Dự án xây dựng sân bay Long Thành gặp nhiều vướng mắc trong quá trình lựa chọn nhà thầu, khiến dự án có thể kéo dài đến cuối năm 2026, thay vì hoàn thành chậm nhất trong năm 2025 theo yêu cầu của Quốc hội.
Bộ GTVT cho biết như vậy trong tờ trình gửi Chính phủ báo cáo Quốc hội tiến độ thực hiện dự án sân bay Long Thành.
Vừa đấu thầu vừa hoàn thiện hành lang pháp lý
Theo Bộ GTVT, dự án sân bay Long Thành có bốn dự án thành phần. Trong đó, dự án thành phần 1 gồm các công trình trụ sở cơ quan quản lý nhà nước. Hiện tại, trụ sở trạm kiểm dịch động, thực vật chưa được bố trí vốn và phê duyệt chủ trương đầu tư để triển khai. Còn các công trình cơ quan quản lý nhà nước khác đã được triển khai.
“Tuy nhiên, đây là các công trình dân dụng thông thường, không phức tạp, thời gian chuẩn bị dự án mất khoảng 6-12 tháng, thời gian thi công khoảng 12-18 tháng, nên mặc dù chậm nhưng các chủ đầu tư dự kiến vẫn bảo đảm hoàn thành các công trình để khai thác đồng bộ cùng dự án…”- Bộ GTVT cho hay.
Dự án thành phần 2, gồm các công trình phục vụ quản lý bay do VATM làm chủ đầu tư cơ bản đáp ứng tiến độ. Riêng các gói thầu thiết bị chuyên ngành, VATM đang quyết tâm triển khai để đảm bảo hoàn thành theo tiến độ chung của dự án.
Dự án thành phần 4, gồm các công trình khác do Bộ GTVT chủ trì tổ chức lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, tiến độ dự án nhà ga hàng hoá, kho giao nhận hàng hoá, khu xử lý vệ sinh máy bay, khu bảo dưỡng trang thiết bị mặt đất, khu cung cấp suất ăn trên máy bay… chưa đáp ứng kế hoạch.
Nguyên nhân được Bộ GTVT nhận định do đây là lần đầu tiên thực hiện lựa chọn nhà đầu tư các công trình dịch vụ chuyên ngành hàng không thông qua đấu thầu, quá trình triển khai thực hiện phát sinh nhiều yếu tố chưa lường trước. Vì vậy cơ quan chức năng cần hoàn thiện hành lang pháp lý, đặc biệt trong bối cảnh lĩnh vực này có nhiều yếu tố đặc thù.
Để có thể lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm hàng đầu thế giới và ưu tiên nhà đầu tư Việt Nam, Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT xây dựng hồ sơ mời thầu với các yêu cầu chặt chẽ về tiêu chí kỹ thuật, năng lực, vệ sinh môi trường, hiệu quả kinh tế...
Chính phủ cũng đồng thời chỉ đạo năm bộ, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, ACV cử chuyên gia hỗ trợ Cục Hàng không để sớm lựa chọn được nhà đầu tư, sớm triển khai đáp ứng tiến độ.
“Đến nay, hồ sơ mời thầu các công trình ưu tiên lựa chọn nhà đầu tư như suất ăn hàng không, công trình xử lý vệ sinh máy bay và bảo trì phương tiện phục vụ mặt đất… đã hoàn thành. Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất, Bộ GTVT sẽ phát hành ngay hồ sơ mời thầu, đáp ứng tiến độ đồng bộ chung của dự án”- Bộ GTVT cho hay.
Trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư
Dự án thành phần 3, do ACV làm chủ đầu tư. Đây là những công trình chính như xây dựng nhà ga, đường băng… có tính chất quyết định tiến độ chung của dự án.
Riêng gói thầu xây dựng nhà ga, Bộ GTVT đánh giá có tính chất kỹ thuật phức tạp đan xen bởi nhiều yếu tố kiến trúc, kỹ thuật, kết cấu cơ điện, quy mô gói thầu rất lớn hơn 35.000 tỉ đồng. Theo kế hoạch trong 33 tháng dự án phải hoàn thành, “đây là một thách thức rất lớn khi tổ chức công tác đấu thầu”.
“Thêm vào đó, công tác đấu thầu theo quy định của pháp luật là một quá trình cạnh tranh rất khó dự báo, nó phải vừa đảm bảo tính công khai, minh bạch lại vừa đảm bảo mục tiêu lựa chọn được nhà thầu đủ năng lực. Mặc dù Chính phủ rất quyết liệt chỉ đạo ACV để có thể lựa chọn được nhà thầu thi công, tuy nhiên kết quả đấu thầu lần một không thành công…”- Bộ GTVT cho biết.
Trước tình hình đó, Chính phủ chỉ đạo rà soát toàn bộ công tác triển khai đấu thầu lần một, đánh giá các nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến thất bại trong lần đấu thầu thứ nhất. Cạnh đó, chỉ đạo ACV “không đánh đổi chất lượng lấy tiến độ”.
Theo đó, Chủ đầu tư ACV đã phối hợp với sáu bộ và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ mời thầu lần hai. Ngày 23-8-2023, ACV có văn bản báo cáo Thủ tướng hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu xây dựng nhà ga hành khách sân bay Long Thành.
Tám ngày sau, ACV tổ chức lễ khởi công “thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị nhà ga hành khách”. Theo tiến độ hợp đồng gói thầu Nhà ga hành khách sẽ hoàn thành vào tháng 11-2026.
Hiện nhà ga hành khách đã hoàn thành toàn bộ phần bê tông cốt thép, đang tiến hành công tác hoàn thiện và lắp dựng kết cấu thép mái theo đúng kế hoạch và tiến độ trong hợp đồng.
Với tiến độ nêu trên, Bộ GTVT đánh giá dự án chưa đáp ứng tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội là chậm nhất năm 2025 đưa dự án vào khai thác. Vì vậy, dự kiến Chính phủ sẽ phải trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án sân bay Long Thành vào kỳ họp thứ 8, diễn ra vào cuối năm.
Tuy nhiên, trước khi trình Quốc hội, Chính phủ cho biết đã chỉ đạo các bộ ngành liên quan, các chủ đầu tư dự án là VATM, ACV nghiêm túc kiểm điểm, xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với những nội dung trên.
“Đến thời điểm hiện tại, các khó khăn vướng mắc chính của dự án sân bay Long Thành được tháo gỡ, tiến độ dự án đã chuyển biến hết sức tích cực trong thời gian vừa qua…”- Bộ GTVT nhận định.
Quốc hội sẽ quyết việc xây thêm đường băng ở sân bay Long Thành
ACV vừa có báo cáo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đề xuất trình cấp có thẩm quyền bổ sung thêm một đường băng thứ 2 ở dự án sân bay Long Thành, song song với đường băng số 1 đang được xây dựng. Bởi ACV nhận thấy việc xây dựng luôn cả hai đường băng ngay bây giờ sẽ mang lại nhiều lợi ích trong quá trình vận hành, khai thác sân bay.
Hiện Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và ACV khẩn trương tổ chức rà soát, hoàn thiện hồ sơ để báo cáo Chính phủ xem xét, trình Quốc hội quyết nghị việc điều chỉnh chủ trương đầu tư, trong đó có nội dung bổ sung thêm đường băng số hai trong giai đoạn 1, thay vì đến giai đoạn 2 mới xây dựng.
