Thừa uỷ quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long vừa báo cáo Quốc hội về hoạt động tương trợ tư pháp năm 2023.
Số uỷ thác tư pháp hình sự Việt Nam gửi nước ngoài tăng gần 43%
Bộ trưởng Lê Thành Long cho hay năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng tiếp tục chỉ đạo các Bộ: Tư pháp, Ngoại giao, Công an và đề nghị TAND Tối cao, VKSND Tối cao phối hợp chặt chẽ để triển khai toàn diện các nhiệm vụ trọng tâm trên cả bốn lĩnh vực: dân sự, hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù.
Đáng chú ý, theo báo cáo Chính phủ, số uỷ thác tư pháp hình sự Việt Nam gửi nước ngoài là 377 yêu cầu, nhận về 217 kết quả. Số yêu cầu nước ngoài gửi Việt Nam là 89, nhận về 72 kết quả. Như vậy, số uỷ thác tư pháp hình sự của Việt Nam gửi nước ngoài năm nay tăng gần 43% so với năm 2022 (264 yêu cầu); số yêu cầu có trả lời cũng cao hơn (năm 2022 là 206 kết quả). Số lượng uỷ thác tư pháp của nước ngoài gửi Việt Nam giảm nhưng tỉ lệ giải quyết tăng 12%.
Liên quan đến việc thực hiện yêu cầu về dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù, số liệu của Bộ Công an cho thấy năm 2023, Việt Nam đã gửi nước ngoài 13 yêu cầu về dẫn độ. Bộ này đang tiếp tục trao đổi với phía đối tác để hoàn thiện, bổ sung hồ sơ theo yêu cầu.
Ngoài ra, Bộ Công an đã phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức bàn giao hai đối tượng yêu cầu dẫn độ cho Liên bang Nga.
Về chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù, Việt Nam đã nhận bốn yêu cầu chuyển giao từ Việt Nam ra nước ngoài và gửi đi 40 yêu cầu chuyển giao từ nước ngoài về Việt Nam.
Theo Bộ trưởng Tư pháp, các yêu cầu chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù từ Việt Nam gửi đi nước ngoài đang được tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật. Bộ Công an đã chuyển cho TAND có thẩm quyền xem xét một trường hợp.
Đối với các trường hợp chuyển giao từ Việt Nam ra nước ngoài, Bộ Công an đã chuyển TAND có thẩm quyền hai trường hợp; hai trường hợp còn lại đang tiếp tục trao đổi với phía nước ngoài.
Cơ quan công an cũng đã phối hợp với các cơ quan chức năng chuyển giao ba phạm nhân về nước tiếp tục thi hành án phạt tù; trong số này có một phạm nhân quốc tịch Hàn Quốc, hai phạm nhân quốc tịch Australia.
Chuẩn bị xây dựng các luật liên quan đến hoạt động tương trợ tư pháp
Báo cáo của Chính phủ khẳng định nhiều uỷ thác tư pháp có kết quả đã thể hiện nỗ lực và trách nhiệm của các cơ quan Trung ương và địa phương. Đặc biệt, việc các cơ quan có thẩm quyền Việt Nam tích cực phối hợp với cơ quan có thẩm quyền nước ngoài, tăng cường trao đổi, thống nhất về phương thức thực hiện các yêu cầu tương trợ tư pháp đã thúc đẩy hiệu quả hoạt động này và hợp tác pháp luật giữa Việt Nam và nước ngoài. Đồng thời hỗ trợ các cơ quan tố tụng, tư pháp trong nước và nước ngoài giải quyết các vụ việc liên quan đến cá nhân, tổ chức hai bên.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Lê Thành Long thừa nhận tỉ lệ uỷ thác tư pháp có kết quả chưa được cải thiện nhiều. Thời hạn phía nước ngoài thực hiện uỷ thác tư pháp hình sự chưa đáp ứng được yêu cầu về nội dung cũng như thời hạn theo quy định của Bộ luật TTHS 2015. Các yêu cầu tương trợ tư pháp hình sự về thu hồi tài sản ở nước ngoài vẫn gặp nhiều vướng mắc…
Để khắc phục hạn chế, bất cập, trong năm 2024, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ và đề nghị TAND Tối cao, VKSND Tối cao tiếp tục tăng cường trách nhiệm, sự chủ động của mỗi cơ quan chủ trì hoàn thành đề xuất xây dựng một số luật liên quan đến hoạt động tương trợ tư pháp đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 và chuẩn bị xây dựng các dự án luật sau khi được đưa vào chương trình. Các Luật này gồm: Luật Tương trợ tư pháp về dân sự, Luật Tương trợ tư pháp về hình sự, Luật Dẫn độ, Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù.
Ngoài ra, Chính phủ cũng khẳng định sẽ đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, đề xuất ký kết các điều ước quốc tế song phương, tạo cơ sở pháp lý cho việc yêu cầu và thực hiện tương trợ tư pháp trên cả bốn lĩnh vực; cùng với đó tiếp tục tổ chức thực hiện tốt các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia,…
