Mấy ngày qua, thông tin trên báo chí phản ánh mức chiết khấu cho các đầu mối phục vụ cho việc phát hành sách giáo khoa (SGK) tới phụ huynh là 11-15% tùy theo nhà xuất bản.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam khẳng định mức chiết khấu này đang bị hiểu chưa đúng.
Theo ông, chiết khấu này thực chất là chi phí phát hành. Phát hành sách giáo khoa cũng như phát hành các ấn phẩm sách khác, hay phát hành báo chí đều phải có chi phí, gồm: đóng gói, vận chuyển, kho bãi, giao hàng.
Mức phí phát hành sách giáo khoa như vậy là rất thấp, đặc biệt là với vùng núi, vùng sâu, vùng xa. "Tôi có thể lấy ví dụ phí phát hành báo chí hiện nay đang ở mức từ 22% đến 25% giá bìa, cao hơn nhiều so với phí phát hành sách giáo khoa" - vị này nói.
Vị này cũng cho biết giá sách giáo khoa được cấu thành từ nhiều yếu tố, trong đó tập trung vào năm yếu tố gồm chi phí tổ chức bản thảo, chi phí nhuận bút, chi phí sản xuất (gồm giấy và công in), chi phí khâu lưu thông (hay còn gọi là chi phí phát hành); chi phí tài chính (hay còn gọi là lãi vay).
Thực tế, phí tổ chức bản thảo của một bộ sách giáo khoa lên tới hàng trăm tỷ đồng; chi phí nhuận bút hiện nay được tính theo tiết học (dù số lượng sách được in nhiều hay ít). Tổng nhuận bút của hai bộ SGK Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam hàng năm cũng lên tới gần 70 tỷ đồng.
Ngoài ra, chi phí sản xuất cũng lên tới hàng ngàn tỷ đồng (bao gồm giấy và công in), trong khi chi phí sản xuất hiện nay của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam hoàn toàn dựa vào vốn vay ngân hàng. Chi phí cho khâu lưu thông, phát hành phí cũng là những khoản chi phí rất lớn.
Trên thực tế hiện nay, việc tổ chức biên soạn, in ấn, phát hành sách giáo khoa không phải độc quyền của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
Tổng cộng hiện nay có 7 Nhà xuất bản được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép xuất bản SGK, nhưng chỉ có 6 Nhà xuất bản tham gia xuất bản vì để thực hiện được việc xuất bản sách giáo khoa không dễ dàng như đã nói ở trên.
Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam bằng kinh nghiệm, uy tín và năng lực đang chiếm lĩnh khoảng 70% thị phần sách giáo khoa, nhưng hoàn toàn không phải là đơn vị độc quyền hay có bất cứ ưu đãi nào.
Nói rõ hơn về quy trình làm sách giáo khoa, đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho hay phải trải qua tám bước nghiêm ngặt: xây dựng tác giả; xây dựng mô hình bao gồm đề cương tổng thể, đề cương chi tiết, biên soạn bài mẫu, dạy thực nghiệm; biên soạn bản thảo thô, góp ý điều chỉnh bản thảo tác giả.
Tiếp theo là khâu biên tập thiết kế; thẩm định nội bộ đọc rà soát ý kiến chuyên gia thẩm định; thẩm định quốc gia hai vòng; giới thiệu sách; tập huấn giáo viên sử dụng sách và cung ứng sách giáo khoa.
Do đó trong cấu thành giá của sách giáo khoa có rất nhiều chi phí. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các đơn vị xuất bản sách giáo khoa khác đều phải kê khai giá trên cơ sở các chi phí cấu thành giá và phải được Cục Quản lý giá (Bộ Tài Chính) phê duyệt. Như vậy, trên thực tế, lợi nhuận từ sách giáo khoa hầu như không có, hoặc có rất ít. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam có lợi nhuận là từ các sách khác như: sách bổ trợ, sách tham khảo…
Riêng Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, trước thềm năm học mới đã giảm trên dưới 10% giá sách giáo khoa đối với từng bộ. Để làm được điều đó, vị này cho hay đã rà soát các chi phí cấu thành giá để thực hiện tiết giảm. Trong những chi phí mà Nhà xuất bản đã rà soát tiết giảm để giảm giá thì có hai khoản mục quan trọng nhất, đó là chi phí tổ chức bản thảo và chi phí lưu thông.
Cụ thể, với sách giáo khoa các lớp đã xuất bản, Nhà xuất bản tiết giảm chi phí để điều chỉnh giảm giá bán. Cụ thể giá của bộ sách giáo khoa Kết nối tri thức với cuộc sống giảm 9,6%, bộ sách giáo khoa Chân trời sáng tạo giảm 11,2%.
Đối với sách giáo khoa các lớp 5, 9, 12 xuất bản lần đầu, Nhà xuất bản đã xây dựng và hoàn thành kê khai giá theo cơ cấu giá đã giảm ở các lớp đã xuất bản trước đó.
