Sáng 27-5, Quốc hội họp phiên toàn thể ở hội trường, thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh, cho biết dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 11 chương (tăng 1 chương) và 147 điều (tăng 11 điều so với dự thảo Luật do Chính phủ trình). Trong đó, bổ sung mới 11 điều, gộp Điều 20 và Điều 21, tách hai điều thành bốn điều, bỏ một điều (do trùng về nội dung) và chỉnh lý hầu hết ở các điều khác.
Trong đó có nội dung quan trọng liên quan đến mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần (Điều 76) và điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc (Điều 77) tại dự thảo luật.
Tính bình quân theo số năm đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ hưu
Bà Nguyễn Thúy Anh cho biết do tác động của chính sách tiền lương mới nên với phương án cải cách tiền lương mà Chính phủ đã thống nhất báo cáo cấp có thẩm quyền thì cơ bản chưa cần thiết phải sửa đổi toàn diện ngay Điều 62 và Điều 63 của Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành như đề xuất trước đó.
Đồng thời đề nghị giữ như nội dung tại Điều 72 và Điều 73 dự thảo Luật Chính phủ trình tại kỳ họp thứ 6 (sửa đổi, bổ sung Điều 62, Điều 63), tương ứng với Điều 76 và Điều 77 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với phương án Chính phủ trình Quốc hội xem xét mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần.
Cụ thể, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của số năm đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ hưu.
Trường hợp bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 1-1-1995 thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của năm năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Với người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ ngày 1-1-1995 đến ngày 31-12-2000 thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 06 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Trường hợp bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ 1-1-2001 đến 31-12-2006 thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 08 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ 1-1-2007 đến ngày 31-12-2015 thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Với trường hợp người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1-1-2016 đến ngày 31-12-2019 thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu; bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1-1-2020 đến 31-12-2024 thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Trường hợp bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1-1-2025 trở đi thì tính bình quân của tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
Trường hợp trong quá trình đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định nêu trên, người lao động có khoảng thời gian đóng bảo hiểm xã hội liền kề với bình quân tiền lương làm căn cứ đóng của thời gian này cao hơn bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của những năm cuối thì người lao động được chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội liền kề tương ứng với số năm quy định tại khoản này để tính mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.
Chính phủ quy định việc tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội khi Nhà nước thực hiện cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang.
Với người lao động có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian.
Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội chung của các thời gian…
2 phương án điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc
Về việc điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, dự thảo đề xuất tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để tính mức bình quân quy định tại Điều 76 của Luật này của người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định được điều chỉnh như sau:
Đối với người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trước 1-1-2016, được điều chỉnh theo mức lương cơ sở tại thời điểm hưởng chế độ hưu trí. Chính phủ quy định việc điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc khi Nhà nước thực hiện cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang.
Đối với người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ 1-1-2016 trở đi, được điều chỉnh theo hướng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để tính mức bình quân quy định của Luật này của người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ theo quy định của Chính phủ.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng các quy định nêu trên liên quan trực tiếp đến hàng triệu người đã, đang và sẽ hưởng lương hưu. Do đó, cần được xem xét một cách toàn diện, thấu đáo trong bối cảnh cải cách tiền lương và cần đánh giá kỹ tác động đối với người hưởng lương hưu ở các thời điểm khác nhau, trong các khu vực, lĩnh vực khác nhau.
