Sinh trắc dấu vân tay cho con: Coi chừng ‘ép cá leo cây’

Không chỉ ở TP.HCM, dịch vụ sinh trắc dấu vân tay (DVT) hiện nay đang nở rộ và dễ dàng tìm thấy ở các tỉnh, thành phố khác.

Sẽ biết được tố chất thiên bẩm?

Theo lời giới thiệu, tôi tìm đến Công ty Dịch vụ sinh trắc DVT có địa chỉ tại đường Trần Khánh Dư (quận 1), TP.HCM nhờ tư vấn làm sinh trắc DVT cho con gái 3,5 tuổi.

Nhân viên tên Th. của công ty cho biết DVT hình thành song song với tế bào não bộ trong bào thai nên sinh trắc DVT có thể cho kết quả phân tích não bộ chính xác trên 97% mà không cần chụp chiếu trong não. Mức giá cho một người  sinh trắc DVT là 3,2 triệu đồng.

“Độ tuổi làm sinh trắc DVT phù hợp nhất là trẻ dưới sáu tuổi, thậm chí bé sáu tháng tuổi đã làm được rồi. DVT không thay đổi theo thời gian, chị chỉ cần làm cho bé một lần... Sinh trắc DVT sẽ cho ra vùng tố chất thiên bẩm cho biết nghề nghiệp phù hợp với con, kích hoạt sớm tố chất này sẽ giúp con sớm đạt được thành công, tiết kiệm thời gian, công sức” - Th. tư vấn.

Vừa tư vấn Th. vừa đưa cho tôi xem một bản báo cáo sinh trắc dày cộm do công ty làm cho một trường hợp. Theo Th., phụ huynh có nhu cầu sinh trắc DVT cho con sẽ có nhân viên đến lấy DVT tận nhà. DVT này sẽ được gửi qua Viện Sinh trắc học châu Á có địa chỉ ở Malaysia và Singapore phân tích và trả kết quả sau 3-5 ngày. Khi có báo cáo, chuyên gia được đào tạo đọc sinh trắc DVT sẽ tư vấn cho phụ huynh định hướng cho con.

Th. kể một số trường hợp khách hàng của công ty sau khi làm sinh trắc DVT cho con về đã hiểu con hơn. Chẳng hạn, có cha mẹ làm bác sĩ hướng con cũng làm bác sĩ nhưng sinh trắc DVT ra thấy não bộ bé mạnh về âm nhạc, ở nhà mẹ cũng thấy bé khá thích thú âm nhạc mới vỡ lẽ.

Theo Th., có nhiều bác sĩ gửi trẻ bị tự kỷ, thiểu năng, chậm nói qua làm sinh trắc DVT. Tuy nhiên, khi được hỏi bác sĩ nào thì Th. từ chối tiết lộ vì lý do bảo mật tuyệt đối thông tin của khách hàng. 

Quảng cáo sinh trắc vân tay xuất hiện nhiều trên mạng xã hội. Ảnh: HL

Thiếu cơ sở khoa học

ThS Đỗ Thị Xuân Hương, giảng viên dạy kỹ năng mềm ở các trường ĐH, CĐ TP.HCM, nhận xét hầu như cha mẹ nào cũng mong muốn biết năng lực của con để có định hướng hỗ trợ con phát huy thế mạnh và thành công trong tương lai. Và việc sinh trắc DVT đánh vào đúng kỳ vọng này của phụ huynh.

Theo ThS Xuân Hương, trong giáo dục có khuynh hướng giáo dục sớm giúp trẻ bộc lộ và phát triển thế mạnh của bản thân. Tuy nhiên, nếu quá trình phát triển của trẻ có sự can thiệp có thể làm thay đổi năng lực vốn có thì trẻ cũng có thể thực hiện được nhưng không thể làm tốt và không cảm thấy hạnh phúc.

“Như vậy, nếu sinh trắc DVT không có căn cứ khoa học đúng đắn thì vô tình cha mẹ đang bóp méo con đường mang đến sự hào hứng phát triển của trẻ. Và ở mức độ cực đoan, bằng cách này cha mẹ có thể đưa trẻ vào quá trình phát triển bất như ý, gây tổn thương niềm tin và tâm lý của trẻ vào chính mình” - ThS Xuân Hương nhận định.

Theo ThS Xuân Hương, quan điểm giáo dục hiện đại thì cha mẹ là người giúp trẻ nhận ra năng lực của mình thông qua quá trình vui chơi, học tập. Quá trình này phải là sự quan sát cẩn thận của phụ huynh thông qua các hoạt động học tập, vui chơi và tạo điều kiện cho trẻ thử sức ở nhiều lĩnh vực với sự đầu tư hợp lý để trẻ và gia đình có thể nhận ra năng lực thuộc thể trội của trẻ. Quá trình này nếu chỉ dựa vào một bản sinh trắc DVT có lẽ đã quá chủ quan và mong đốt cháy giai đoạn.

Là một người nghiên cứu về giáo dục khoa học tại Mỹ, TS Nguyễn Thành Hải, TS khoa học giáo dục - giảng viên Viện Nghiên cứu giáo dục STEM tại ĐH Missouri, Mỹ cũng không ủng hộ việc sử dụng sinh trắc DVT để phân tích trí thông minh của trẻ nhằm tư vấn giáo dục.

Theo TS Nguyễn Thành Hải, nhiều nhà khoa học đã phản đối việc sử dụng sinh trắc DVT. Phân tích y khoa của bác sĩ y khoa Tracey Magrann tại Mỹ cho rằng: “DVT không di truyền, DVT chỉ được tạo ra bởi lớp da trong bào thai khi tiếp xúc bên trong túi nhau thai vào khoảng 10 tuần tuổi. Đây là lý do tại sao mà không có hai DVT giống nhau, thậm chí đối với một cặp song sinh. Chính vì DVT không di truyền nên chúng chẳng có gì liên hệ với chức năng và khả năng của bộ não cả”.

Cũng theo TS Nguyễn Thành Hải, sinh trắc DVT chỉ phát triển thành các dịch vụ chủ yếu ở các nước châu Á, là những vùng có tín ngưỡng và ảnh hưởng nho giáo. Ở các nước khoa học giáo dục phát triển, việc giáo dục con người và đào tạo tài năng dựa vào rất nhiều tiêu chí, trong đó tiêu chí đầu tiên, quan trọng nhất là đánh giá thực nghiệm và đánh giá theo quá trình. Không có cơ sở giáo dục uy tín nào lại dựa vào sinh trắc DVT cả.