Chị Võ Anh Thư (sinh năm 1989, ngụ phường 2, TP Mỹ Tho) chia sẻ vợ chồng chị cùng đi làm công ty, thu nhập khá ổn định. Sau khi sinh con đầu lòng, vợ chồng chị tiếp tục sinh thêm bé thứ hai vì sinh một con ít quá.
Khen thưởng, tặng tiền khuyến khích
“Mình nghĩ đơn giản là sinh một con thì bé không có anh chị em chơi cùng, cũng buồn. Sau này cha mẹ lớn tuổi, một mình con lo lắng mọi chuyện, lại phải chăm sóc cha mẹ cũng tội nghiệp. Bởi vậy hai vợ chồng quyết định sinh thêm bé nữa” - chị Anh Thư tâm sự.
Là một trong những gia đình sinh đủ hai con trước 35 tuổi, năm nay chị Anh Thư vừa được UBND TP Mỹ Tho tặng giấy khen và thưởng tiền 1 triệu đồng. Chị vui vẻ: “Đây đúng là niềm vui và món quà động viên tinh thần rất ý nghĩa với gia đình mình!”.
Theo thống kê của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Tiền Giang, năm 2022, toàn tỉnh có hơn 3.000 phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi được khen thưởng. Riêng sáu tháng đầu năm 2023, một số địa phương đã khen thưởng 800 phụ nữ thuộc diện trên. Một số huyện, thị còn lại chờ đến cuối năm mới tổng kết khen thưởng nên con số này chưa được thống kê.
Sau gần hai năm thực hiện Nghị quyết 26/NQ-HĐND ngày 8-12-2021 của HĐND tỉnh Tiền Giang về quy định mức hỗ trợ cộng tác viên dân số và chính sách khen thưởng tập thể, cá nhân trong công tác dân số trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh đã khen thưởng cho hàng ngàn phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi.
Ngoài ra, nghị quyết còn có các chính sách khác như khen xã, phường, thị trấn có 3-5 năm liên tục đạt và vượt tỉ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh con sinh đủ hai con; mức khen hỗ trợ 30-50 triệu đồng; khen thưởng xã đạt 100% người cao tuổi có thẻ BHYT được lập hồ sơ theo dõi sức khỏe và khám sức khỏe định kỳ…
Theo Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, trực thuộc Sở Y tế tỉnh Tiền Giang, Nghị quyết 26 của HĐND tỉnh Tiền Giang được áp dụng từ đầu năm 2022 đến nay trên phạm vi toàn tỉnh. Theo đó, một số huyện sáu tháng tổ chức khen thưởng một đợt, một số huyện mỗi năm khen thưởng một đợt. Ngoài tiêu chí nêu trên, người được khen thưởng phải cam kết không sinh con thứ ba nhằm thực hiện chính sách dân số quốc gia “mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ hai con”.
Nâng dần mức sinh
Tiền Giang là một trong những tỉnh thuộc khu vực ĐBSCL có mức sinh thấp so với mức sinh thay thế toàn quốc là 2,1 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Trong tương lai, nếu tình trạng này kéo dài sẽ để lại hệ lụy già hóa dân số nhanh.
Số liệu thống kê của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Tiền Giang, khoảng năm năm trở lại đây, mức sinh của tỉnh chỉ đạt trung bình 1,8 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Tính riêng năm 2022, mức sinh trung bình chỉ đạt 1,7 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.
Ông Nguyễn Thành Sang, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Tiền Giang, cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn đến mức sinh thấp như: áp lực cuộc sống, áp lực việc làm, tốn nhiều thời gian nuôi dưỡng, chăm sóc… Tất cả điều này khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ sau khi kết hôn có xu hướng chỉ sinh một con hoặc quyết định không sinh con.
“Để nâng dần mức sinh, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết 26 nhằm vận động mỗi cặp vợ chồng sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Việc khen và kèm tiền thưởng hỗ trợ chỉ mang tính chất động viên, hỗ trợ tinh thần trong thực hiện chính sách” - ông Sang nói.
Cũng theo ông Sang, sau gần hai năm thực hiện, tuyên truyền, vận động, nghị quyết đã có tác động tích cực đến công tác dân số của tỉnh. Nhiều gia đình nhận ra việc sinh một con là ít, đến khi cha mẹ già yếu rất khó chăm sóc, phụng dưỡng nên đã quyết định sinh con thứ hai. “Còn để đánh giá hiệu quả của chính sách thì cần phải có thời gian dài hơn, chừng 5-10 năm” - ông Sang nhấn mạnh.
Thông tư 01/2021/TT-BYT ngày 25-1-2023 của Bộ Y tế hướng dẫn một số nội dung để địa phương ban hành chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số nêu rõ: Phụ nữ thuộc các tỉnh, TP có mức sinh thấp nếu sinh đủ hai con trước 35 tuổi thì có thể được khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật tùy vào tình hình thực tế của địa phương.
21 tỉnh, TP hiện có mức sinh thấp là TP.HCM, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.
Tại TP.HCM, ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, cho biết TP đang lấy ý kiến của các sở, ngành trên địa bàn liên quan đến Thông tư 01/2021 của Bộ Y tế hướng dẫn địa phương ban hành chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số.