Nhà văn hóa Phan Kế Bính (1875-1921) trong Việt Nam phong tục, viết: "Tục ta tin rằng mỗi năm có một ông hành khiển coi việc nhân gian, hết năm thì thần nọ bàn giao công việc cho thần kia, cho nên cúng tế để tiễn ông cũ và đón ông mới.
Cúng tế cốt ở tâm thành và lễ cúng vào giữa nửa đêm nên đượm vẻ thần bí trang nghiêm. Cựu vương hành khiển bàn giao công việc cho tân vương thay đức Ngọc Hoàng để coi sóc nhân gian trong một năm cho đến giờ phút giao thừa sang năm.
Lễ trừ tịch bao hàm một ý nghĩa trọng đại tống cựu nghinh tân nên lễ được cử hành rất trịnh trọng từ tư gia tới các đình chùa".
Giao là bàn giao; thừa là tiếp. Nghĩa là thời khắc đầu tiên giữa năm cũ và năm mới. Cúng giao thừa là đón các vị mới vừa bổ nhiệm để thay thế các vị cũ công việc của một năm mới.
 |
Hằng năm theo phong tục cổ truyền Việt Nam, thiết lễ Giao thừa tiễn năm cũ chúc mừng năm mới đến để mọi sự an lạc đến với tất cả mọi người. Đúng 12 giờ đêm (tối 30 Tết rạng sáng mùng 1) đặt một hương án trước sân nhà.
Năm nay là năm Quý Mão, gia chủ khi cúng khấn: "Ông Thạch tinh liễu tào hành binh; ông Trịnh Vương hành khiển".
Lễ vật gồm có: Đĩa trái cây ngũ quả (bên trái), một bình bông (bên phải, từ ngoài nhìn vào), trà, mứt, nhang thơm, xôi, chè...
 |
Giấy cúng kim ngân, tiền bạc, thổ thần, thổ địa, ngũ công tất cả các chư vị. Trong đó, ngũ quả (theo miền Nam) gồm: Cầu, dừa, đủ (đu đủ), xoài, thanh long; tượng trưng cho ngũ hành; ngũ hành tương sanh, ngũ hành tương khắc. Mọi người phải có niềm tin để cúng, cầu nguyện. |
Lễ vật cúng Giao thừa, chủ yếu là mâm cúng chay:
 |
| Bàn thờ gia tiên |
 |
Mâm cúng Giao thừa đặt giữa sân, ngoài trà, trầu cau, xôi chè... còn có đòn bánh tét chay |
 |
Gia chủ trước hết cầu nguyện cho quốc thái dân an, tất cả mọi người đều được vạn sự như ý từ đầu năm cho đến những cuối năm. Điều lành đem tới điều dữ tống đi. Cầu tài lộc đủ đầy, sức khỏe dồi dào, thanh tâm an lạc. Phước lộc thọ miên trường, bồ đề tâm mãn nguyện. |
 |
Sau khi cúng Giao thừa, Phật tử, người dân... đi chùa cầu an |
 |
Hái/xin lộc đầu năm may mắn... |
