Ngày 10-12, Úc trở thành quốc gia đầu tiên cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội.
Thủ tướng Úc Anthony Albanese gọi đây là "một ngày đáng tự hào" đối với các gia đình và coi luật này là bằng chứng cho thấy các nhà hoạch định chính sách có thể kiềm chế những tác hại trực tuyến, vốn đã vượt quá các biện pháp bảo vệ truyền thống.
“Điều này sẽ tạo ra sự khác biệt rất lớn. Đây là một trong những thay đổi văn hóa và xã hội lớn nhất mà quốc gia chúng ta từng trải qua. Đây là một cuộc cải cách sâu sắc sẽ tiếp tục gây tiếng vang trên toàn thế giới” – ông nói.
Thủ tướng Úc cũng kêu gọi trẻ em “hãy bắt đầu một môn thể thao mới, một nhạc cụ mới, hoặc đọc cuốn sách đã nằm trên kệ sách của các em từ lâu”, trước kỳ khi nghỉ hè của Úc bắt đầu vào cuối tháng này.
Bên cạnh sự ủng hộ của nhiều phụ huynh, nhà trường, một số người bày tỏ hoài nghi về hiệu quả của lệnh cấm này. Các công ty công nghệ cũng phản đối lệnh cấm.
Lệnh cấm tiên phong
Một nghiên cứu do chính phủ Úc ủy quyền vào đầu năm 2025 cho thấy 96% trẻ em từ 10-15 tuổi sử dụng mạng xã hội. Theo nghiên cứu, 7 trong 10 em này đã tiếp xúc với nội dung độc hại, bao gồm các tài liệu kỳ thị phụ nữ, bạo lực cũng như nội dung cổ vũ rối loạn ăn uống và tự tử.
Nghiên cứu cũng chỉ ra nhiều người trong số này đã trải qua hành vi dụ dỗ từ người lớn hoặc trẻ lớn hơn và là nạn nhân của bắt nạt trực tuyến.
Hiện tại, 10 nền tảng bị cấm đối với trẻ dưới 16 tuổi ở Úc bao gồm Facebook, Instagram, Snapchat, Threads, TikTok, X, YouTube, Reddit và các nền tảng phát trực tuyến Kick và Twitch.
Theo lệnh cấm, 10 nền tảng này bị yêu cầu chặn trẻ em dưới 16 tuổi. Nếu không tuân thủ quy định này, các nền tảng có thể đối mặt mức phạt lên tới 49,5 triệu AUD (33 triệu USD). Trẻ em và phụ huynh sẽ không bị phạt vì vi phạm lệnh cấm.
Chính phủ cho biết các công ty phải thực hiện "các bước hợp lý" để ngăn trẻ em sử dụng nền tảng của họ và nên sử dụng nhiều công nghệ xác thực độ tuổi. Những công nghệ này có thể bao gồm giấy tờ tùy thân do chính phủ cấp, nhận dạng khuôn mặt hoặc giọng nói, công nghệ phân tích hành vi và tương tác trực tuyến để ước tính tuổi của một người.
Phản ứng trước lệnh cấm, các công ty công nghệ cho rằng việc thực thi sẽ khó khăn, dễ bị lách luật và tốn thời gian cho người dùng, đồng thời tiềm ẩn rủi ro đối với quyền riêng tư. Các công ty cũng cho rằng điều này có thể đẩy trẻ em vào những góc tối của internet và tước đoạt sự giao tiếp xã hội của giới trẻ.
Meta (công ty sở hữu Facebook) cảnh báo rằng lệnh cấm sẽ khiến thanh thiếu niên có "sự bảo vệ không nhất quán trên nhiều ứng dụng mà họ sử dụng".
Tại các phiên điều trần của quốc hội Úc vào tháng 10, TikTok và Snapchat cho biết họ phản đối lệnh cấm nhưng sẽ tuân thủ.
Nhiều nước chuẩn bị tiếp bước
Tuy nhiên, Úc không phải là quốc gia duy nhất mong muốn cấm người dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội.
Theo tờ The New York Times, Đan Mạch có thể trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên noi theo Úc và áp dụng giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội trên toàn quốc. Vào tháng 11, chính phủ Đan Mạch đã công bố kế hoạch cấm bất kỳ ai dưới 15 tuổi sử dụng các nền tảng mạng xã hội.
Tuy nhiên, đề xuất của Đan Mạch không nghiêm ngặt như của Úc. Theo đề xuất, cha mẹ sẽ được phép cho phép con cái từ 13 tuổi trở lên sử dụng mạng xã hội. Đề xuất này được cho là có thể thành luật trong năm 2026.
“Chúng tôi đang có lập trường cần thiết chống lại sự phát triển mà trong đó các nền tảng công nghệ lớn đã được tự do xâm nhập vào phòng trẻ em quá lâu” – bà Caroline Stage Olsen, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề kỹ thuật số của Đan Mạch, cho biết.
Liên minh Châu Âu (EU) từ lâu cũng là một trong những chủ thể quản lý nghiêm ngặt nhất đối với các công ty công nghệ. Các quan chức cấp cao của EU cũng từng đề xuất về việc áp dụng các luật tương tự như của Úc.
Vào tháng 9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đề cập đến luật hạn chế mạng xã hội.
“Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng cha mẹ, chứ không phải thuật toán, nên nuôi dạy con cái chúng ta. Bạn bè của chúng ta ở Úc đang tiên phong trong việc hạn chế mạng xã hội” – bà nói.
Bà von der Leyen cho biết bà sẽ triệu tập một nhóm chuyên gia để tư vấn cho bà về vấn đề này trong cuối năm nay. Các nhà lập pháp ở Pháp, Tây Ban Nha và Romania cũng đề xuất quy định mới dựa trên lệnh cấm của Úc.
Tại châu Á, vào tháng 11, chính phủ Malaysia đã công bố kế hoạch cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội bắt đầu từ năm 2026.
Bộ Truyền thông Malaysia cho biết họ đang xem xét các biện pháp để buộc Instagram, Snapchat và TikTok phải xác minh độ tuổi của người dùng. Một cách để làm điều đó là sử dụng hệ thống xác minh danh tính điện tử (eKYC). Hệ thống này được các tổ chức tài chính sử dụng để xác minh danh tính của một người bằng thẻ căn cước, xác thực sinh trắc học và các tài liệu khác do chính phủ cấp.
Bộ trưởng Truyền thông Malaysia – ông Fahmi Fadzil cũng cho biết sẽ tham khảo ý kinh nghiệm từ Úc về cách thực hiện lệnh cấm tương tự.
Năm 2021, Trung Quốc đã hạn chế thời gian trẻ em chơi trò chơi điện tử xuống còn 3 giờ/tuần, từ 20 giờ đến 21 giờ vào các ngày thứ Sáu, thứ Bảy và Chủ nhật.
Hai năm trước, cơ quan quản lý internet của Trung Quốc cũng đã đề xuất thắt chặt các hạn chế, bằng cách giới hạn thời gian sử dụng điện thoại thông minh của trẻ em dưới 8 tuổi xuống còn 40 phút/ngày.
