Mạng lưới nợ chằng chịt của châu Âu. Ảnh: NYT
Bên cạnh gói cứu trợ, EU đang thông qua kế hoạch nhằm đảm bảo một “cơ chế ổn định” có tính lâu dài cho khối này. Một phần quan trọng trong cơ chế ổn định mà nhóm EU muốn đạt được chính là Uỷ ban châu Âu có thể nhanh chóng thực hiện cho vay trực tiếp dưới sự “hậu thuẫn” của các quốc gia trong nhóm khi xảy ra những cuộc khủng hoảng tương tự. Kèm theo đó là biện pháp dài hạn bao gồm việc thúc đẩy cắt giảm ngân sách trên toàn khối, các biện pháp xử phạt cũng sẽ được thực thi hiệu quả hơn khi các thành viên vi phạm các quy định về thâm hụt ngân sách, hay nợ công vượt quá mức cho phép. Trong khi EU đang cố gắng thể hiện khả năng ứng phó của mình, bên ngoài vẫn chưa tỏ ra hài lòng với khả năng điều hành và xử lý khủng hoảng. Adolfo Laurenti, kinh tế gia của Mesirow Financial tại Chicago, nhận xét: “Hiện tại đang có một làn sóng lo ngại trên diện rộng về khả năng lãnh đạo của EU. Nhóm này hiểu biết rất ít về tính nghiêm trọng của tình hình tại Hy Lạp trong thời gian đầu”. Sở dĩ có ý kiến cho rằng tình hình khủng hoảng tại Hy Lạp sẽ lây lan rất nghiêm trọng vì nhiều người tin rằng EU đang có một mối liên quan mật thiết giữa các thành viên, điều đó dễ dàng tạo ra hiệu ứng domino khi xảy ra khủng hoảng. Bởi từ khi hình thành nên khối này đến nay, những quan hệ tài chính giữa các thành viên trong khối ngày càng nhùng nhằng hơn, nên chỉ cần một thành viên gặp vấn đề thì cả khối có thể nhanh chóng bị ảnh hưởng (ảnh). Điển hình trong số nợ khổng lồ của Hy Lạp, nước này thiếu các ngân hàng của Bồ Đào Nha đến 10 tỉ USD, các ngân hàng của Tây Ban Nha cũng là chủ nợ của Hy Lạp với con số lên đến 86 tỉ USD. Hay một con nợ mới bể cách đây chưa bao lâu là Ireland cũng có liên quan mật thiết đến nhiều ngân hàng thuộc các quốc gia khác trong khối EU. Không chỉ thế, ngay chính các chủ nợ lại cũng thiếu nhau dẫn đến tình trạng chủ nợ và con nợ nhập nhằng nhau. Như Tây Ban Nha, thiếu nợ các ngân hàng Đức lên đến 238 tỉ USD, Tây Ban Nha nợ Ý đến 31 tỉ USD. Ngược lại, Ý nợ các ngân hàng Pháp 511 tỉ USD, tương đương đến 20% GDP của nước Pháp. Như vậy, chính mối quan hệ nhùng nhằng này khiến hiệu ứng domino có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nên việc cứu trợ lần này không đơn thuần là cứu trợ cho Hy Lạp mà cứu cả hệ thống euro. Hôm nay (10.5), Chính phủ Hy Lạp sẽ họp cải tổ chế độ hưu bổng để thắt chặt chi tiêu, nhằm thích ứng với yêu cầu của EU và quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Theo đó, Chính phủ Hy Lạp muốn kéo dài tuổi hưu đến 65 cho cả nam lẫn nữ. Tuy nhiên, công đoàn lớn nhất Hy Lạp, đại diện cho hàng triệu người làm công tuyên bố sẽ biểu tình để phản đối cải cách này. Nhiều lực lượng khác biểu tình từ chiều chủ nhật. Họ cho rằng chỉ cần chính phủ dẹp tham nhũng, bớt chi tiêu vào cuộc đua vũ trang với Thổ Nhĩ Kỳ là đủ đáp ứng yêu cầu của EU và IMF.
Theo Ngô Minh Trí (SGTT/ NYT)
