Sáng 15-7, tại kỳ họp thứ 17, HĐND TP.HCM khóa X, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Dương Ngọc Hải, đã trình bày tờ trình về Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM theo Kết luận 49 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
TP.HCM muốn phát hành trái phiếu để làm đường sắt đô thị
Theo ông Dương Ngọc Hải, đề án hướng tới phấn đấu tỉ lệ vận tải hành khách công cộng đến năm 2030 đạt 15-20%, đến năm 2035 đạt 40-50% và sau năm 2035 đạt 50-60%.
Theo dự thảo, đến năm 2035 TP.HCM sẽ hoàn thành 183 km đường sắt đô thị gồm sáu tuyến và 148 nhà ga, tổng mức đầu tư sơ bộ đến giai đoạn này là 824.495 tỉ đồng. Đến năm 2045 đưa tổng chiều dài lên 351 km và đến 2060 là 510 km.
Sau đó, TP.HCM tiếp tục làm thêm hơn 168 km để nâng tổng chiều dài lên hơn 351 km vào năm 2045. Đến năm 2060, các tuyến đường sắt đô thị còn lại trong quy hoạch được đầu tư, nâng tổng chiều dài lên 510 km.
Đề án đề xuất cho phép TP.HCM phê duyệt các chỉ tiêu trong đồ án quy hoạch đối với khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) khác với tiêu chuẩn, quy hoạch hiện hành. Đặc biệt, đề xuất cho phép TP.HCM được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương với lãi suất ưu đãi...
Sáu nhóm cơ chế để đạt mục tiêu
Thông tin thêm, Giám đốc Sở GTVT TP.HCM Trần Quang Lâm cho hay đến nay TP.HCM đã cơ bản hoàn thiện dự thảo đề án, trình lấy ý kiến của bộ ngành và báo cáo Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM.
Theo Giám đốc Sở GTVT TP.HCM, đề án hệ thống đường sắt đô thị tập trung vào việc đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá để thực hiện như các chính sách của Nghị quyết 98, vành đai 3, hệ thống cao tốc quốc gia…
Bởi theo ông Lâm, với những quy định hiện hành, cách thức tổ chức triển khai như hiện nay thì không thể đáp ứng tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng cho một TP có mật độ dân cư cao như TP.HCM.
"TP.HCM là 1 trong 18 TP có mật độ dân số cao nhất thế giới. TP.HCM cũng là TP duy nhất trong 18 TP chưa có hệ thống metro" - ông Lâm nói và cho biết để thực hiện mục tiêu, đề án xây dựng sáu nhóm cơ chế chính sách với 28 cơ chế vượt trội, chưa từng có. Trong đó, 17 cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền ban hành của Quốc hội; 11 cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ.
Sáu nhóm cơ chế, chính sách cần thiết ở các nhóm gồm quy hoạch; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; trình tự, thủ tục, thẩm quyền đầu tư xây dựng và triển khai dự án; quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ; tổ chức quản lý, khai thác.
Về nguồn vốn thực hiện, ngành giao thông vận tải xác định phải thực hiện chủ đạo bằng nguồn vốn nhà nước, vốn ODA chỉ sử dụng vào số hạng mục rất ít; đồng thời phát huy đội ngũ nhà thầu trong nước và có sự tham gia của tư vấn, giám sát của chuyên gia, tư vấn quốc tế.
Đề án cũng xin cơ chế cho nhà thầu tham gia vào khâu thiết kế thi công. TP.HCM sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan lựa chọn công nghệ phù hợp, trên tiêu chí chủ động để không bị phụ thuộc về sau.
Giám đốc Sở GTVT TP.HCM cho biết hiện đề án đang tổng hợp để báo cáo Chính phủ trong tháng 7, sau đó xin ý kiến Bộ Chính trị và phấn đấu trình Quốc hội vào cuối năm nay.
Ông Trần Quang Lâm nhìn nhận nếu được thông qua thì giai đoạn 2026-2027, TP.HCM sẽ thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư. Giai đoạn 2027-2028 sẽ khởi công đồng loạt sáu tuyến và phấn đấu trong khoảng gần chín năm sẽ hoàn thành 183 km đường sắt.
