Ngày 20-2 tại Philippines, Bộ trưởng Nội các Rene Almendras tuyên bố Philippines vẫn thúc đẩy vụ kiện Trung Quốc về tranh chấp biển Đông ra tòa án trọng tài quốc tế dù Trung Quốc không hợp tác. Hãng tin GMA News cho biết Bộ trưởng Rene Almendras nói ông không ngạc nhiên về quyết định của Trung Quốc và Philippines đã chuẩn bị điều này.
Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Philippines cho biết trong vòng hai tuần tới, Philippines sẽ đề nghị Tòa án quốc tế về Luật Biển (ITLOS) thành lập hội đồng trọng tài phân xử vụ kiện. Trong vòng 30 ngày từ khi Philippine yêu cầu, chủ tịch ITLOS sẽ thành lập hội đồng trọng tài. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao nói Philippines hy vọng tòa án trọng tài quốc tế sẽ tuyên bố đường lưỡi bò theo tuyên bố của Trung Quốc là bất hợp pháp.
Hôm 19-2, Bộ Ngoại giao Philippines đã lên tiếng kêu gọi người dân học tập chuỗi nhà sách National Bookstore về thể hiện lòng yêu nước. Trước đó, hôm 14-2, National Bookstore đã loại bỏ khỏi hệ thống nhà sách các quả địa cầu do Trung Quốc sản xuất có in đường lưỡi bò. Trong thư gửi lãnh đạo National Bookstore, Ngoại trưởng Del Rosario đã khen ngợi hệ thống nhà sách này đã thể hiện thái độ ủng hộ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Philippines tại biển Đông. Ông cũng chuyển lời của tổng thống Philippines tự hào về nỗ lực của National Bookstore.
Liên quan đến quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, báo China Post (lãnh thổ Đài Loan) ngày 20-2 dẫn lời người phát ngôn cơ quan ngoại giao Đài Loan khẳng định quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là một phần lãnh thổ của Đài Loan, tuy nhiên Đài Loan sẽ không hợp tác với Trung Quốc đối với các vấn đề liên quan đến quần đảo tranh chấp này.
Hôm trước đó, người đứng đầu Đài Loan Mã Anh Cửu nói với các doanh nhân Đài Loan đang làm ăn ở Trung Quốc rằng Đài Loan không hợp tác với Trung Quốc tại Senkaku/Điếu Ngư vì ba lý do:
- Trung Quốc từ chối hiệp ước Đài Bắc năm 1952 giữa Nhật và Đài Loan khiến vấn đề eo biển Đài Loan không thể giải quyết.
- Trung Quốc chưa có phản ứng trước sáng kiến hòa bình tại biển Hoa Đông do ông Mã Anh Cửu đề nghị hồi tháng 8-2012.
- Trung Quốc đã kêu gọi Đài Loan không nên tham gia đàm phán chủ quyền với Nhật về quyền đánh cá tại Senkaku/Điếu Ngư.
Ông Mã khẳng định đối đầu vũ trang không phải là cách tốt nhất để giải quyết tranh chấp quốc tế mà phải bằng biện pháp hòa bình. Dự kiến cuộc họp chuẩn bị cho đàm phán khai thác thủy sản Nhật-Đài sẽ diễn ra vào cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3.
DUY KHANG - LÊ LINH
