Ngày 19-12, Chính phủ tổ chức hội nghị về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VN), dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.
Sản xuất, lắp ráp ô tô: Mới nội địa hóa được 7%-10%
Theo số liệu từ Bộ Công Thương, toàn quốc hiện có 1.800 doanh nghiệp (DN) sản xuất phụ tùng, linh kiện. Trong số này, chỉ có khoảng 300 DN trong nước tham gia vào mạng lưới sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia. Để phục vụ nhu cầu sản xuất, lắp ráp trong nước, VN phải nhập siêu linh kiện, phụ tùng với giá trị rất lớn. Năm 2016, kim ngạch nhập khẩu linh kiện, phụ tùng là gần 45 tỉ USD, chủ yếu nhập khẩu từ Hàn Quốc và Trung Quốc. Nếu tính cả ngành công nghiệp hỗ trợ cho dệt may và da giày, kim ngạch nhập khẩu trong năm này của VN là hơn 63 tỉ USD. Cạnh đó, tỉ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành công nghiệp còn thấp. Như dệt may tỉ lệ nội địa hóa mới đạt khoảng 40%-45%. Riêng ngành sản xuất, lắp ráp ô tô, mục tiêu đặt ra đạt tỉ lệ nội địa hóa đối với xe cá nhân đến chín chỗ ngồi là 40% vào năm 2005 và 60% vào năm 2010 nhưng thực tế đến nay mới đạt bình quân khoảng 7%-10%.
Trong khi đó, ngành điện tử của VN lại phụ thuộc rất lớn vào các DN FDI, đặc biệt là Samsung. Hầu hết linh kiện nội địa hóa đều do các DN FDI cung cấp, trong khi mới chỉ có 35 DN VN là nhà cung ứng cấp 1 cho Samsung. Các DN VN chủ yếu cung cấp vật tư tiêu hao, bao bì, in ấn… với giá trị cung ứng rất nhỏ so với nhu cầu linh kiện và phụ tùng của Samsung. “Chúng ta xây dựng nhà mà tất cả vật liệu nhập hết, chỉ có cát, sỏi, xi măng là của VN thì không có hiệu quả. Chúng ta làm ra các sản phẩm nhưng tất cả linh kiện chúng ta nhập hết thì không được” - Chủ tịch Thaco Trần Bá Dương phát biểu tại hội nghị.
Ông Dương dẫn chứng các dây chuyền công nghệ trái cây, nghiên cứu thì thấy hàm lượng làm được tại VN là trên 60%. Tuy nhiên, thanh chuyền hay nguồn lon tuy rất dễ làm nhưng hầu như đều nhập khẩu đồng bộ hết. Chủ tịch Hiệp hội Bông Sợi Nguyễn Văn Tuấn nhận xét dù ngành dệt may VN rất lớn, xuất khẩu đứng thứ năm thế giới nhưng “không mạnh, không bền vững và rất dễ bị tổn thương” do phụ thuộc vào nhập khẩu. “Ngành may sử dụng 9,5 tỉ mét vải thì phải nhập 6,5 tỉ mét. Xuất khẩu sợi nhưng lại nhập khẩu vải về thì điều này rất khó chấp nhận” - ông Tuấn nói.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao đổi với các đại biểu dự hội nghị. Ảnh: plo.vn
Phải có tinh thần như HLV Park Hang-seo
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá những năm qua, ngành công nghiệp hỗ trợ đã dần được cải thiện, đáp ứng một bước tiến trình nội địa hóa nền sản xuất. Số lượng DN công nghiệp hỗ trợ không chỉ phát triển về lượng mà còn về chất… Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa có những ngành công nghiệp mũi nhọn đóng vai trò dẫn dắt. Nhiều ngành ưu tiên phát triển không đạt mục tiêu đề ra nên công nghiệp hỗ trợ kém phát triển, tỉ lệ nội địa hóa các ngành còn ở mức thấp. Nguyên nhân do thiếu chính sách đủ mạnh để tăng cường năng lực DN, chưa tạo được môi trường kinh doanh thực sự thuận lợi, minh bạch, ổn định, cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng… Ngoài ra, nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định lại chưa đáp ứng được yêu cầu. “Thaco phát triển được vì có trường đào tạo có quy mô chất lượng tốt ngay trong tập đoàn của mình. Tập đoàn nông nghiệp Lộc Trời ở An Giang có hơn 1.300 kỹ sư chuyên lĩnh vực nông nghiệp” - Thủ tướng dẫn chứng.
Thủ tướng mong muốn VN cần phải đón bắt sự chuyển hướng của các nhà đầu tư, sản xuất để “VN thành công xưởng sản xuất của ASEAN, châu Á và thế giới”. Khát vọng cho nền tảng công nghiệp hỗ trợ VN không chỉ là ô tô, xe máy mà có thể sản xuất cánh cửa cho Boeing và nhiều hãng quan trọng khác. “Tinh thần làm sao VN phải là một cứ điểm trong sản phẩm của các tập đoàn xuyên quốc gia” - Thủ tướng nói và cho rằng “tinh thần làm việc phải như huấn luyện viên người Hàn quốc Park Hang-seo đưa VN tới chức vô địch AFF Cup”. Thủ tướng lý giải nghĩa là có tầm nhìn, bố trí đội hình, dành nguồn lực, thể lực và tiến lên, để ngành công nghiệp hỗ trợ VN đạt thành công. “Phải tinh thần như vậy mới thành công chứ cứ bình bình suốt thì khó thành công lắm!” - người đứng đầu Chính phủ nhắc nhở.
| Trung ương tạo điều kiện nhưng địa phương lại hạn chế Trong bốn kiến nghị của Chủ tịch Hiệp hội Bông Sợi VN Nguyễn Văn Tuấn, trong đó có việc thống nhất giữa trung ương và địa phương. “Chính quyền trung ương tạo mọi điều kiện nhưng địa phương hiện nay chỉ có năm tỉnh cho phép làm nhuộm. Nhưng trong năm tỉnh đó, nhiều tỉnh chỉ cho phép tự nhuộm chứ không có nhuộm gia công. Mà không cho nhuộm gia công thì không thể tạo ra liên kết chuỗi. Gần đây có công nghệ nhuộm nhưng không tạo ra nước thải nhưng một số địa phương cứng nhắc đến mức cho rằng nếu không có nước thải thì không gọi là nhuộm và không cấp giấy phép luôn” - ông Tuấn cho hay. |
