Ngày 31-7, TAND tỉnh Hưng Yên mở lại phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án tranh chấp kinh doanh thương mại liên quan đến hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, giữa nguyên đơn là Công ty Nhựa Tuệ Minh, bị đơn là Công ty Ngọc Thiên An và Công ty Nijia Việt Nam.
Vụ án bắt đầu từ năm 2017 đến nay chưa kết thúc khi xuất hiện diễn biến mới, một doanh nhân người nước ngoài yêu cầu được tham gia tố tụng.
Biên bản thỏa thuận, tin nhắn zalo bị tuyên vô hiệu
Theo bản án sơ thẩm của TAND huyện Yên Mỹ, năm 2017, Công ty Tuệ Minh do ông Nguyễn Đình Chiến làm giám đốc, xin thực hiện dự án Nhà máy sản xuất nhựa Plastic ở huyện Yên Mỹ, diện tích gần 40.000 m2.
Do quen biết với ông Chiến, bà Bùi Kim Xuân - giám đốc Công ty Nijia Việt Nam và ông Doãn Huy Tuân - Giám đốc Công ty TNHH Thiên Ngọc An muốn cùng đầu tư khu đất, mục đích để sau này ba doanh nghiệp tạo thành “hệ sinh thái”.
Phía Công ty Tuệ Minh thống nhất với 2 doanh nghiệp còn lại, khi xin được đất sẽ chuyển nhượng cho Công ty Nijia 10.000 m2, cho Công ty Thiên Ngọc An 3.000 m2.
Sau đó, Công ty Nijia chuyển 6,7 tỉ đồng, Công ty Thiên Ngọc An chuyển 2,65 tỉ đồng (tổng cộng là 9,35 tỉ đồng) cho phía ông Chiến gồm tiền “lo dự án” và tiền xây bờ kè, đường đi.
Đến năm 2018, Công ty Tuệ Minh được chấp thuận nhà đầu tư thực hiện dự án trên diện tích hơn 38.000 m2. Năm 2019, ông Chiến cùng bà Xuân, ông Tuân ký Biên bản thỏa thuận ba bên ghi nhận những nội dung thỏa thuận trước đây, có đóng dấu của công ty mình.
Sau đó, Tuệ Minh được cấp đất theo hình thức trả tiền hằng năm. Đây là loại đất không được chuyển nhượng nên phía Công ty Tuệ Minh không “cắt lại” cho Công ty Nijia Việt Nam và Thiên Ngọc An như thỏa thuận.
Thay vào đó, các bên thống nhất trên nhóm chat Zalo việc ông Chiến nhận lại 13.000 m2 với giá 2,5 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, phía ông Chiến chỉ trả 8 tỉ đồng rồi không trả nốt mà khởi kiện, đề nghị tòa án tuyên Biên bản thỏa thuận ba bên và nội dung trên hội nhóm zalo là vô hiệu.
Phía Công ty Thiên Ngọc An, Công ty Nijia yêu cầu tòa án công nhận Biên bản thỏa thuận 3 bên và thỏa thuận trên hội nhóm zalo có hiệu lực pháp luật, buộc Công ty Tuệ Minh phải trả nốt cho Công ty Nija số tiền 19,2 tỉ đồng, Công ty Thiên Ngọc An số tiền 5,3 tỉ đồng.
Bản án sơ thẩm xác định thỏa thuận giữa ba công ty và việc chuyển tiền là có thật nhưng vô hiệu vì đây là đất thuê trả tiền hàng năm, không phải đất của Công ty Tuệ Minh, không được chuyển nhượng.
Các tin nhắn trên Zalo thể hiện ông Chiến, đại diện Công ty Tuệ Minh, xin mua lại đất với giá 2,5 triệu/m2. Nhưng ngoài các tin nhắn này không có văn bản nào xác nhận 13.000 m2 thuộc sở hữu Công ty Thiên Ngọc An hoặc Nijia. Thêm nữa, thỏa thuận trên Zalo không thể hiện vị trí, diện tích đất nên tòa cũng tuyên vô hiệu.
Tòa sơ thẩm ghi nhận Công ty Tuệ Minh đã trả 8 tỉ đồng, còn phải trả 900 triệu đồng cho Công ty Nijia, trả 450 triệu đồng cho Công ty Thiên Ngọc An.
Tư cách tố tụng của doanh nhân nước ngoài là gì?
Sau phiên tòa sơ thẩm, các bị đơn kháng cáo cho rằng việc tuyên biên bản thỏa thuận 3 bên năm 2019 vô hiệu là không phù hợp. Khi làm đơn xin thuê đất, chính Công ty Tuệ Minh lựa chọn đăng ký theo hình thức trả tiền hằng năm, đây chính là nguyên nhân khiến đất không thể chuyển nhượng, lỗi thuộc về phía nguyên đơn.
Ngoài ra, các bị đơn còn cho rằng cấp sơ thẩm vi phạm tố tụng nghiêm trọng, bỏ sót người tham gia tố tụng. Trong đó, các ông bà Nguyễn Đình Chiến, Bùi Thị Xuân, Doãn Huy Tuân… đều liên quan đến việc giao - nhận tiền, cần được xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Nhưng khi xét xử, tòa không triệu tập ai trong số những người này.
Đặc biệt, vụ án có sự xuất hiện của bên thứ tư là ông Qiu Rongyou (tên thường gọi A Hữu Xuân), doanh nhân người Trung Quốc. Theo trình bày, trong số 6,7 tỉ đồng mà Công ty Nijia chuyển cho Công ty Tuệ Minh có 1,2 tỉ đồng là tiền cá nhân của ông Qiu Rongyou, có phiếu thu, do thủ quỹ lập ghi rõ “Người nộp tiền: A Hữu Xuân”.
Khi 3 công ty xảy ra tranh chấp và tòa án thụ lý xét xử, ông Qiu Rongyou không hề được triệu tập, cũng không được có ý kiến. Do đó, ông Qiu Rongyou đã làm đơn gửi đến các cơ quan tố tụng tỉnh Hưng Yên, đề nghị được tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Ở phiên phúc thẩm, trong phần thủ tục phiên tòa, HĐXX cho biết đã triệu tập các ông bà Chiến, Xuân, Tuân… với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Về phía ông Qiu Rongyou, HĐXX nhận định rằng, dù phiếu thu có ghi “Người nộp tiền: A Hữu Xuân”, nhưng phần chữ ký người nộp tiền lại thể hiện là bà Bùi Thị Xuân. Do đó, bà Xuân mới được xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, ông Qiu Rongyou chỉ là người làm chứng.
Tuy nhiên, cả bà Xuân và ông Qiu Rongyou đều xác định rằng số tiền 1,2 tỉ đồng là tiền cá nhân ông Qiu Rongyou, do ông Qiu Rongyou là người nước ngoài nên bà Xuân nộp hộ.
Về những nội dung này, đại diện VKS lại cho rằng tất cả những cá nhân được triệu tập đều chỉ là người làm chứng, không có ai đủ điều kiện xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Luật sư của Công ty Nijia bày tỏ “tôn trọng” quyết định của HĐXX về việc xác định tư cách tố tụng của những người liên quan nhưng việc này cần thực hiện sớm hơn. Quyết định đưa vụ án ra xét xử không có thông tin về tư cách tố tụng của những người được triệu tập, chỉ đến khi ra tòa họ mới được HĐXX thông báo.
Cho rằng việc trên ảnh hưởng đến quyền tiếp cận tài liệu, chứng cứ của đương sự, phía bị đơn đề nghị hoãn phiên tòa.
Sau khi hội ý, HĐXX chấp thuận, thời gian mở lại phiên tòa sẽ thông báo sau. Đây là lần thứ 4 phiên tòa phúc thẩm phải hoãn.
