Thông tin từ Cổng TTĐT Bộ Quốc phòng, đơn vị này nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Khánh Hòa về việc các quy định liên quan hiện nay đang gây khó khăn cho địa phương trong xử phạt vi phạm hành chính trường hợp người đang chấp hành nghĩa vụ quân sự đào, bỏ ngũ về địa phương mà đơn vị đã cắt quân số.
Cử tri đề nghị Chính phủ nghiên cứu, chỉnh sửa để có biện pháp xử phạt đối với các đối tượng này.
Về vấn đề này, Bộ Quốc phòng thông tin: Nghị định 37/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu không quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi đào ngũ của quân nhân.
Lý do là theo Thông tư 16/2020 của Bộ Quốc phòng (tới đây là Thông tư 143/2023, có hiệu lực thi hành từ 15-2-2024) thì quân nhân đang chấp hành nghĩa vụ quân sự có hành vi đào ngũ sẽ bị xử lý kỷ luật, hoặc xử lý hình sự theo quy định của Bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Theo đó, trường hợp quân nhân có hành vi đào ngũ chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xem xét, xử lý kỷ luật theo Điều 20, Thông tư 16/2020.
Cụ thể, kỷ luật từ cảnh cáo đến hạ bậc lương, giáng cấp bậc quân hàm khi tự ý rời khỏi đơn vị lần đầu quá ba ngày đối với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; quá bảy ngày đối với hạ sĩ quan, binh sĩ.
Quân nhân đào ngũ sẽ bị kỷ luật từ giáng chức, cách chức, tước quân hàm sĩ quan đến tước danh hiệu quân nhân, buộc thôi việc khi (1) gây hậu quả nhưng chưa đến mức độ nghiêm trọng, (2) khi đang làm nhiệm vụ, (3) đã bị xử lý kỷ luật mà còn vi phạm, (4) lôi kéo người khác tham gia.
Cũng tại Thông tư 16, khoản 4 Điều 42 quy định trường hợp quân nhân đào ngũ bị xử lý kỷ luật vắng mặt thì đơn vị gửi văn bản thông báo hình thức xử lý và yêu cầu quân nhân vi phạm trở lại đơn vị về UBND cấp phường, xã, thị trấn, cơ quan quân sự cấp huyện nơi quân nhân cư trú và gia đình quân nhân.
Nếu sau 30 ngày, kể từ ngày thông báo mà quân nhân vi phạm vẫn không trở lại đơn vị thì bị coi là đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm.
Trong trường hợp quân nhân đào ngũ, đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm (có dấu hiệu tội phạm) sẽ được xem xét, xử lý theo quy định của Thông tư 16/2020 và quy định của Bộ Luật Hình sự năm 2015.
Cụ thể, khoản 10 Điều 4 Thông tư 16/2020 nêu rõ khi người thực hiện hành vi vi phạm kỷ luật có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan, đơn vị không giảm quân số quản lý mà chuyển hồ sơ vi phạm sang cơ quan điều tra trong Quân đội để xử lý theo quy định.
Còn tại khoản 1 Điều 402 Bộ luật Hình sự năm 2015, người nào rời bỏ hàng ngũ quân đội nhằm trốn tránh nghĩa vụ quân sự trong thời chiến hoặc đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù sáu tháng đến ba năm.
Cũng theo Bộ Quốc phòng, pháp luật hiện hành không quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi đào ngũ, không giao thẩm quyền xử phạt về hành vi này cho các cơ quan, tổ chức, UBND các cấp, do vậy các địa phương sẽ không có khó khăn khi thực hiện.
Thời gian tới, Bộ Quốc phòng sẽ chỉ đạo cơ quan chức năng rà soát, nghiên cứu, tham mưu để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật hiện hành và phù hợp với thực tiễn.
