Thiên chức luật sư là chỉ gỡ tội chứ không buộc tội
Sự kiện luật sư của Cao Toàn Mỹ (người bị hại) kiến nghị xử lý hình sự bà Hồ Phương Mai, mẹ của hoa hậu Phương Nga - bị cáo trong vụ án Nga - Mỹ không phải là chuyện mới lạ trong thực tiễn tố tụng ở nước ta. Nhưng ở góc độ hành nghề luật sư, điều này cũng gợi lên nhiều nghĩ suy, trăn trở...
Dưới đây là quan điểm riêng của luật sư Phạm Công Hùng, một trong những luật sư bào chữa cho Phương Nga. Pháp Luật TP.HCMxin giới thiệu đến bạn đọc như một gợi mở nhằm có cái nhìn thấu đáo hơn về vấn đề này.
***
Khi tham gia bào chữa, luật sư có nên luôn luôn tìm cơ hội để buộc tội nguời khác hay không?
Theo tôi, điều đó là rất không nên, bởi các lẽ sau đây:
Thứ nhất, về thực tiễn: Quá trình giải quyết vụ án hình sự hiện nay, các bị can, bị cáo, người bị hại, nhân chứng và người liên quan phải làm việc với các điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán trong tâm trạng rất căng thẳng, vì phần lớn những người trên đều có xu hướng buộc tội. Đặc biệt trong những vụ án mà bị can, bị cáo bị tạm giam thì họ có thể dùng mọi biện pháp hợp pháp để buộc đuợc tội người bị tạm giam do sợ bị xử lý trách nhiệm oan sai.
Trong trường hợp đó thì vai trò của luật sư tham gia tố tụng với tư cách người bào chữa, dù chỉ rất ít ỏi, mong manh và yếu thế hơn rất nhiều so với những người tiến hành tố tụng nhưng ít nhiều cũng tạo được một tâm lý yên tâm cho bị can, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác khi họ nghĩ rằng sự phản biện của luật sư sẽ có tác dụng nhất định để việc giải quyết vụ án khách quan hơn.
Vì vậy, nếu luật sư cũng thực hiện chức năng buộc tội như những nguời tiến hành tố tụng thì những người tham gia tố tụng khác sẽ hết chỗ dựa về mặt tinh thần và điều đó tất yếu sẽ phát sinh nhiều vấn đề không ổn cho hoạt động của các cơ quan tư pháp.
Luật sư Phạm Công Hùng cùng luật sư đồng nghiệp trao đổi với thân chủ trong giờ tòa nghị án.
Thứ hai, về pháp luật và đạo đức: Mặc dù còn có nhiều tranh luận nhưng vừa qua Quốc hội đã miễn trừ trách nhiệm tố giác tội phạm cho luật sư khi tham gia tố tụng hình sự đối với nhiều tội danh trong BLHS mới. Điều đó đã ghi nhận một sự tiến bộ bước đầu rất quan trọng để hình thành sự tư duy đúng đắn về vai trò và thiên chức bào chữa của luật sư nhằm tăng cường không gian tranh tụng, chống oan sai. Và đây cũng là cơ hội để luật sư phát huy đạo đức nghề nghiệp, xây dựng hình ảnh đẹp của luật sư trong mắt người dân Việt Nam và bạn bè quốc tế.
Vậy nên, hơn ai hết, luật sư cần thấu hiểu hoàn cảnh thực tiễn, các căn cứ pháp luật, đạo đức nghề nghiệp và xu hướng hội nhập quốc tế, để suy xét và không nên buộc tội hoặc tố giác tội phạm một cách tràn lan và không có căn cứ pháp luật trong quá trình tham gia tố tụng, bào chữa cho khách hàng của mình.
Xin chúc các luật sư đồng nghiệp mạnh khỏe và luôn làm tốt thiên chức của luật sư.
Luật sư PHẠM CÔNG HÙNG, nguyên thẩm phán TAND Tối cao
