Căng thẳng giữa Mỹ và Iran vẫn đang hết sức nguy hiểm khi hai bên không ngừng đe dọa, cảnh báo nhau và có nhiều bước đi về quân sự.
Mỹ tập trận, đưa vũ khí và quân đến gần Iran
Theo trang tin USNI News (Mỹ), giữa tháng này Mỹ đưa hai tàu khu trục USS Gonzalez và USS McFaul chở tên lửa Tomahawk đến vịnh Ba Tư. Hai tàu khu trục tên lửa này hiện đang ở gần các tàu chiến khác của Mỹ trong khu vực nhằm đối phó Iran.
Trong lúc này, đội tàu sân bay tấn công USS Abraham Lincoln chở theo 40 máy bay ném bom chiến lược hiện đang đậu chờ bên ngoài bờ biển Oman, gần Iran. Trong khi đó tàu đổ bộ tấn công USS Kearsarge thì đậu ngoài bờ biển Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất. Các máy bay ném bom B-52 cũng đã bắt đầu các chiến dịch trên không từ căn cứ Al Udeid của Mỹ ở Qatar. Hải quân Mỹ cũng vừa tổ chức tập trận ở biển Ả Rập với sự tham gia của tàu sân bay USS Abraham Lincoln, tàu đổ bộ tấn công USS Kearsarge, phối hợp với Quân đoàn Thủy quân lục chiến của Mỹ.
USNI News nhận định nếu Mỹ xúc tiến một cuộc tấn công quân sự từ biển thì “điểm có thể là tốt nhất để thực hiện điều này là bên ngoài vịnh Ba Tư” nhằm giữ hải quân Mỹ xa tầm bắn của tên lửa chống tàu Iran.
Ngày 19-5, một quả hỏa tiễn rơi cách trụ sở Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Baghdad (Iraq) chỉ hơn 1 km. Quân đội Iraq nói quả hỏa tiễn này có vẻ được bắn từ phía Đông Baghdad, nơi có căn cứ của một số nhóm dân quân người Shiite được Iran bảo trợ. Vài giờ sau đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump lên Twitter cảnh cáo Iran “đừng bao giờ đe dọa Mỹ lần nữa”, vì “nếu Iran muốn đánh nhau thì đó sẽ chính thức là ngày tàn của Iran”.
Tuần trước hãng tin Fars News (Iran) dẫn một số nguồn tin Iraq cho biết quân đội Mỹ cho 70 xe quân sự chở quân từ Jordan sang Iraq, tăng số lượng quân Mỹ ở Iraq lên 10.000. Mỹ còn gửi một lượng vũ khí chưa xác định đến Iraq thông qua các công ty an ninh ở Jordan. Hiện các lực lượng Mỹ ở Iraq được đặt vào tình trạng báo động cao vì căng thẳng với Iran. Trước đó, giữa tháng 5 Mỹ cho sơ tán một bộ phận nhân viên ngoại giao khỏi Iraq. Liệu có khi nào Iraq sẽ trở thành nơi Mỹ dùng làm bàn đạp đánh Iran?
Đội tàu sân bay tấn công USS Abraham Lincoln vẫn chưa đến eo biển Hormuz - cửa biển hẹp mở vô vịnh Ba Tư. Ảnh: REUTERS
Sẽ không có cuộc chiến nào
Trong khi đó theo tin từ New York Times (Mỹ), vừa rồi các quan chức tình báo Mỹ đã giải mật một bức ảnh chụp một tàu Iran trên vịnh Ba Tư có chở tên lửa. Một số hình ảnh khác chưa được giải mật, chụp cảnh nhiều vệ binh Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Iran đưa tên lửa đạn đạo tầm ngắn lên một số tàu tại nhiều cảng Iran. Theo New York Times, các bức ảnh cho thấy Iran đang huy động lực lượng, điều này đặt tàu chiến, căn cứ và tàu thương mại Mỹ trong khu vực vào rủi ro.
Cả Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đều cho rằng nếu kết hợp với các thông tin tình báo khác, những hình ảnh tên lửa này có thể cho thấy Iran đang chuẩn bị tấn công Mỹ.
Các diễn biến này làm tăng thêm lo ngại về một cuộc xung đột khó tránh giữa Mỹ và Iran. Tuy nhiên, theo GS Mohammad Marandi tại ĐH Tehran (Iran), một số nước trong khu vực muốn đánh Iran nhưng Mỹ thì không. Theo GS Marandi, “thể chế Israel, Saudi Arabia và UAE đang mong một cuộc chiến nhưng chính phủ Mỹ không muốn cuộc chiến này, trừ khi là một cuộc chiến vì ông Bolton và có thể cả ông Pompeo”. Hai nhân vật này được biết đến với chủ trương cứng rắn với Iran. Đặc biệt ông Bolton từng bị Iran cáo buộc là theo đuổi thay đổi thể chế nước này.
| Chúng tôi không hứng thú với việc leo thang căng thẳng trong khu vực, vì nếu có điều gì đó đi sai đường, mọi người sẽ mất mát, trong đó có Iran, trong đó có Mỹ, có tất cả các nước ở khu vực. Đại sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc MAJID TAKHT-E RAVANCHI |
Điều gì làm Mỹ chùn tay?
Nói với đài RT (Nga), GS Marandi cho rằng “người Mỹ đủ thông minh để không muốn một cuộc chiến. Mỹ biết nếu một cuộc chiến xảy ra, toàn bộ các cơ sở dầu, khí ở vịnh Ba Tư và toàn bộ tàu dầu sẽ bị phá hủy”. Các cơ sở này nằm khá sát nhau nên càng dễ bị tổn thương một khi chiến tranh xảy ra. Nếu bị phá hủy, trong hàng năm dài sau đó các cơ sở này sẽ chưa thể được xây dựng lại, đẩy thế giới vào “một cuộc suy thoái kinh tế lớn”.
Theo GS Marandi, khả năng xung đột rất khó xảy ra vì “sẽ không ai chiến thắng” kể cả Mỹ. Thay vào đó, “cả thế giới sẽ phải hứng chịu hậu quả của việc khan hiếm nghiêm trọng dầu, khí và sẽ trong thời gian rất dài”.
Mặt khác, chuyên gia Sabah Zangane về quan hệ giữa Iran với các nước Ả Rập và từng là đặc phái viên Iran tại Tổ chức Hợp tác Hồi giáo tin tưởng cấu trúc xã hội - chính trị và quan hệ giữa chính phủ và người dân Iran-Iraq sẽ khiến Iraq không cho phép Mỹ dùng đất nước mình làm bàn đạp đánh Iran.
Ông Zangane cho rằng sẽ không lực lượng nào ở Iraq ủng hộ ý định đánh Iran (nếu có) của Mỹ. Vài ngày trước, một giáo sĩ Sunni ở Iraq đã huy động lực lượng bảo vệ Iran trong trường hợp nước này bị tấn công. Hơn nữa, theo lời ông Zangane, hiện vẫn còn nhiều cố vấn quân sự Iran trên đất Iraq nhằm giúp quân đội Iraq đánh Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Ông Zangane cũng tin Mỹ không cần có một cuộc đối đầu quân sự. Theo ông, một cuộc chiến với Iran không có lợi cho Mỹ vì hai lý do. Thứ nhất, chỉ còn hơn một năm nữa là tới bầu cử tổng thống ở Mỹ. Xúc tiến chiến tranh lúc này là một sự tự sát chính trị và gây nguy hại lớn cho cả Mỹ và cộng đồng quốc tế. Thứ hai, Mỹ nhiều lần nói sẽ chuyển trọng tâm chiến lược từ Trung Đông đến Cận Đông. Vì thế chuyện tạo một cuộc xung đột nữa ở Trung Đông, ở vịnh Ba Tư là đi ngược với chiến lược này và tạo điều kiện để các đối thủ Mỹ lợi dụng cuộc chiến này để đạt các mục tiêu của mình.
| Truyền thông Anh đưa tin nước này đã bí mật chuyển một lực lượng đặc biệt đến Trung Đông nhằm đối phó việc Iran tấn công vào các tàu thương mại của Anh ở vịnh Ba Tư. Động thái của Anh diễn ra sau khi xảy ra vụ bốn tàu dầu thương mại bị tấn công ở vịnh Ba Tư tuần trước. Mỹ cáo buộc phía Iran là thủ phạm. Trong khi đó, Hạm đội 5 hải quân Mỹ cho biết Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh - bao gồm tất cả quốc gia Ả Rập ở vịnh Ba Tư ngoại trừ Iraq - đã bắt đầu “tăng cường tuần tra an ninh” ở các vùng biển quốc tế trong khu vực biển Ả Rập từ ngày 18-5. |
