Tranh cãi chuyện dùng thuốc sốt rét trị COVID-19 ở Mỹ

Hiện thế giới vẫn chưa có thuốc đặc trị COVID-19 và Mỹ không ngoại lệ. Với thực tế các con số nhiễm - chết liên tục tăng chóng mặt, không khó hiểu khi Mỹ sốt ruột tìm cách điều trị. Một loại thuốc được nhà chức trách Mỹ mà đặc biệt Tổng thống Donald Trump liên tục nhắc tới gần đây là thuốc chữa sốt rét. Và đã có rất nhiều vấn đề nảy sinh quanh chuyện dùng hay không dùng loại thuốc này cho bệnh nhân COVID-19.

Ông Trump và chuyên gia y tế chỏi nhau

Từ giữa tháng 3, ông Trump đã viết trên Twitter rằng “khi Hydroxychloroquine (chữa sốt rét) kết hợp với Azithromycin (một loại kháng sinh) có tiềm năng sẽ trở thành “một trong những thứ thay đổi cuộc chơi lớn nhất trong lịch sử y học”. Rồi trong các cuộc họp báo về COVID-19 gần đây, ông Trump cũng liên tục nhắc đến cách điều trị này.

Trong khi đó nhiều nhà chức trách và chuyên gia y tế hàng đầu Mỹ vẫn thận trọng còn quá sớm để quảng bá hiệu quả của Hydroxychloroquine trong điều trị COVID-19 khi chưa có dữ liệu tin tưởng, theo đài CNN.

Họp báo chung ngày 4-4, trong khi ông Trump ủng hộ đưa thuốc chữa sốt rét vào trị COVID thì TS Anthony Fauci, Giám đốc Viện Các bệnh dị ứng và truyền nhiễm quốc gia, nói rõ: “Chúng tôi không có bất kỳ thông tin đáng tin nào để có thể có bất kỳ bình luận gì”. Trao đổi với Fox News ngày trước đó, ông Fauci nói dù có một số nghiên cứu nói có hiệu quả, “chúng ta vẫn phải thận trọng đừng có bước nhảy trong cách điều trị rồi giả định rằng đó là một loại thuốc quyết định”.

Cuối tháng 3, Bộ Y tế và dịch vụ dân sinh Mỹ nhận quyên góp hàng triệu liều thuốc chữa sốt rét từ các nhà sản xuất Novartis AG và Bayer AG cho kho dự trữ chiến lược quốc gia - trữ thuốc và đồ dùng y tế cần thiết khi đối phó đại dịch và các đe dọa sinh học. Khi thông tin về sự kiện này, Bộ Y tế Mỹ đánh giá thận trọng rằng “có một số giai thoại rằng những loại thuốc này có thể có một số ích lợi với bệnh nhân nhiễm virus Corona, nhưng cần phải có thử nghiệm lâm sàng để cung cấp chứng cứ khoa học rằng cách điều trị này hiệu quả”.

Điều trị bệnh nhân COVID-19 tại tàu BV USNS Mercy ở Los Angeles, bang California (Mỹ). Ảnh: US NAVY

Cơ quan quản lý: Tiền hậu bất nhất

Cuối tuần rồi, hãng tin Reuters dẫn hai nguồn tin cho biết ông Trump đã đề nghị Trung tâm Kiểm soát và phòng, chống dịch bệnh (CDC), Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA), Viện Y tế quốc gia (NIH) xem xét, đưa các loại thuốc chữa sốt rét Chloroquine (một loại thuốc chữa sốt rét khác) và Hydroxychloroquine vào điều trị COVID-19.

FDA hiện vẫn chưa phê chuẩn xem Hydroxychloroquine như một cách điều trị COVID-19. Tuy nhiên, FDA có ra văn bản ủy quyền sử dụng khẩn cấp tạo điều kiện cho việc phân phối loại thuốc này từ kho dự trữ chiến lược quốc gia.

FDA nói rõ trong văn bản rằng “Chloroquine và Hydroxychloroquine không được FDA phê chuẩn trong điều trị COVID-19” nhưng cho phép sử dụng các loại thuốc này trong thử nghiệm lâm sàng, cho phép các bác sĩ cân nhắc và có quyền sử dụng lên các bệnh nhân COVID-19. Trao đổi với Fox News tuần trước, Ủy viên hội đồng FDA - TS Stephen Hahn nói rõ cơ quan này chỉ cung cấp thông tin về lợi ích, rủi ro, còn quyết định có dùng hay không thì tùy vào bác sĩ và bệnh nhân.

CDC cũng ra thông tin hướng dẫn các bác sĩ về việc kê đơn Hydroxychloroquine và Chloroquine. CDC nói với hãng tin Reuters rằng mình ra hướng dẫn theo yêu cầu từ đội đặc nhiệm chống COVID-19 của chính phủ và từ các bác sĩ.

Tuy nhiên đến ngày 7-4, CDC đã bỏ khỏi trang web của mình thông tin hướng dẫn này. Giờ đây, thay vào hướng dẫn cũ là câu: “Không có loại thuốc hay cách điều trị nào được FDA phê chuẩn sử dụng trong ngăn chặn hay điều trị COVID-19”. Trong thông báo mới, CDC còn nói rõ thêm: “Hydroxychloroquine và Chloroquine đang được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng”.

Bác sĩ: Người nói hiệu quả, người nói không

Trước áp lực số bệnh nhân nhập viện ngày càng tăng mà chưa có phương cách điều trị hiệu quả nào, các bác sĩ ở tuyến đầu chống dịch cho biết họ bắt đầu sử dụng các loại thuốc Hydroxychloroquine và Chloroquine cho các bệnh nhân nặng, dù vẫn chưa chắc hiệu quả tới đâu.

Và theo Reuters, trong vài tuần nay, các loại thuốc này trở thành một tiêu chuẩn điều trị ở nhiều khu vực có dịch nghiêm trọng ở Mỹ như New York, Louisiana, Massachusetts, Ohio, Washington và California. Dù kê thuốc cho bệnh nhân nhưng nhiều bác sĩ thừa nhận họ không có chứng cứ gì chứng minh loại thuốc này có tác dụng tiêu diệt virus SARS-CoV-2 gây dịch COVID-19.

Trao đổi với Reuters, BS Mangala Narasimhan phụ trách một bộ phận điều trị tích cực của hệ thống BV Northwell Health lớn nhất New York cho biết: “Tôi đã nhìn thấy hàng trăm bệnh nhân COVID-19 nặng và phần lớn họ được điều trị bằng Hydroxychloroquine. Dù còn quá sớm để nói nhưng tôi không thấy có cải thiện đặc biệt từ Hydroxychloroquine ở những bệnh nhân này”.

BS Daniel McQuillen - một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại BV Lahey ở TP Burlington (bang Massachusetts) nói ông đã kê thuốc Hydroxychloroquine cho khoảng 30 bệnh nhân, vì thuốc có cho thấy “một ít khả năng chống virus”. Nhưng ông vẫn không thấy thuốc cải thiện tình trạng bệnh nhân. Theo ông, “phương pháp này không có tác dụng hạn chế hay làm chậm lại tiến trình bệnh của những bệnh nhân nặng ở mức gần như hoặc phải điều trị tích cực khi họ nhập viện”.

Tuy nhiên, cũng có bác sĩ tin tưởng và ủng hộ cách điều trị này. BS đa khoa Vladimir Zelenko cho rằng việc dùng kết hợp ba loại thuốc Hydroxychloroquine, kháng sinh Azithromycin và Zinc sulfate đã giúp gần 200 bệnh nhân điều trị ngoại trú khỏe lại trước khi nặng lên phải nhập viện.