấp thất nghiệp, hết thời gian này thì rút BHXH một lần.

Những người rút BHXH phần lớn không quay lại thị trường lao động, phải chờ một năm hay hai năm thì họ vẫn chọn rút một lần.

Cùng quan điểm, BHXH Việt Nam và BHXH các tỉnh, thành cũng cho rằng nếu chọn phương án NLĐ chỉ được rút tối đa 50% BHXH một lần thì nên bỏ quy định sau một năm mới được nhận. Việc chờ đợi cả một năm rất dễ phát sinh tình trạng thu gom sổ BHXH dưới hình thức ủy quyền nhận BHXH một lần, ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ, gây mất trật tự, an toàn xã hội khi phát sinh tranh chấp.

“Việc thu gom sổ BHXH dẫn đến NLĐ rất thiệt thòi vì thường chỉ nhận được từ 1/3 đến một nửa giá trị thực của sổ. Từ năm 2020 đến 2022 đã có trên 85.000 trường hợp thu gom kiểu này, trong đó có trường hợp thu gom đến 227 sổ…” - BHXH Việt Nam nêu thực trạng.

Làm theo tinh thần
nghị quyết

Về đề xuất giữ nguyên quy định, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng việc bỏ quy định trên đi ngược với chủ trương Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách BHXH. Nếu bỏ điều kiện chờ sau 12 tháng hoặc giảm xuống còn ba tháng thì số người rút BHXH một lần không giảm mà còn tăng lên.

Hầu hết NLĐ khi mất việc, nghỉ việc, vì nhu cầu và lợi ích trước mắt lập tức nghĩ ngay đến nhận khoản trợ cấp thất nghiệp cùng với nhận BHXH một lần. Thậm chí có người không mất việc nhưng chủ động xin nghỉ việc để giải quyết hưởng BHXH một lần, sau đó lại tiếp tục đi làm.

“Như vậy, số người nhận BHXH một lần chắc chắn sẽ gia tăng nhanh chóng, làm ảnh hưởng đến mục tiêu gia tăng diện bao phủ BHXH...” - cơ quan soạn thảo dự báo. Đồng thời nhấn mạnh quy định chờ 12 tháng đã được thực hiện từ năm 2006 đến nay, xuất phát từ mục tiêu của chế độ hưu trí là lương hưu hằng tháng để ổn định cuộc sống khi về già cho NLĐ.

“Quy định này là cần thiết và phù hợp, vì đây là khoảng thời gian cần để NLĐ tìm việc làm mới sau khi mất việc. Khi đi làm lại, họ sẽ tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc ở đơn vị mới. Đây cũng là khoảng thời gian để NLĐ cân nhắc trước khi quyết định nhận BHXH một lần, bởi thực tế nhiều người sau khi nhận BHXH một lần muốn trả lại để bảo lưu thời gian đóng nhưng không thực hiện được” - Bộ LĐ-TB&XH nêu.

Thêm vào đó, quy định trên cũng đồng bộ, liên kết với quy định của bảo hiểm thất nghiệp. NLĐ mất việc có thể hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa 12 tháng, trong thời gian đó còn được tư vấn, giới thiệu việc làm, học nghề… để sớm trở lại thị trường lao động, tiếp tục tham gia BHXH.•

2.500 việc làm và thực tập tại doanh nghiệp Nhật

VIẾT LONG