Ngày 20-5, TAND tỉnh Lào Cai mở phiên tòa xét xử bị cáo Nguyễn Văn Vịnh, cựu bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, cùng 16 đồng phạm trong vụ án khai thác quặng apatit trái phép.
Các bị cáo bị xét xử về tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên và tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Trong đó, cựu bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh bị xét xử về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Lợi dụng san gạt mặt bằng
Theo hồ sơ vụ án, năm 2009, bị cáo Nguyễn Văn Vịnh, thời điểm này là phó chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, ký quyết định cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai trên phần diện tích đất rộng 3,77 ha cho Công ty TNHH Xây dựng thương mại Lilama.
Khi thi công san gạt mặt bằng, do phát hiện quặng apatit nên các sở, ban, ngành Lào Cai vào cuộc khảo sát thực địa. Cơ quan chức năng xác định một phần diện tích của dự án nằm chồng lên trên 22.000 mét vuông của Khai trường số 18 thuộc quy hoạch quặng apatit, đã được Bộ Công Thương phê duyệt.
Việc khai thác quặng apatit tại khu vực này phải có giấy phép khai thác và thẩm quyền cấp phép khai thác thuộc Chính phủ. Sau đó, bị cáo Nguyễn Văn Vịnh ký quyết định thu hồi giấy chứng nhận đầu tư đối với Công ty Lilama, giao diện tích đất 3,77 ha cho Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam quản lý, sử dụng.
Công ty Apatit nhiều lần có văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai về việc xin khai thác tận thu quặng apatit trên diện tích này. Công ty Apatit đưa lý do, quá trình san gạt mặt bằng đã lộ thân quặng apatit và có hiện tượng khai thác trộm.
Được cấp dưới trình lên, bị cáo Nguyễn Văn Vịnh đã ký ban hành Văn bản số 839 đồng ý giao Công ty Apatit tổ chức bảo vệ quặng apatit trong phạm vi 3,77 ha; cải tạo mặt bằng khu mỏ để xử lý nguy cơ sạt lở đất đá, đưa mỏ về trạng thái an toàn trong thời hạn 2 tháng.
Trong quá trình cải tạo mặt bằng, nếu khối lượng san gạt có kèm theo khoáng sản thì cho phép Công ty Apatit thu hồi vận chuyển, quản lý và sử dụng đúng quy định.
Một ngày sau khi văn bản trên được ban hành, bị cáo Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama, có văn bản gửi Công ty Apatit đề nghị được tham gia san tạo lại các điểm dễ bị sạt lở xuống các hộ dân trong mùa mưa lũ.
Đề nghị này sau đó đã được ông Nguyễn Quang Huy, Tổng giám đốc Công ty Apatit, đồng ý.
Dù biết rõ việc khai thác quặng Apatit phải có giấy phép nhưng lợi dụng việc thực hiện san gạt, bị cáo Thừa đã chỉ đạo khai thác trái phép quặng trong diện tích gần 60.000 m2.
CQĐT kết luận Công ty Lilama khai thác trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit các loại, trị giá hơn 610 tỉ đồng. Trong đó, bị cáo Nguyễn Mạnh Thừa là người chỉ đạo trực tiếp, tổ chức khai thác quặng apatit trái phép.
Nhiều bị cáo khác thuộc Công ty Apatit biết rõ việc khai thác quặng trái phép nhưng vẫn đồng ý chủ trương để tiêu thụ quặng các loại.
5 tỉ đồng quà Tết
Các bị cáo là quan chức của tỉnh Lào Cai biết rõ diện tích 37.700 m2 chồng lấn vào diện tích Khai trường 18, thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường nhưng vẫn ban hành hàng loạt văn bản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển không đúng quy định.
Trong đó, bị cáo Vịnh là phó chủ tịch và chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai từ giai đoạn 2012-2015, nhưng đã không thực hiện đúng các quy định của pháp luật, ký nhiều văn bản để Công ty Lilama và Công ty Apatit lợi dụng khai thác, tiêu thụ khoáng sản trái phép.
Tại CQĐT, bị cáo Nguyễn Mạnh Thừa khai số tiền thu được từ việc khai thác trái phép quặng apatit, bị cáo dùng để mua đất, mua cổ phần, đưa cho con gái và con dâu gửi tiết kiệm tại ngân hàng.
Đặc biệt, vào dịp Tết Nguyên đán năm 2015, bị cáo đã biếu cựu bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh số tiền 5 tỉ đồng. Một phần số tiền, Mạnh khai đã đưa cho một số cán bộ lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo sở, ngành và lãnh đạo Công ty Apatit nhưng quá trình điều tra không làm rõ được.
Ông Nguyễn Văn Vịnh cũng khai nhận vào thời điểm đó, ông Vịnh làm Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai. Sau khi Công ty Lilama san gạt xong mặt bằng dự án, khai thác và tiêu thụ trái phép xong quặng apatit, Nguyễn Mạnh Thừa đã mang 5 tỉ đồng đến nhà bị cáo tặng quà Tết. Nhận số tiền này, ông Vịnh đã chi tiêu cá nhân hết.
Quá trình điều tra, Công ty Apatit tự nguyện nộp lại 184 tỉ đồng thu lợi bất chính để khắc phục hậu quả vụ án. Một số bị cáo đã tác động gia đình bồi thường khắc phục hậu quả. Tổng số tiền các bị cáo nộp khắc phục hậu quả trong giai đoạn điều tra là hơn 229 tỉ đồng
