Câu chuyện cụ thể về những phiền phức khi thực hiện thủ tục hành chính trong bối cảnh sổ hộ khẩu không còn giá trị cùng một số đề xuất với góc nhìn của người dân. Nhân vật “tôi” ở đây là tổng hợp chuyện của nhiều người.
Được biết từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy không còn giá trị, tôi bèn hỏi… ChatGPT lợi ích của việc trên.
Chatbot này chia sẻ những lời mang theo nhiều hy vọng: “Việc ứng dụng CCCD gắn chip thay cho sổ hộ khẩu giấy giúp giảm bớt thủ tục hành chính, tạo sự thuận tiện và tiết kiệm thời gian cho người dân khi đăng ký, cập nhật thông tin hộ khẩu.
Thêm nữa, CCCD gắn chip được liên kết với hệ thống cơ sở dữ liệu, giúp tăng cường sự liên kết, phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc quản lý hộ khẩu và xử lý những vấn đề liên quan đến người dân”.
Những nội dung này cũng đúng so với thông tin được công bố trên báo chí. Thế nhưng, những gì đang diễn ra lại khác xa so với yêu cầu đặt ra lẫn kỳ vọng mà người dân và các cơ quan nhà nước từng mong mỏi.
Mới đây, đến một phường ở TP.HCM để xin giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, tôi được cán bộ yêu cầu đi làm giấy xác nhận nơi cư trú vì CCCD không thể hiện những nội dung này. Trước đây, chỉ cần đem sổ hộ khẩu theo là giải quyết xong nhưng bây giờ thì không được nữa.
Lần khác, tôi đến phường để xin giấy xác nhận nơi cư trú - văn bản đã trở thành từ khóa phổ biến trên Internet và là nỗi ám ảnh với nhiều người. Để chắc ăn, tôi đem theo sổ hộ khẩu dù biết nó không còn giá trị. Cán bộ phường không đề cập sổ hộ khẩu giấy nhưng nói về đợi, khi nào có giấy xác nhận nơi cư trú sẽ báo để lên nhận.
Trên lý thuyết, thủ tục cấp giấy xác nhận nơi cư trú rất đơn giản, người dân chỉ cần đến công an phường trình CCCD hoặc mã số định danh. Sau đó, công an phường tra cứu cơ sở dữ liệu và cấp giấy này cho người dân ngay.
Tuy vậy, tôi chứng kiến tại một số đơn vị, máy đọc chip không hiện đầy đủ quá trình cư trú của công dân. Một số đơn vị vẫn chưa được khai thác thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính.
Có lẽ vì vậy mà ngay sau khi mở ra niềm hy vọng, ChatGPT cũng cảnh báo những vướng mắc khác: Việc cập nhật dữ liệu trên CCCD gắn chip phụ thuộc vào khâu đưa thông tin lên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Tiến độ cập nhật có thể chậm, gây khó khăn cho việc sử dụng dữ liệu…
Trên thực tế, nếu chưa tận dụng được tính năng của CCCD gắn chip vẫn có thể khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thông qua tài khoản dịch vụ công của người dân hoặc chính cán bộ tiếp dân.
Sau những gì được chứng kiến và tìm hiểu, tôi nghĩ việc ứng dụng công nghệ mới để giải quyết thủ tục hành chính nhanh gọn đòi hỏi sự quyết tâm của con người. Nếu chúng ta không quyết liệt giải quyết vướng mắc khi ứng dụng công nghệ mới thì sẽ mãi luẩn quẩn trong vòng quay lạm dụng giấy tờ, kéo theo sự trì trệ, lãng phí thời gian, công sức đi cùng nhũng nhiễu, tiêu cực nhiều năm nay.
Vì vậy, những tồn tại, bất cập liên quan đến CCCD và dữ liệu quốc gia cần được Bộ Công an nhanh chóng khắc phục.
