Trong Hội thảo “Quản lý tuân thủ thuế trong nền kinh tế số” tổ chức ngày 13-5 tại Hà Nội, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh đánh giá việc quản lý tuân thủ thuế trong nền kinh tế số gặp nhiều khó khăn hơn so với nền kinh tế truyền thống. Lý do một phần là vì tính phức tạp, đa dạng và toàn cầu của các hoạt động kinh tế.
Các giao dịch diễn ra trên môi trường mạng, thông qua các nền tảng số khiến cho việc theo dõi, kiểm soát và quản lý thuế trở nên khó khăn hơn.
Nền kinh tế số đầy thách thức
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Thuế, tính đến thời điểm hiện tại, cả nước có gần 1 triệu doanh nghiệp, hơn 3 triệu hộ kinh doanh (trong đó có khoảng 1,9 triệu hộ kinh doanh thuộc diện phải nộp thuế) và 27 triệu cá nhân có thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân.
Với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, cùng với chủ trương đẩy mạnh hội nhập, tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài, thời gian tới sẽ ngày càng có nhiều doanh nghiệp, tổ chức cá nhân kinh doanh tại Việt Nam.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, trong những năm vừa qua, ngành thuế đã chú trọng triển khai quản lý rủi ro tuân thủ pháp luật thuế, thực hiện tổ chức thu thập, xử lý dữ liệu bên trong và từ các cơ quan, tổ chức bên ngoài ngành thuế.
Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đặc biệt là sự bùng nổ của internet và các nền tảng số đã tạo ra một nền kinh tế số đầy tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức.
Để bắt kịp với xu thế đó và trước yêu cầu chuyển đổi số mạnh mẽ, ngành thuế đã bắt tay vào nghiên cứu áp dụng các công nghệ mới dựa trên phân tích dữ liệu lớn, áp dụng trí tuệ nhân tạo vào phân tích rủi ro, quản lý tuân thủ pháp luật thuế.
Xây dựng phương pháp quản lý rủi ro theo hướng tự động hóa
Theo TS Nguyễn Như Quỳnh - Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính), để nâng cao hiệu quả quản lý thuế cần hoàn thiện thể chế; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân lực số; hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, dữ liệu số và quản lý rủi ro.
Ông Quỳnh cho rằng cơ quan Thuế cần phân loại mức độ tuân thủ pháp luật và mức độ rủi ro của người nộp thuế. Thêm vào đó, ngành tăng cường hơn nữa việc áp dụng quản lý rủi ro trong công tác thanh tra, kiểm tra thuế, quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế, quản lý thuế quốc tế. Cuối cùng là xây dựng phương pháp quản lý rủi ro theo hướng tự động hóa.
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) nhấn mạnh, nếu bỏ qua biện pháp quản lý rủi ro, để cá nhân, doanh nghiệp tự khai, tự nộp sẽ tạo lỗ hổng rất lớn về thuế, đặc biệt trong thời kỳ thương mại điện tử toàn cầu.
Bên cạnh đó, Luật Quản lý thuế đưa ra biện pháp kết nối cơ sở dữ liệu giữa các tổ chức tín dụng, có nghĩa vụ khấu trừ tiền thuế của người bán.
Hiện văn bản hướng dẫn cũng đã có nhưng trong thực tế, việc khấu trừ thuế của cá nhân có hoạt động thương mại điện tử ở ngoài Việt Nam, hoặc từ nước ngoài chuyển về vẫn chưa thực hiện được.
