Máy bay không người lái (UAV) cảm tử Lancet là một thành công nổi bật của Nga. UAV Lancet nặng 15 kg, đã chứng tỏ được khả năng hạ gục một loạt mục tiêu, từ xe tăng chiến đấu chủ lực đến máy bay đang đỗ ở vị trí xa ngoài đường chân trời. Lancet cũng gây ấn tượng mạnh khi tấn công pháo binh và hệ thống phòng không đối phương, theo trang Business Insider.
Số liệu mới do các nguồn của Nga tổng hợp cho thấy UAV Lancet đang được chuyển tới chiến trường Ukraine với số lượng lớn hơn.
Sự trỗi dậy của UAV Lancet
UAV Lancet được trình làng năm 2019. Sau khi được sử dụng thử nghiệm tại Syria năm 2021, UAV Lancet đã được đưa vào phục vụ đầy đủ trong xung đột tại đây.
Lần đầu tiên người ta biết UAV Lancet được sử dụng trong chiến sự Ukraine là vào tháng 7-2022, tức 5 tháng sau khi xung đột nổ ra. Sau đó, UAV Lancet được sử dụng trên chiến trường này với số lượng tăng dần.
“UAV Lancet chủ yếu là do lực lượng đặc nhiệm và các đơn vị tương tự sử dụng. Việc sử dụng UAV Lancet tạo ra khó khăn cho quân đội Ukraine” – nhà phân tích Samuel Bendett làm việc cho Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS - Mỹ, nghiên cứu về chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia Mỹ) và Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và Quốc tế (CSIS - Mỹ, nghiên cứu các vấn đề quốc tế) nhận xét.
Lúc đầu mỗi tháng chỉ có một vài video quay lại các cuộc tấn công của Lancet được đăng lên. Tuy nhưng đến ngày 22-1, video về các cuộc tấn công của UAV Lancet xuất hiện ngày càng nhiều. Số video tăng lên 62 vào tháng 5 và 124 vào tháng 8. Các nhà sản xuất tuyên bố rằng họ đang đẩy mạnh sản xuất hàng loạt vũ khí này tại một cơ sở mới.
Ông Bendett nói: “Có dấu hiệu ngành công nghiệp quốc phòng Nga đang tăng cường sản xuất UAV Lancet cũng như cải tiến để tạo ra các thiết kế hiện đại hơn”.
UAV Lancet được phóng từ một đường ray và truyền video về cho người vận hành. UAV Lancet thường bay cùng UAV trinh sát chuyên phát hiện mục tiêu và cung cấp tọa độ. Người vận hành UAV Lancet điều khiển chúng tới khu vực mục tiêu, xác nhận mục tiêu bằng thị giác và tiến hành tấn công.
Một cánh quạt điện tạo lực đẩy cho UAV Lancet ở vận tốc khoảng 112 km/giờ.
Trước đây, các cuộc tấn công của UAV Lancet chủ yếu là nhắm vào các mục tiêu tĩnh. Thế nhưng các video gần đây cho thấy UAV Lancet đã chuyển sang tấn công cả những phương tiện đang di chuyển. Điều này cho thấy sự thay đổi về quan điểm hoặc có thể là sự cải thiện trong kỹ năng điều khiển của người vận hành.
Hiệu quả của UAV Lancet trên chiến trường
Một nhà phân tích Ukraine cho rằng tỉ lệ thành công của UAV Lancet trên chiến trường là khoảng 25%-30%.
Theo trang phân tích nguồn mở Lost Armor, tính đến ngày 3-10, có khoảng 667 video về đòn tấn công của UAV Lancet. Trong số đó, có 210 UAV được xác định là phá hủy được mục tiêu (chiếm 31%), 335 UAV gây hư hại cho mục tiêu (chiếm 53%), 48 UAV trượt mục tiêu (chiếm 7%) và 52 trường hợp không rõ (chiếm 7%).
Với giá của UAV Lancet là 35.000 USD một chiếc, trong khi mỗi mục tiêu của Ukraine có giá trị hàng triệu USD, thì đây lại là một vũ khí cực kỳ hiệu quả về chi phí.
25% mục tiêu trong số trên là xe tăng, xe bọc thép hạng nhẹ, trong đó có ít nhất một xe tăng Leopard-2 do Đức viện trợ cho Ukraine.
Một số phân tích cho thấy xe tăng Leopard-2 vốn đã không thể di chuyển do trúng mìn hoặc tên lửa trước khi trúng đòn hủy diệt của UAV Lancet. Giá một chiếc xe tăng Leopard-2 là 11 triệu USD, tương đương giá của 300 UAV Lancet cộng lại.
15% trong số các mục tiêu trên có giá trị rất cao, đó là bệ phóng tên lửa đất đối không và hệ thống radar của Ukraine. Những bệ phóng và hệ thống này thường được đặt ở vị trí cách tiền tuyến vài km nhưng như thế vẫn chưa đủ xa để nằm ngoài tầm hoạt động của UAV Lancet. Khi UAV này loại bỏ thành công các mục tiêu, Nga sẽ dễ dàng triển khai ưu thế trên không thông qua máy bay trực thăng và máy bay cường kích trên chiến trường.
Ngoài ra, 10% trong số các mục tiêu trên là xe cơ giới và các mục tiêu có giá trị tương đối thấp khác.
Sát thủ diệt pháo binh
Một báo cáo gần đây của Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI - Anh, tổ chức tư vấn quốc phòng và an ninh) lưu ý, lực lượng Nga đang sử dụng rộng rãi UAV Lancet như một vũ khí phản pháo.
Cho đến nay, số lượng video lớn nhất về các đòn tấn công của UAV Lancet là nhằm vào pháo binh, cả pháo kéo lẫn pháo tự hành của Ukraine.
Với tầm bay xa cùng khả năng tìm kiếm mục tiêu ẩn trên mặt đất, UAV Lancet có được những lợi thế thực sự. Trong lúc đó, người vận hành UAV Lancet vẫn ẩn mình an toàn ở nơi xa, không bị đối phương đánh trả bằng hỏa lực phản pháo.
Theo thống kê của Lost Armor, UAV Lancet đánh trúng 142 khẩu pháo tự hành, 170 khẩu súng và súng cối. Những con số này là đáng kể.
Theo dữ liệu của Oryx - nhóm phân tích thông tin tình báo dựa trên các nguồn công khai có trụ sở tại Hà Lan, Ukraine có 222 pháo tự hành bị phá hủy hoặc hư hại. Như vậy, UAV Lancet có thể gây ra tới 64% tổn thất về pháo tự hành của Ukraine.
Tỉ lệ pháo kéo của Ukraine bị UAV Lancet của Nga đánh trúng cũng cao không kém: 169 khẩu. Một điều cần lưu ý là khi bị đánh trúng, pháo kéo khó bị phá hủy hơn so với pháo tự hành vì xe pháo tự hành là phương tiện bánh xích có để lại vết xích nên dễ bị phát hiện, đồng thời chứa nhiên liệu dễ cháy và đạn nổ trên xe nên dễ phát nổ khi trúng hỏa lực)
Hồi tháng 9, UAV Lancet của Nga phá hủy một tiêm kích MiG-29 của Ukraine đang đậu trên sân bay ở khoảng cách ít nhất 80 km. Theo truyền thông Nga, làm được điều này là nhờ vào các chỉnh sửa thiết kế của UAV.
Thành công trên của UAV Lancet truyền cảm hứng cho nhiều công ty và các nhóm tình nguyện của Nga sản xuất những thiết bị giống UAV Lancet với giá rẻ.
