Ngay ngày đầu nhậm chức, tân Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho thấy sự quyết đoán khi ký kết loạt sắc lệnh bao phủ nhiều vấn đề của Mỹ, từ đối nội đến đối ngoại.
Chỉ trong vài giờ, ông Trump đã ký khoảng 200 sắc lệnh, bản ghi nhớ và tuyên bố, trong đó có nhiều sắc lệnh hủy bỏ các chính sách của chính quyền người tiền nhiệm Joe Biden và triển khai các chính sách “Nước Mỹ trước tiên” của ông.
Cương quyết trong đối nội
Khi về đến Phòng Bầu dục vào khoảng 7 giờ tối 20-1, sắc lệnh đầu tiên mà ông Trump ký tại Nhà Trắng là ân xá hoàn toàn cho khoảng 1.500 người liên quan vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6-1-2021, theo đài CBS News.
Trước đó, ông Trump đã ký nhiều sắc lệnh tại nhà thi đấu Capital One Arena ở thủ đô Washington D.C. Trong số này có các sắc lệnh yêu cầu tất cả nhân viên liên bang quay lại làm việc trực tiếp ngay lập tức; đóng băng việc tuyển dụng liên bang, ngoại trừ quân đội và một số lĩnh vực đặc biệt; chỉ đạo mọi bộ và cơ quan liên bang giải quyết vấn đề lạm phát; khôi phục tự do ngôn luận và ngăn chặn việc kiểm duyệt từ chính phủ; kết thúc việc sử dụng các cơ quan chính phủ để chống lại đối thủ chính trị - điều mà ông Trump cáo buộc chính quyền ông Biden đã làm với ông.
Tân tổng thống cũng công bố kế hoạch “giải phóng năng lượng Mỹ”, bao gồm hủy bỏ lệnh của ông Biden về bắt buộc phát triển lĩnh vực xe điện, tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về năng lượng, khuyến khích khai thác tài nguyên thiên nhiên của Mỹ.
Ông Trump dự kiến sẽ đảo ngược các chính sách đa dạng, bình đẳng và hòa nhập mà chính quyền ông Biden đã thực hiện, đồng thời công khai các tài liệu còn lại liên quan đến các vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy, Robert Kennedy, Martin Luther King Jr., và các chủ đề được người dân quan tâm.
Vị tổng thống Mỹ cũng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia ở biên giới phía nam, yêu cầu Bộ Quốc phòng Mỹ huy động nhiều nguồn lực quân sự hơn và triển khai thêm binh lính đến khu vực này. Ông Trump cũng chỉ đạo khôi phục việc xây dựng bức tường dọc biên giới Mỹ-Mexico, một dự án lớn trị giá hàng tỉ USD mà ông từng thúc đẩy trong nhiệm kỳ đầu, nhưng bị chính quyền ông Biden đình chỉ.
Ông Trump yêu cầu chính phủ ngừng công nhận quyền công dân tự động đối với trẻ em sinh tại Mỹ nhưng có cha mẹ chỉ có visa tạm thời hoặc là người nhập cư bất hợp pháp. Hiến pháp Mỹ từ lâu được diễn giải rằng Tu chính án thứ 14 đảm bảo quyền công dân cho tất cả những người sinh ra trên lãnh thổ Mỹ, bất kể tình trạng nhập cư của cha mẹ.
Ngoài ra ông Trump còn đình chỉ việc tiếp nhận người tị nạn, coi một số băng đảng Latinh như Tren de Aragua là tổ chức khủng bố quốc tế, và tìm cách trục xuất thành viên của các băng đảng này. Chính quyền ông Trump lập luận rằng băng đảng này là “lực lượng vũ trang của chính phủ Venezuela” đang thực hiện “cuộc xâm nhập và xâm lược” vào Mỹ.
Tổng thống Trump cũng dự kiến yêu cầu Bộ Tư pháp Mỹ đưa ra án tử hình đối với người nhập cư bất hợp pháp phạm tội sát hại sĩ quan thực thi pháp luật hoặc các tội ác nghiêm trọng khác.
Ngoài ra, như đã hứa trước đó, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hoãn việc thực thi lệnh cấm mạng xã hội TikTok trong 75 ngày.
Tổng thống Trump đã nhận được lá thư mà cựu Tổng thống Joe Biden để lại cho ông bên trong bàn làm việc tại Phòng Bầu dục nhưng tân tổng thống chưa mở ra đọc. Trước đó, ông Biden nói rằng đã để lại cho ông Trump một lá thư nhưng từ chối tiết lộ nội dung với lý do “đó là chuyện của tôi và ông ấy”.
Mạnh mẽ trong đối ngoại
Tổng thống Trump nói rằng ông có kế hoạch gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và cho biết các nhóm làm việc từ hai nước đang bắt đầu thúc đẩy quá trình này. “Chúng tôi sẽ cố gắng hoàn thành nó nhanh nhất có thể. Bạn biết đấy, cuộc chiến giữa Ukraine và Nga không bao giờ nên nổ ra” - ông Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục.
Tổng thống Trump cũng nói về khả năng áp dụng mức thuế mới đối với Canada và Mexico vào ngày 1-2. Trao đổi với các phóng viên tại Phòng Bầu dục, ông Trump nói rằng ông đang cân nhắc áp dụng mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ các nước láng giềng Bắc Mỹ.
“Tôi sẽ ngay lập tức bắt đầu cải tổ hệ thống thương mại của chúng ta để bảo vệ người lao động và các gia đình Mỹ. Thay vì đánh thuế công dân của chúng ta để làm giàu cho các quốc gia khác, chúng ta sẽ đánh thuế các quốc gia nước ngoài để làm giàu cho công dân của chúng ta” - ông Trump nhấn mạnh.
Cũng theo Tổng thống Trump, ông sẽ thành lập một cơ quan mới của chính phủ có tên là “Sở Thuế vụ Đối ngoại”, có nhiệm vụ thu thuế quan. “Sẽ có một lượng tiền khổng lồ đổ vào Kho bạc của chúng ta từ các nguồn nước ngoài” - ông Trump nói thêm.
Về Trung Quốc - quốc gia mà ông Trump từng nói trong chiến dịch tranh cử rằng ông sẽ áp thuế quan tới 60%, trong ngày đầu nhậm chức, tân tổng thống Mỹ được cho là “giơ cao đánh khẽ” khi hoãn việc công bố mức thuế quan sẽ áp riêng cho Trung Quốc. Ông Trump giải thích rằng các mức thuế mà ông áp dụng khi còn là tổng thống vẫn còn hiệu lực vì chính quyền ông Biden hầu như vẫn giữ nguyên mức thuế này.
Tổng thống Trump ngày qua đã đưa Cuba trở lại danh sách các quốc gia tài trợ khủng bố, đảo ngược quyết định mà ông Biden đưa ra trong những ngày cuối tại nhiệm. Ngay sau đó, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel đã chỉ trích động thái của Tổng thống Trump là “hành động ngạo mạn và coi thường sự thật”, theo đài CNN.
Ông Trump cũng bắt đầu rút Mỹ khỏi các thực thể quốc tế. Ngay sau khi tiếp quản Nhà Trắng, ông Trump đã ký một sắc lệnh rút Mỹ khỏi Hiệp ước Khí hậu Paris và gọi hiệp ước này là “không công bằng”. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump cũng đã rút khỏi Mỹ hiệp định này, ông Biden sau đó đưa Mỹ trở lại hiệp ước.
Tương tự, ông Trump cũng ký một sắc lệnh rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Văn bản của sắc lệnh trích dẫn “việc tổ chức này xử lý sai đại dịch COVID-19 phát sinh và các cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu khác, việc không thông qua các cải cách cần thiết cấp bách và không chứng minh được sự độc lập khỏi ảnh hưởng chính trị không phù hợp của các quốc gia thành viên WHO”.
“Đó là một vấn đề lớn” - ông Trump nói khi ông bắt đầu ký sắc lệnh về WHO, đồng thời lưu ý rằng Mỹ đã trả quá nhiều tiền cho tổ chức này so với các quốc gia khác.
Lãnh đạo các nước chúc mừng ông Trump nhậm chức
Các nhà lãnh đạo thế giới đã nhanh chóng lên tiếng chúc mừng ngay sau khi ông Trump nhậm chức tổng thống Mỹ thứ 47.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau là một trong những lãnh đạo đầu tiên gửi lời chúc mừng ông Trump.
“Canada và Mỹ có quan hệ đối tác kinh tế thành công nhất thế giới. Chúng ta có cơ hội hợp tác lại với nhau để tạo ra nhiều việc làm và thịnh vượng hơn cho cả hai quốc gia của chúng ta” - ông Trudeau viết trên nền tảng X.
Thủ tướng Anh Keir Starmer cũng gửi lời chúc mừng Tổng thống Trump, đồng thời ca ngợi “mối quan hệ đặc biệt” giữa hai nước Mỹ và Anh.
Thủ tướng Úc Anthony Albanese gọi Mỹ là người bạn tuyệt vời của Úc và khẳng định muốn hợp tác với chính quyền mới ở Washington.
Thủ tướng Nhật Shigeru Ishiba đã gửi “lời chúc mừng nồng nhiệt nhất” tới ông Trump, trong bài đăng trên X: "Tôi mong muốn được hợp tác với ngài để củng cố quan hệ đối tác lâu dài giữa Nhật và Mỹ và cùng nhau theo đuổi mục tiêu chung của chúng ta là một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở”.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng chia sẻ thông điệp với “người bạn thân mến” và nói thêm rằng ông mong muốn “hợp tác chặt chẽ với nhau một lần nữa”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã chúc mừng Tổng thống Trump, gọi lễ nhậm chức của ông Trump là “một ngày thay đổi”.
Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đại diện Nga chúc mừng ông Trump nhậm chức tổng thống Mỹ và hoan nghênh ý định của ông về việc nối lại quan hệ giữa hai nước.
