Theo Sở Xây dựng Khánh Hòa, dự báo đến 2025, nhu cầu về đất ở tại địa phương là khoảng gần 3.200 ha. Trong đó, quỹ đất phát triển nhà ở xã hội khoảng 227,24 ha, tương ứng với khoảng 44.881 căn.
Giai đoạn 2026-2030 dự kiến có hơn 5.000 ha, trong đó quỹ đất phát triển nhà ở xã hội hơn 337 ha tương ứng 48.751 căn. Tính riêng TP Nha Trang có hơn 40 dự án có quỹ đất hoặc dự án nhà ở xã hội được cấp phép. Tuy nhiên, số căn hộ được xây dựng mới chỉ đạt khoảng 5.000 căn. Đây là con số quá ít so với nhu cầu thực tế của người dân.
Nhu cầu lớn trong khi nguồn cung nhỏ giọt
Đến Nha Trang lập nghiệp được 12 năm nhưng gia đình chị Tô Thị Thiết (quê Nghệ An) vẫn chưa thể hiện thực hóa được giấc mơ an cư lạc nghiệp.
“Chúng tôi lập gia đình đã được 10 năm, có hai con nhỏ nhưng vẫn phải đi thuê căn nhà trọ rộng 30m2 để ở. Con dần khôn lớn, chúng tôi rất muốn mua nhà nhưng quá khó khăn với mức tổng thu nhập chỉ gần 16 triệu đồng/tháng”- chị Thiết tâm sự.
“Mua đất xây nhà chắc chắn không kham nổi, còn chung cư bình thường cũng không đủ tiền trả khoản ban đầu, chưa tính lãi vay ngân hàng hàng tháng. Tôi muốn mua nhà ở xã hội giá vừa phải để được hưởng trợ cấp vay vốn ưu đãi của Nhà nước nhưng thực tế ở Nha Trang giờ không nhiều dự án để chọn. Nếu có thì giá rất cao vì phải mua qua tay nhiều người” - chị Thiết nói.
Đã vài lần chị Thiết ôm hồ sơ đi làm thủ tục mua nhà ở xã hội nhưng chưa lần nào thành công.
Trường hợp như gia đình chị Thiết không hiếm gặp ở TP Nha Trang. Thực tế nhu cầu về nhà ở xã hội của người thu nhập thấp ở địa phương này đang rất lớn trong khi dự án đã và đang hoàn thiện quá ít hoặc mở bán nhỏ giọt. Theo dự đoán của các chuyên gia, nhu cầu nhà ở xã hội thực tế trên địa bàn TP trong giai đoạn 2016-2020 là khoảng 10.000 căn.
Thống kê cho thấy giai đoạn 2015-2020, tại TP Nha Trang chỉ có sáu dự án nhà ở xã hội mở bán và triển khai xây dựng với khoảng 4.200 căn hộ. Mặt bằng giá phân khúc này đang dao động khoảng 11-17 triệu đồng/m2.
Tính riêng từ 2021 đến hết 2023, tỉnh Khánh Hòa mới có bảy dự án hoàn thành đưa vào sử dụng với diện tích sàn xây dựng dự án gần 297.000m2 và 2.680 căn hộ được bàn giao cho khách hàng. Còn tính đến hết quý I-2024, tỉnh Khánh Hòa mới chỉ có một dự án nhà ở xã hội duy nhất hoàn thành với 260 căn.
Theo đề án đầu tư ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa đặt ra mục tiêu phân bổ hoàn thành 7.800 căn.
Trên địa bàn tỉnh hiện đang có một số dự án nhà được triển khai như dự án nhà ở xã hội Hưng Phú 2 (Nha Trang) với 1.221 căn dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2025-2026; dự án nhà ở xã hội Cam Ranh với 3.565 căn dự kiến hoàn thành quý IV-2026; dự án Khu đô thị ven vịnh Cam Ranh với 9.816 căn dự kiến hoàn thành quý IV-2027 và Khu nhà ở Vinpearl Phú Quý (Nha Trang) có 602 căn dự kiến hoàn thành quý II-2027.
Sẽ xử lý chủ đầu tư chây ì, không xây nhà ở xã hội
Liên quan đến thực trạng nhà ở xã hội, cuối năm 2022, Sở Xây dựng Khánh Hòa đã rà soát, kiểm tra và phát hiện nhiều dự án có công bố quỹ đất nhưng chưa xây dựng nhà ở xã hội. Thậm chí, một số chủ đầu tư chưa bố trí quỹ đất như giấy phép được cấp.
Sở Xây dựng Khánh Hòa cho biết địa phương có 41 dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị mới, trong đó 17/41 dự án đã được cấp phép có bố trí quỹ đất để thực hiện.
Một số dự án có bố trí quỹ đất 20% để xây nhà ở xã hội theo Nghị định 49 của Chính phủ nhưng chưa tiến hành xây dựng. Số khác không bố trí quỹ đất theo quy định vì nhiều lý do.
Ông Nguyễn Ngọc Minh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết theo mục tiêu hoàn thành 7.800 căn nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030, Khánh Hòa đang đáp ứng tốt các chỉ tiêu được giao và là một trong năm tỉnh, thành phố có tỉ lệ nhà ở xã hội cao của cả nước. Tuy nhiên, nếu chiếu theo thực tế thì vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của người lao động.
Liên quan các vướng mắc khiến nhiều dự án xã hội trên địa bàn chưa thể triển khai, lãnh đạo Sở Xây dựng Khánh Hòa cho biết thời gian tới sở sẽ tham mưu UBND tỉnh tiếp tục rà soát, đôn đốc các chủ đầu tư triển khai theo đúng tiến độ đã phê duyệt.
Đồng thời, rà soát quy hoạch bố trí đảm bảo quỹ đất 20% tại các khu vực đô thị từ loại III trở lên (TP Nha Trang, TP Cam Ranh) hoặc các khu vực tập trung nhiều khu công nghiệp, khu kinh tế (thị xã Ninh Hòa, huyện Vạn Ninh) để phát triển loại hình này.
Ngoài ra, tỉnh sẽ xác định, ưu tiên sử dụng quỹ đất sạch do địa phương đang quản lý để thực hiện các dự án nhà ở xã hội bằng nguồn vốn ngân sách; tăng cường hiệu quả và tính công khai, minh bạch trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, khuyến khích thực hiện thông qua phương thức đấu giá, đấu thầu cho các dự án phát triển đô thị, phát triển nhà ở, nhà ở xã hội, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ.
Thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ tham mưu cho UBND tỉnh rà soát danh mục dự án nhà ở, bất động sản trên địa bàn có liên quan quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội, đặc biệt là các dự án chậm tiến độ.
Từ đó, đánh giá nguyên nhân để có phương án xử lý thích hợp, nhanh chóng đẩy nhanh tiến độ, bổ sung nguồn cung cho thị trường. Đồng thời, tăng cường giám sát, áp dụng các chế tài để đảm bảo chủ đầu tư thực hiện đúng những cam kết, nghĩa vụ, nội dung được phê duyệt trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
Nghị định 49 của Chính phủ, các dự án nhà ở thương mại quy mô từ 2 ha trở lên tại đô thị đặc biệt và loại I, từ 5 ha trở lên tại đô thị loại II và III, thì phải bố trí 20% quỹ đất làm nhà ở xã hội.
