Ở câu chuyện cốm, thông tin về hai cơ sở đã nhuộm cốm bằng hóa chất có hại cho sức khỏe đã khiến cốm làng Vòng nói chung bị mang tiếng theo. Về phía người tiêu dùng thì khó mà biết được cốm nào nhuộm màu, cốm nào không, thế là hoang mang.
Ở câu chuyện về gốm, báo chí đưa tin gốm Trung Quốc đang lẫn trong làng gốm Bát Tràng. Người tiêu dùng cũng khó mà biết được gốm nào là Bát Tràng thật. Ngoài ra còn có thông tin lụa Vạn Phúc của Trung Quốc cũng đang bày bán đầy rẫy ở ngay làng lụa Vạn Phúc!
Muốn ủng hộ hương sắc quê nhà xem ra cũng lắm phân vân, trong đó có phân vân về việc nhỡ mình ủng hộ “đội nhà” hóa ra lại là “đội khách”!
Rồi sẽ có những làng nghề khác bị tình trạng tương tự. Bởi lẽ cái tên dùng chung thì khi tốt thì tốt chung mà khi xấu thì xấu chung. Lẽ ra ảnh hưởng xấu có thể giảm đi hoặc không xảy ra nếu làng nghề quản lý “tài sản trí tuệ” của mình tốt. Một trong những cách quản lý thường được Cục Sở hữu trí tuệ hỗ trợ là đăng ký nhãn hiệu tập thể dùng chung cho làng nghề. Khi đăng ký nhãn hiệu độc quyền thì chỉ những người trong làng, trong tập thể và phải đáp ứng điều kiện sử dụng nhãn hiệu (tên làng nghề) mới được dùng. Người vi phạm có thể bị tước quyền sử dụng nhãn hiệu để tránh ảnh hưởng xấu cho danh tiếng chung.
Ví dụ cho trường hợp cốm và gốm. Nếu quản lý tốt thì sau khi “sự cố” xảy ra, làng nghề có thể phát ngay thông điệp về sản phẩm của mình rằng sản phẩm, đơn vị vi phạm sẽ không được dùng nhãn hiệu, logo chung. Việc thanh lọc này có thể giúp những sản phẩm, cơ sở còn lại, vẫn được tiếp tục dùng logo, sẽ ít bị ảnh hưởng hơn. Người tiêu dùng dựa vào nhãn hiệu mà có thông tin để lựa chọn sản phẩm, thay vì hoang mang, nghi ngờ với tất cả sản phẩm của làng nghề.
Để hạn chế sự cố xảy ra thì việc quản lý chất lượng sản phẩm của làng nghề cũng phải được thực hiện thường xuyên. Cơ sở nào không đáp ứng điều kiện về chất lượng sản phẩm thì không được dùng nhãn hiệu tập thể. Việc quản lý này tuy có tốn kém nhưng đảm bảo chất lượng và danh tiếng cho làng nghề, người tiêu dùng biết rằng chất lượng sản phẩm được kiểm soát chặt chẽ thì cũng tin cậy.
Thế nhưng ai sẽ bỏ công bỏ sức làm những việc trên? Vẫn là câu chuyện thường ngày về xây dựng thương hiệu: Những ai được lợi thì phải tự tìm cách giữ gìn.
HẢI LY
