Lọt thỏm giữa những tiệm kim hoàn, hàng tạp hóa phía gần cuối đường Nguyễn Duy Dương sầm uất là quán xôi nho nhỏ có tên gọi “Xôi mặn An Đông” 64 Nguyễn Duy Dương (quận 5). Có những khách quen lâu năm thì gọi đây là xôi cay “Hai cô” vì do hai chị em gái bán.
"Ông tổ của mì cay 7 cấp độ?"
Chị Diệu (em gái chủ quán) đang gói xôi cho khách. Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Nhiều bạn trẻ vẫn nói đùa rằng ông bà mình ngày xưa đã đi trước thời đại. Món xôi cay này chính là ông tổ của mì cay 7 cấp độ, bánh mì nướng muối ớt sốt rần rần thời gian gần đây.
Nhưng dù có hot thế nào thì mì cay 7 cấp độ, bánh mì nướng muối ớt cũng đến lúc thoái trào, nhường vị trí cho món mới. Nhưng kỳ lạ là đã gần 50 năm trôi qua, tiệm xôi cay nhỏ nhỏ này chẳng sáng nào ngơi khách.
Nếu chỉ nhìn bề ngoài, tấm biển hiệu “Xôi mặn An Đông” cũng chẳng khác nào những quán xôi lề đường khác.
Mà nói quán xôi thì cũng không đúng lắm, chỉ là cái bàn sắt nho nhỏ, trên bàn đặt la liệt gia vị, phía bên cạnh là hông xôi bốc khói nghi ngút, thơm lừng.
Nhưng có nếm rồi mới biết! Xôi gói trong lá chuối xanh mướt. Vị thơm của nếp dậy hương lá dứa, chà bông, vị ngậy của mỡ hành, những lát giò mỏng ăn kèm, vị bùi bùi của đậu phộng, đặc biệt là cái vị cay tê tái đặc trưng của ớt sa tế được chế biến bằng công thức đặc biệt… Tất cả quyện lại khiến ai đã từng một lần thưởng thức đều không thể nào quên!
Khách nào không quen ăn cay thì bảo bớt cay lại xíu. Nhưng có mấy người làm vậy, ăn không quen thì vừa ăn vừa chảy nước mắt, ấy vậy mà vẫn nghiền, rồi thành khách quen.
Chả thế mà cái cửa hàng nhỏ nhỏ ấy có tận 4,5 người phụ việc luôn chân, luôn tay cũng không xuể.
45 năm ăn xôi ông Hai điếc
Ông Ngô Vu Luyện 45 năm ăn xôi ở đây. Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Tạt vội vào quán lúc đã gần 9 giờ sáng, ông Ngô Vu Luyện gọi luôn hai gói xôi. Ông Luyện bảo mình ăn xôi ở đây từ năm 10 tuổi, nay ông đã 55 tuổi rồi. Chỉ lên mái tóc đã điểm bạc trên đầu, ông cười nói, "ngày mới ăn xôi ở đây nhỏ xíu, tóc còn xanh, giờ tóc đã bắt đầu bạc trắng".
“Tôi ăn từ thời ông bà già. Trước quán này người ta gọi là quán ông Hai điếc, là ông già bị điếc, nói thi thoảng phải gào lên ông già mới nghe. Giờ nhà tôi ở trên Tân Bình, cách đây khoảng tầm 7 cây số, trên đó cũng nhiều quán xôi mà không thích, ăn thì ăn được nhưng không ngon bằng đây. Ăn đây lâu rồi nên ghiền, hầu như tuần nào cũng ghé vài bận, mỗi mình tôi ăn phải hai suất mới no được. Cái ngon của nó hợp khẩu vị mình, không đâu bằng” - ông Luyện hề hà kể chuyện.
Quán chỉ mở tầm bốn tiếng mỗi ngày, từ 6 giờ đến 10 giờ sáng thì dọn hàng.
Xôi cay và ký ức tuổi thơ
Xôi cay gần 50 năm ở TP.HCM vừa ăn vừa khóc. Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Đến gần trưa chỉ bắt đầu khách thưa dần, chị Lý Quốc Hương (50 tuổi) chủ quán mới có thời gian trò chuyện. Với chị, quán xôi không chỉ là mưu sinh mà còn là ký ức, là cả khoảng trời thơ ấu.
“Bốn anh em tôi trưởng thành từ nồi xôi của ba mẹ, 3 giờ sáng phải thức dậy phụ ba mẹ hông xôi,… hồi nhỏ ham ngủ lắm, mắt nhắm mắt mở dậy. Hồi đó, nấu xôi rồi gia vị bằng củi không, mẹ nấu xong, bưng từng món từng món xuống đây bán.”
Với chị, một gói xôi ngon phải ngon từ những điều nhỏ nhất. Chẳng hạn, nếp phải ngâm đủ tiếng đủ giờ mới đủ dẻo. Mỡ hành không phải làm cả xô một lúc để tiết kiệm thời gian mà chỉ làm tô nhỏ một. Vì hành để lâu sẽ bị vàng, có mùi và nhìn không ngon mắt. “Từ xôi cho đến gia vị hầu hết phải dậy từ 3 giờ sáng làm, làm trước thì mình đỡ cực nhưng sẽ giảm vị thơm ngon. Như hành mà làm từ khuya là vàng hết trơn à”.
Chị vui vẻ bật mí ớt sa tế là một trong những gia vị chính níu giữ khách đến đây trong suốt gần 50 năm qua. Có những vị khách đã dọn đi nơi xa tuốt ở Gò Vấp, Biên Hòa, thậm chí là ra nước ngoài sinh sống làm việc nhưng có dịp ghé qua đây họ vẫn trở lại mua xôi, hỏi thăm ông bà. Mỗi ngày, chị bán được tầm 30-40 kg xôi.
Giờ, mỗi gói xôi được bán với giá 10.000-20.000 đồng. “Mấy đứa nhỏ thì ăn tầm 10.000, công nhân, người lớn đi làm thì ăn tầm 20.000 mới đủ no. Hồi xưa, ba mẹ làm còn cay hơn, nhưng nay làm bớt cay đi cho tụi nhỏ cũng ăn được” - chị kể vậy.
Dưới đây là một số hình ảnh:
Chị Lý Quốc Hương (trái), chủ quán đang làm xôi cho khách. Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Một gói xôi có đầy đủ: xôi, chà bông, giò quế, đậu phộng, ớt sa tế... Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Quán chẳng lúc nào ngơi khách. Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Xôi được gói trong lá chuối. Ảnh: NGUYỄN TRÀ
Nếu ghiền mì cay bảy cấp độ, bánh mì nướng muối ớt ắt hẳn bạn sẽ muốn nếm thử món xôi này. Ảnh: NGUYỄN TRÀ