Tiếp tục chương trình nghị sự kỳ họp 7, Quốc hội dành trọn một ngày 27-5 để thảo luận Dự thảo Luật BHXH sửa đổi ở hội trường.
Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 11 chương với 147 điều (tăng 1 chương), dự kiến thông qua tại kỳ họp này vào ngày 25-6.
Rà soát quy định liên quan mức lương cơ sở để ban hành quy định mới
Báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày nêu rõ quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thay thế mức lương cơ sở bằng mức tham chiếu.
Theo Nghị quyết 27 của Trung ương, mức lương cơ sở sẽ được bãi bỏ khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương từ 1-7. Điều đó có nghĩa từ sau thời điểm 1-7 sẽ không còn mức lương cơ sở làm căn cứ điều chỉnh tiền lương đóng BHXH để tính lương hưu và tính hưởng một số chế độ BHXH.
Nội dung này chưa được dự liệu đầy đủ khi Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp 6, do vậy trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, qua nhiều lần đề nghị, Chính phủ mới đề xuất thay mức lương cở sở bằng mức tham chiếu trong dự thảo luật.
Do mức tham chiếu là nội dung mới được đặt ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ quan tâm đánh giá tác động và nghiên cứu bổ sung nguyên tắc cụ thể xác định mức tham chiếu trong dự thảo luật, theo hướng bảo đảm tuân thủ quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết số 28 của Trung ương.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị quy định giao Chính phủ hàng năm báo cáo Quốc hội về việc xây dựng và tổ chức thực hiện mức tham chiếu này đối với các chính sách BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quy định căn cứ đóng BHXH của khu vực doanh nghiệp ít nhất bằng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động. Quy định này nhằm hài hòa với khu vực Nhà nước sau cải cách tiền lương, bảo đảm mọi người lao động khi về già có mức lương hưu đủ sống, không thấp hơn mức sống tối thiểu.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, bổ sung đầy đủ quy định điều khoản chuyển tiếp trong các chính sách, pháp luật có liên quan đến mức lương cơ sở để ban hành hoặc trình ban hành quy định mới.
2 phương án BHXH 1 lần
Báo cáo về điều kiện hưởng BHXH 1 lần đối với trường hợp người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ hai mươi năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH 1 lần, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết tại kỳ họp thứ 6, Chính phủ trình Quốc hội 2 phương án.
Phương án 1, người lao động được chia làm hai nhóm. Cụ thể: nhóm 1 là người lao động tham gia BHXH trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1-7-2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm và có đề nghị thì được hưởng BHXH 1 lần như quy định hiện hành (Nghị quyết 93/2015).
Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng BHXH 1 lần.
Phương án 2, người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành Phương án 1 của Chính phủ đề xuất và cũng là ý kiến của đa số người lao động tại một số địa phương được cơ quan chủ trì thẩm tra lấy ý kiến.
Tuy nhiên, các ý kiến đề nghị Chính phủ sớm có đề án hỗ trợ và ban hành quy định phù hợp, đồng thời đẩy mạnh công tác truyền thông để người lao động hiểu được lợi ích của việc hưởng lương hưu hằng tháng thay vì lựa chọn hưởng BHXH 1 lần.
“Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, đây là vấn đề khó, còn nhiều ý kiến khác nhau và liên quan trực tiếp đến quyền lợi của nhiều người lao động trong thời điểm hiện tại và khi hết tuổi lao động" - Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nói và đề nghị các đại biểu Quốc hội tiếp tục thảo luận, cho ý kiến thêm về vấn đề này cũng như các phương án cụ thể để tạo sự đồng thuận khi trình Quốc hội thông qua.
Mức tham chiếu tính BHXH được tính bằng 1.800.000 đồng từ ngày 1-7-2024 thay thế cho mức lương cơ sở để thực hiện BHXH theo quy định tại Luật BHXH năm 2014 và để thực hiện BHXH theo quy định của luật này.
Mức tham chiếu tính BHXH được điều chỉnh theo quy định của Chính phủ trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.
