Thuật ngữ “viêm loét hệ thống tiêu hóa” (peptic ulcer) dùng để diễn tả một nhóm bệnh viêm nhiễm ở bộ máy tiêu hóa trên (upper gastrointestinal tract). Đây là sự viêm loét ở hệ tiêu hóa trên, nơi mà lớp màng và lớp mô ở đó bị “ăn mòn” và tạo nên một vết thương. Có hai dạng loét hệ tiêu hóa phổ biến là loét tá tràng và loét bao tử.
Triệu chứng của ung loét là một cảm giác cháy bỏng, cồn cào và đau ở phần giữa xương ngực và rốn. Hiện tượng này xảy ra thường xuyên kèm theo ợ nóng, buồn nôn, mất cảm giác thèm ăn và khó tiêu. Cơn đau thường kéo dài khoảng 45-60 phút. Đau từ nhẹ đến nặng, đôi khi quằn quại và thường làm cho bệnh nhân mất ngủ. Những triệu chứng khác bao gồm đau lưng, nhức đầu, cảm giác ngộp thở, ói mửa, đôi khi phân có máu.
Nguyên nhân gây loét
Những yếu tố sau đây thường làm tăng sự tiết acid dạ dày và làm thay đổi hệ màng nhầy ở hệ tiêu hóa:
- Sử dụng dược phẩm: Những thuốc thông thường nhất là aspirin và những thuốc kháng viêm không steroid. Khi sử dụng lâu ngày, những dược phẩm này sẽ làm tăng tiết acid ở dạ dày. Ngoài ra những loại thuốc steroid dùng để trị viêm khớp cũng gây nên hiện tượng này. Những loại thuốc kháng acid đôi khi lại gây tác dụng ngược, thay vì trung hòa acid dạ dày chúng lại gây phản ứng hồi ngược (rebound effects). Một thuốc kháng acid rất quen thuộc cần phải lưu ý là calcium carbonate. Sử dụng quá mức vitamin C cũng là một nguyên do lây viêm loét hệ thống tiêu hóa.
- Nhiễm vi khuẩn: Thủ phạm khét tiếng nhất là Helicobacter pylori. Loại vi khuẩn này chịu trách nhiệm khoảng 90% trường hợp loét dạ dày và khoảng 70% trường hợp loét tá tràng.
- Sự nhạy cảm thực phẩm: Sẽ gây ra một đáp ứng viêm và sẽ làm xói mòn màng nhầy dạ dày.
- Khói thuốc: Làm hủy hoại màng nhầy ruột, sự trào ngược muối mật do khói thuốc cũng sẽ làm kích ứng một cách “tàn bạo” tới dạ dày.
- Căng thẳng, lo âu: Làm gia tăng đáng kể sự sản xuất acid dạ dày.
Để trị viêm loét đường tiêu hóa, cũng nên mua những DVD tấu hài về để mà cười dẫu rằng nguyên nhân khiến ta cười đôi khi quá đỗi… vô duyên.
Chữa trị bằng phương pháp tự nhiên
- Tránh thực phẩm gây dị ứng, kích ứng: Tránh rượu, cà phê, thực phẩm chứa nhiều gia vị cay, chocolate, chanh, cam… Ăn những bữa ăn nhỏ và điều độ. Cũng phải tránh những thực phẩm làm từ sản phẩm bơ sữa, đặc biệt là sữa bò vì có thể làm gia tăng bệnh cảnh do calcium và protein có trong sữa dần dần sẽ kích thích thêm sự sản xuất acid.
- Ăn nhiều rau cải: Rau cải xanh như xà lách, bắp cải là nguồn cung cấp folate và vitamin K. Đây là những chất cần thiết trong việc làm lành vết loét. Dịch ép bắp cải có thể làm lành một cách nhanh chóng những vết loét trong hệ tiêu hóa do có chứa nhiều glutamin. Đồng thời trong dịch ép bắp cải cũng chứa những hóa chất thực vật có tác dụng diệt H. pylori. Dùng 400-500 ml/ngày hai lần trước bữa ăn.
- Nên ăn nhiều chuối: Chuối cung cấp nhiều hóa chất có thể kích thích sự tăng trưởng của những tế bào màng nhầy có tác dụng bảo vệ trong dạ dày và ruột.
- Lô hội (nha đam): Xay lá nha đam và uống khoảng nửa chén, mỗi ngày hai lần khi bụng đói.
- Chất acid béo thiết yếu (Essential Fatty Acid - EFAs): Những chất béo này có tác dụng làm xoa dịu tiến trình viêm. Sử dụng viên nang dầu cá 1.000 mg/ngày ba lần (uống trong lúc ăn hoặc ngay sau khi ăn).
- Probiotics: Thông thường những bệnh nhân loét hệ tiêu hóa hay được kê kháng sinh để tiêu diệt H. pylori. Rủi thay, những vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa cũng bị vạ lây. Vì vậy phải “tái sinh” cho chúng bằng probiotics. Những probiotic bây giờ đã được bào chế dưới dạng viên nang bao. Sử dụng lúc bụng đói.
- Dùng kẽm bổ sung: Kẽm có tác dụng chữa lành vết loét. Tuy nhiên, khi dùng kẽm cần lưu ý những điều sau: Những dược phẩm steroid sẽ làm giảm sự hấp thu kẽm. Mỗi ngày sử dụng ba lần, mỗi lần 15 mg kẽm. Dùng sau bữa ăn. Khi dùng kẽm nên dùng chung với vitamin A, B6 vitamin C và magnesium. Không nên dùng kẽm lâu hơn sáu tuần. Không dùng chung kẽm với các chế phẩm bổ sung sắt. Dù kẽm là một loại chế phầm bổ sung khoáng chất không cần bác sĩ kê đơn . Tuy nhiên, muốn sử dụng cần có sự chỉ dẫn đầy đủ của dược sĩ. Người bệnh không nên tự ý mua dùng.
- Giảm stress: Cũng không phải ngẫu nhiên mà có câu “rầu thúi ruột”. Rèn luyện thân thể thường xuyên sẽ giúp giảm stress, giảm lo âu do luyện tập thể dục thể thao sẽ làm tăng lưu lượng máu đến não, giúp cơ thể tiết ra một số hormone có tác dụng kích thích hệ thần kinh, nhờ đó sẽ giúp gia tăng nồng độ của những chất giống morphine hay còn gọi là “ma túy nội sinh” xuất hiện một cách tự nhiên trong cơ thể như beta-endorphine. Những chất “ma túy nội sinh” này có những tác động tích cực lên tâm trạng, cảm xúc… Nhờ vậy sẽ ngăn chặn sự sản xuất quá mức acid dạ dày. Hãy hưởng thụ một cuộc sống vui vẻ, hãy tập… cười, cười càng nhiều càng tốt. Những nghiên cứu mới nhất cho thấy cười là một “bác sĩ” hay nhất đối với tất cả loại bệnh.
