Tối 28-2 (giờ Mỹ, sáng 1-3 giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump có buổi phát biểu đầu tiên trước phiên họp đầu tiên của Quốc hội Mỹ từ khi chính phủ Trump thành lập.
Tổng thống Trump đã có bài phát biểu hùng hồn mà Washington Post nhận định là bài phát biểu tốt nhất của ông Trump với tư cách tổng thống và tốt nhất từ khi ông Trump tham gia chính trị tháng 6-2015. Ông Trump đã cố gắng phác thảo một bức tranh hòa giải và lạc quan về nước Mỹ, rằng nước Mỹ sẽ vĩ đại trở lại, kinh tế, công nghiệp, việc làm sẽ hồi sinh.
Ông Trump không quên nhắc đến các thành tích trong một tháng tổng thống đầu. Về kinh tế, là rút Mỹ khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), giúp Mỹ nhận được lời hứa đầu tư tạo hàng ngàn việc làm từ các hãng ô tô. Thị trường chứng khoán tăng trưởng thêm 3.000 tỉ USD. Về an ninh, đó là càn quét tội phạm băng nhóm. Về đối ngoại, đó là trừng phạt Iran.
Trước khi đưa ra kế hoạch hành động, ông Trump không quên phàn nàn về những hạn chế chính phủ Obama để lại. Đó là 94 triệu người thất nghiệp, hơn 43 triệu người sống trong cảnh nghèo nàn và con số tương đương phải sống bằng trợ cấp thực phẩm.
Chính phủ Obama tám năm qua đã tạo ra khoản nợ lớn hơn gần hết tất cả các tổng thống Mỹ cộng lại. Thiếu hụt thương mại của Mỹ năm ngoái là gần 800 tỉ USD. Về đối ngoại, ông Trump cho rằng cũng đã phải thừa hưởng hàng loạt chính sách đối ngoại thảm họa.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trước Quốc hội tối 28-2. Ảnh: GETTY IMAGES
Kế hoạch hành động sắp tới, về kinh tế, theo ông Trump, cần phải khởi động lại bộ máy kinh tế Mỹ, tạo điều kiện để nước ngoài đầu tư vào Mỹ, tạo hàng triệu việc làm, muốn thế thì phải giảm thuế. Hiện mức thuế đánh lên các công ty ở Mỹ thuộc hàng cao nhất trên thế giới. Ông Trump cũng hứa sẽ giảm thuế mạnh cho người lao động bình dân.
Ông Trump tuyên bố sẽ nỗ lực để có “công bằng thương mại” chứ không chỉ “tự do thương mại”, không chấp nhận tình trạng hàng Mỹ xuất sang nước khác phải đóng thuế xuất khẩu cao, mà hàng nước khác vào Mỹ chỉ phải đóng thuế nhập khẩu thấp.
Theo ông Trump, luật bảo hiểm y tế Obamacare nên được thay thế bằng luật Healthcare, nhiều lựa chọn hơn, chi phí thấp hơn cho chính phủ.
Về an ninh, sẽ sớm xây tường ngăn biên giới phía nam Mỹ. Vài giờ trước khi phát biểu, ông Trump ngày 28-2 bất ngờ hạ giọng về nhập cư khi cho biết có thể sẽ xem xét lại toàn diện luật nhập cư của Mỹ. Trước đó ông Trump đã ra sắc lệnh cấm dân 7 nước Hồi giáo vào Mỹ, tuyên bố muốn thắt chặt biên giới và đẩy mạnh trục xuất. Tuy thế theo một số quan chức Mỹ, ông Trump sẽ không thay đổi quan điểm về nhập cư và sẽ không ủng hộ cấp quyền công dân cho ai vào Mỹ trái phép.
Một trong những nội dung quan trọng ông Trump đề cập trong bài phát biểu là đề xuất ngân sách cho tài khóa 2017. Theo đó, ngân sách quốc phòng sẽ được tăng thêm 9%, tương đương 54 tỉ USD. Khoản tiền tăng này sẽ được lấy từ các khoản cắt giảm từ ngân sách cho Bộ Ngoại giao cùng một số cơ quan, chương trình khác.
Về đối ngoại, ông Trump khẳng định ủng hộ NATO và các liên minh, tuy nhiên đòi hỏi các đối tác NATO, Trung Đông, châu Á phải đáp ứng bổn phận tài chính, ngưng ỷ lại vào Mỹ.
Theo Bloomberg, qua sáu tuần làm tổng thống, áp lực phải đưa ra kế hoạch hành động cụ thể những điều đã hứa lúc tranh cử của ông Trump ngày càng lớn. Đến giờ, ông Trump vẫn chưa đưa ra chi tiết hành động các vấn đề như chính sách bảo hiểm y tế, thuế, ngân sách liên bang.
