Một cựu quan chức Bộ Y tế và dịch vụ nhân sinh Mỹ cho biết nước này chưa có kế hoạch toàn diện để đối phó với đại dịch COVID-19, trong đó có kế hoạch sản xuất và phân phối vaccine, báo South China Morning Post đưa tin.
Mỹ cần một kế hoạch để tránh một "mùa đông đen tối"
Điều trần trước Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện Mỹ ngày 14-5, Tiến sĩ Rick Bright - cựu Giám đốc Cơ quan nghiên cứu và phát triển y sinh tiên tiến (BARDA) - nói chính quyền Tổng thống Donald Trump chưa có kế hoạch tổng thể để sản xuất, phân phối và sử dụng các trang bị bảo hộ y tế, vaccine, bộ xét nghiệm và thuốc chữa trị COVID-19.
"Chúng ta vẫn cần một kế hoạch toàn diện và mọi người trong chính phủ cũng như mỗi người dân Mỹ cần biết kế hoạch đó là gì và vai trò của họ ra sao" - ông Bright nói.
Ông cảnh báo việc thiếu một kế hoạch chung có thể khiến nước Mỹ phải đối mặt với "mùa đông đen tối nhất trong lịch sử hiện đại" nếu như COVID-19 tái bùng phát.
Ông Rick Bright trả lời chất vấn trước Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện Mỹ hôm 14-5. Ảnh: AFP
"Có những bước quan trọng mà chúng ta cần làm để chuẩn bị, chúng ta vẫn chưa có đủ trang bị bảo hộ cá nhân để dùng cho các nhân viên y tế" - ông Bright nói.
"Chúng ta vẫn chưa tăng cường chuỗi cung ứng thuốc và vaccine và vẫn chưa có sẵn kế hoạch phân phối chúng. Chúng ta cũng vẫn chưa có một chiến lược xét nghiệm toàn diện" - ông Bright nói tiếp.
Chính quyền cũng đã có một số chuẩn bị
Ông Bright không nghi ngờ việc chính quyền hiện đã có một kế hoạch tổng lực để sản xuất khẩu trang và phát triển các bộ xét nghiệm, thuốc điều trị và vaccine ngừa COVID-19. Tuy nhiên, ông cho rằng những nỗ lực như vậy chưa được kết hợp vào một chiến lược mạch lạc về phân phối các sản phẩm này đến những nơi cần nhất để tránh tình trạng khan hiếm và nâng giá.
Khi được nghị sĩ Joe Kennedy (đảng Dân chủ) hỏi rằng liệu các quan chức chính quyền có chuẩn bị cho những gì đang và có thể sẽ xảy ra trong vài tháng tới, ông Bright trả lời: "Tôi nghĩ chúng tôi đã làm nhiều việc để chuẩn bị".
Còn nghị sĩ Frank Pallone (đảng Dân chủ) đặt câu hỏi ông Bright có lo ngại dù giới khoa học hoàn thiện được vaccine người dân Mỹ vẫn sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận nó hay không. Ông Bright trả lời: "Chắc chắn, thưa ngài!".
Chính quyền Tổng thống Trump nói gì?
Phản ứng lại những phàn nàn của ông Bright, Tổng thống Trump viết trên Twitter rằng ông Bright giống như một nhân viên "bất mãn", "không được những người mà ông (Trump) từng nói chuyện tôn trọng và yêu mến".
Ông Trump cho biết Mỹ đã tăng cường sản xuất các sản phẩm liên quan tới việc đối phó với COVID-19 và mục tiêu của ông là "tự sản xuất mọi thứ mà người dân Mỹ cần và sau đó xuất khẩu ra thế giới".
Còn Bộ trưởng Y tế và dịch vụ nhân sinh Mỹ - ông Alex Azar khẳng định bộ này đã hoàn thành những kế hoạch mà ông Bright phàn nàn.
Ông Azar còn mỉa mai rằng những gì ông Bright đang làm "giống như một ai đó đã tham gia một dàn hợp xướng nhưng bây giờ anh ta đang cố gắng nói rằng mình chỉ diễn đơn ca".
Trong một tuyên bố riêng, Bộ trưởng Y tế và dịch vụ nhân sinh Mỹ cáo buộc ông Bright đang lợi dụng thời gian nghỉ ốm có lương để "hợp tác với những luật sư mang nặng tính đảng phái chính trị hóa cách đối phó với COVID-19".
Trong buổi điều trần tại Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện, nghị sĩ Markwayne Mullin (đảng Cộng hòa) đặt vấn đề ông Bright đang xin nghỉ ốm sau một lần lên cơn tăng huyết áp và vẫn được hưởng lương nhưng bây giờ vẫn đủ khỏe để đến dự điều trần.
Ông Bright là ai?
Ngày 21-4, ông Bright bị cách chức giám đốc BARDA và được chuyển về làm tại một đối tác của Viện Y tế Quốc gia chuyên về phát triển xét nghiệm, chẩn đoán. Ông nói với hãng tin Vox rằng quyết định điều chuyển công tác có yếu tố chính trị.
Ông Rick Bright bị sa thải khỏi Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Y sinh tiên tiến (Mỹ) từ ngày 21-4. Ảnh: REUTERS
"Tôi đã hạn chế việc sử dụng rộng rãi thuốc Chloroquine và Hydroxychloroquine vốn được chính quyền quảng cáo như là thuốc chữa bách bệnh nhưng thiếu đi những bằng chứng khoa học rõ ràng" - ông Bright nói.
"Những loại thuốc này có những rủi ro nghiêm trọng, bao gồm tăng tỉ lệ tử vong đã được nhận thấy ở một số nghiên cứu gần đây ở các bệnh nhân COVID-19" - ông Bright viết trong một lá thư gửi báo The New York Times.
Ngày 5-5, ông Bright đã gửi đơn tố cáo chính phủ Mỹ đã đối xử tệ với ông khi ông cảnh báo về sự nguy hiểm của COVID-19 từ tháng 1, theo hãng tin Reuters.
“Tiến sĩ Bright đã khẩn cấp hành động để xử lý đại dịch này nhưng đã gặp phải sự kháng cự từ lãnh đạo Bộ Y tế và Nhân sinh, trong đó có Bộ trưởng Azar - người có vẻ có ý muốn hạ thấp đe dọa thảm khốc này” - Reuters dẫn đơn kiện của ông Bright.
Ông cho rằng việc mình bị sa thải vi phạm luật liên bang bảo vệ những “người thổi còi”. “Người thổi còi” là cụm từ được dùng để chỉ những người tiết lộ các thông tin, hành động mật của các cơ quan công - tư, mà thường là vi phạm pháp luật hay đạo đức.
Trong đơn, ông Bright yêu cầu được phục hồi chức vụ và điều tra toàn diện vụ việc. Văn phòng Công tố đặc biệt là một cơ quan độc lập của chính phủ Mỹ, chuyên điều tra và có thể khởi tố các công chức liên bang.
