Theo báo South China Morning Post, phát biểu trong một cuộc họp báo được phát trên truyền hình hôm 27-3, Thứ trưởng Tài chính Philippines Bayani Agabin cho biết Hiến pháp nước này yêu cầu phải có một quỹ dự phòng tự động thanh toán các món nợ hàng năm.
“Trong quá khứ, chúng tôi chưa bao giờ từ bỏ nghĩa vụ trả nợ của mình, ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất”, ông nói.
Kể từ khi nhậm chức vào năm 2016, Tổng thống Rodrigo Duterte đã ký nhiều thỏa thuận vay tiền và nhận trợ cấp trị giá hàng tỉ USD từ Trung Quốc.
Ông Duterte hiện phải đối mặt với những mối lo ngại rằng ông đã đồng ý với các điều khoản bất lợi khi thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng do Trung Quốc tài trợ bao gồm đập, đường bộ và đường sắt.
Tương tự Philippines, các chính phủ châu Á từ Malaysia đến Pakistan, cũng đang đối mặt với làn sóng chỉ trích vì đã ký kết tham gia chương trình cơ sở hạ tầng và thương mại mang tên “Vành đai và Con đường” mang dấu ấn của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Hồi tháng 11, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence kêu gọi các quốc gia tránh các khoản vay vốn sẽ khiến họ mắc nợ Trung Quốc.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Manila. Ảnh: AP
Các điều khoản vay đã ký với Trung Quốc cho phép nước này tìm kiếm trọng tài phân xử hoặc thậm chí có thể thu giữ tài sản nếu các nước đi vay không thanh toán. Những điều khoản này là tiêu chuẩn cho tất cả các thỏa thuận song phương, theo Thứ trường Tài chính Philippines Mark Dennis Joven.
Hôm 25-3, người phát ngôn của Tổng thống Duterte, ông Salvador Panelo tuyên bố Philippines sẽ không mất quyền với các mỏ khí đốt tại bãi Reed Bank (bãi Cỏ Rong) ở Biển Đông, ngay cả khi chính phủ Manila không trả được khoản vay 62 triệu USD cho một dự án thủy lợi.
Bãi Cỏ Rong là một bãi ngầm thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, tuy nhiên các bên khác như Trung Quốc và Philippines cũng tuyên bố chủ quyền.
Vào ngày 27-3, rủi ro nói trên đã được làm rõ bởi một viên chức của Tòa án Tối cao Philippines, ông Antonio Carpio. Trong một tuyên bố, ông Carpio cho biết "sẽ có một vấn đề rất lớn" nếu tất cả các thỏa thuận tài chính với Trung Quốc đều giống với những thỏa thuận trong dự án thủy lợi.
“Đây không phải là một phán quyết thông thường bởi trọng tài giữa các bên tư nhân. Ở đây tồn tại sự từ bỏ quyền miễn trừ về chủ quyền đối với quyền tài phán và thực thi phán quyết,” ông nói.
Một ứng cử viên thượng viện đối lập cũng đưa ra quan ngại về lãi suất cao cũng như các điều khoản vay liên quan đến một dự án đập nước do Trung Quốc tài trợ đã ký hồi năm ngoái mà Manila che giấu.
