Tại phiên giải trình trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, do Ủy ban Xã hội của Quốc hội tổ chức ngày 4-5, Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử, nhằm mục tiêu quản lý tốt hơn.
Mục tiêu để quản lý tốt hơn
Theo bà Thắng, trên thế giới các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã ra đời từ lâu.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, số lượng người sử dụng, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang rất nhiều.
“Nhận thấy các chế tài, văn bản pháp lý hiện nay chưa rõ ràng, chưa đủ tính răn đe các đối tượng sản xuất, mua bán hàng giả, nên Bộ Công Thương thận trọng kiến nghị thí điểm với mục đích nâng cao hiệu quả quản lý trong vấn đề này" - bà Thắng nói.
Cũng theo bà Thắng, Bộ Công thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử. Trong quá trình xây dựng chính sách về nội dung này bộ đã xin ý kiến và tất cả các bộ nhất trí. Tuy nhiên, Bộ Y tế không đồng ý.
Đến nay, hai bộ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, chưa thể trình phương án cuối cùng lên Chính phủ.
"Cần cấm tuyệt đối"
Trước đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử của Bộ Công thương, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nêu quan điểm: “Tôi thấy kỳ lạ, tại sao lại đề xuất thí điểm với chất gây nghiện?”.
Theo ông Trí, thuốc lá điện tử tràn lan trên thế giới và ở Việt Nam, rất có hại và các tác hại là rất rõ ràng. Đồng thời, ông khẳng định cấm tuyệt đối việc mua bán, sử dụng là biện pháp duy nhất là ngăn chặn các tác hại này.
Còn theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong, các tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đối với sức khỏe, kinh tế, môi trường, đạo đức xã hội, tâm sinh lý, trật tự an toàn xã hội đã được nhận diện và cảnh báo từ lâu. Tuy vậy, đến nay hành lang pháp lý chưa có.
“Việc buông bỏ quản lý dẫn đến tình trạng thiếu các giải pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử” - ông Phong nhận định, đồng thời đề nghị làm rõ trách nhiệm trong vấn đề này.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, với vai trò trách nhiệm của cơ quan được Chính phủ giao nhiệm vụ phòng, chống tác hại của thuốc lá theo Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế đã nắm bắt sự ảnh hưởng của thuốc lá điện tử, triển khai nhiều công việc tham mưu cho công tác quản lý nhà nước.
Rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan
Đại biểu Quốc hội Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đặt câu hỏi: Trước những tác hại rõ ràng của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ Y tế có tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành một Nghị quyết chuyên đề trước khi có luật cấm việc sử dụng, mua bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hay không?
Đại biểu Phúc cho rằng việc ứng dụng công nghệ số, mạng xã hội trong tuyên truyền pháp luật đang được đẩy mạnh. Tuy nhiên, vai trò của các trang mạng này trong việc tuyên truyền phòng chống tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới hướng tới đối tượng thanh thiếu niên chưa đạt. Cần có giải pháp tuyên truyền tốt hơn nữa trong thời gian tới.
Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết việc xây dựng Nghị quyết chuyên đề là một phương án được tính đến, vì nếu chờ sửa đổi luật thì phải qua quy trình theo luật định. Trong khi đó, nhiệm vụ xây dựng pháp luật của Bộ Y tế từ nay đến cuối nhiệm kỳ còn nặng với nhiều luật đang được trình.
“Việc sửa đổi luật đòi hỏi phải có thời gian, phương án xây dựng Nghị quyết chuyên đề có thể được tính đến để có giải pháp cho tình hình cấp bách hiện nay” - bà Lan nói.
Phát biểu kết luận phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị trong năm 2024, Bộ Y tế chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Từ đó, đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; chủ trì phối hợp nghiên cứu, đánh giá tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để công bố thông tin chính thức về tác hại của các sản phẩm này.
