Thứ trưởng Bộ Xây dựng: Gần 3.000 dự án bất động sản 'treo' sẽ được tháo gỡ

Sáng 25-12, tại diễn đàn phát triển bền vững thị trường bất động sản giai đoạn mới do VCCI tổ chức, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết cả nước hiện có gần 3.000 dự án bất động sản đang vướng mắc. Việc tháo gỡ các dự án này sẽ tạo thêm nguồn cung lớn, qua đó góp phần hạ nhiệt giá nhà trong thời gian tới.

Giá bất động sản tăng nhanh, bộc lộ nhiều bất cập

Phát biểu tại diễn đàn, TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, cho biết giai đoạn 2019-2024, giá bất động sản tăng gần 60%. Riêng năm 2025, giá bất động sản tăng “nóng”, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM, mức tăng trên 20%.

Theo TS Cấn Văn Lực, nguyên nhân chủ yếu do chi phí đầu vào tăng cao; cung - cầu mất cân đối khi số lượng dự án được cấp phép chưa nhiều. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp tập trung đầu tư phân khúc nhà ở cao cấp, làm mặt bằng giá bình quân bị đẩy lên, trong khi phân khúc trung cấp và vừa túi tiền vẫn khan hiếm.

Bên cạnh đó, tình trạng “thổi giá”, “làm giá”, “té nước theo mưa” vẫn diễn ra, khiến giá bất động sản neo ở mức cao, tăng ảo so với giá trị thực. Hoạt động đầu cơ còn phổ biến, trong khi chính sách thuế đối với bất động sản chưa được áp dụng đầy đủ.

Từ thực tế trên, TS Cấn Văn Lực nhấn mạnh cần có các giải pháp đồng bộ. Với Nhà nước, trọng tâm là tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện, tăng cường kiểm soát và từng bước ổn định mặt bằng giá bất động sản.

Đối với doanh nghiệp, yêu cầu đặt ra là phải tái cấu trúc hoạt động, kiểm soát rủi ro tài chính, đa dạng hóa sản phẩm, đưa giá bán về mức hợp lý hơn, phù hợp với khả năng chi trả của thị trường và tuân thủ các quy định pháp luật mới.

Dẫn kinh nghiệm từ thị trường bất động sản Trung Quốc, TS Cấn Văn Lực cho rằng nếu thời gian tới để phát sinh bất ổn lớn, sẽ cần từ 4 đến 5 năm để khắc phục. Do đó, giai đoạn hiện nay là cơ hội để xây dựng một thị trường an toàn, minh bạch và bền vững hơn, nếu các chủ thể hành động đúng hướng.

Phân tích thêm về triển vọng thị trường thời gian tới, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho biết thời gian qua Quốc hội đã ban hành nhiều nghị quyết liên quan đến lĩnh vực nhà ở và xử lý vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Trong đó, Nghị quyết 254 được đánh giá thể hiện tinh thần cải cách mạnh mẽ, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục, góp phần tháo gỡ khó khăn cho nhiều trường hợp cụ thể như tách thửa, hợp thửa đất; miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Theo ông Phan Đức Hiếu, các chính sách này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, góp phần ổn định thị trường bất động sản trong thời gian tới, đồng thời hạn chế tình trạng ách tắc kéo dài ở nhiều dự án.

Dự kiến nguồn cung nhà ở sẽ dồi dào

Thông tin về bức tranh tổng thể của thị trường, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết hiện cả nước có 3.297 dự án bất động sản, với quy mô khoảng 5,9 triệu căn, tổng mức đầu tư khoảng 7,42 triệu tỉ đồng.

Riêng lĩnh vực nhà ở xã hội, lũy kế đến nay có 698 dự án đang triển khai, quy mô 657.441 căn. Trong số này, 193 dự án đã hoàn thành, cung cấp 169.143 căn ra thị trường.

Theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, những năm gần đây giá nhà ở, đất nền và nhiều loại hình bất động sản có xu hướng tăng qua từng năm, song mức tăng không đồng đều giữa các phân khúc. Giá chung cư, nhà liền kề, biệt thự và đất nền tăng cao nhất, bình quân khoảng 10-15% mỗi năm, cá biệt có giai đoạn tăng tới 30%.

Trong khi đó, các loại hình bất động sản du lịch, nghỉ dưỡng, thương mại, văn phòng, khu công nghiệp cũng tăng giá nhưng mức tăng thấp hơn, bình quân khoảng 5-10% mỗi năm và thấp hơn nhiều so với nhà ở, đất ở.

Liên quan đến gần 3.000 dự án bất động sản còn vướng mắc, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết có 326 dự án được các bộ, ngành, địa phương đề xuất áp dụng Nghị quyết 170/2024.

Qua rà soát, có 256 dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra hoặc bản án, đáp ứng điều kiện để áp dụng các chính sách đặc thù tương tự nghị quyết này nhằm tháo gỡ khó khăn.

Ngoài ra, có 898 dự án thuộc kế hoạch thanh tra chuyên đề của Thanh tra Chính phủ và thanh tra các địa phương. Sau khi có kết quả thanh tra, các cơ quan chức năng sẽ xem xét áp dụng giải pháp tháo gỡ phù hợp.

Bên cạnh đó, có 18 dự án cần báo cáo, xin ý kiến Quốc hội do liên quan đến vướng mắc pháp luật đất đai. Có 615 dự án cần Chính phủ nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, chính sách để ban hành nghị quyết tháo gỡ theo thẩm quyền.

Đối với 1.057 dự án thuộc thẩm quyền của các bộ, ngành và địa phương, Chính phủ sẽ chỉ đạo rà soát, xác định rõ trách nhiệm và chủ động xử lý dứt điểm. Đến nay, đã có 77 dự án được xử lý, không còn vướng mắc.

Từ các số liệu trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng đánh giá thị trường bất động sản vẫn duy trì đà phát triển tương đối ổn định, song còn nhiều hạn chế cần khắc phục để bảo đảm phát triển bền vững.

Một số dự án vướng mắc pháp lý, chậm triển khai, bị đình trệ trong khi nguồn lực đầu tư rất lớn, gây lãng phí đất đai và vốn, làm tăng chi phí, từ đó đẩy giá bán sản phẩm lên cao.

Ngoài ra, nhiều địa phương chưa bám sát chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở đã được phê duyệt; thiếu chủ động trong quản lý cơ cấu sản phẩm và quỹ đất; chưa quan tâm đúng mức đến phát triển nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân. Giá bất động sản hiện vẫn cao so với thu nhập của đa số người dân, một phần do tiền sử dụng đất, giá vật liệu xây dựng và các chi phí khác tăng.

Để người dân tiếp cận nhà ở tốt hơn, Bộ Xây dựng sẽ nghiên cứu cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển nhà ở thương mại có giá phù hợp, nhà ở cho thuê và thuê mua. Đồng thời, tiếp tục ưu tiên phát triển nhà ở xã hội, đưa các dự án vào “luồng xanh”, “luồng ưu tiên”, rút ngắn tối đa thời gian thực hiện thủ tục, bảo đảm cắt giảm ít nhất 50% thời gian và chi phí tuân thủ.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng sẽ khẩn trương thành lập Quỹ nhà ở quốc gia; nghiên cứu thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho rằng với các giải pháp đồng bộ, thị trường bất động sản năm 2026 sẽ có nhiều chuyển biến tích cực, nguồn cung được cải thiện rõ rệt, đặc biệt là nhà ở xã hội, qua đó góp phần từng bước kiểm soát đà tăng giá nhà.