Tối 20-12, tại Khu di tích và danh thắng Yên Tử (phường Yên Tử, Quảng Ninh), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Quảng Ninh, TP Hải Phòng và tỉnh Bắc Ninh long trọng tổ chức lễ đón nhận Bằng UNESCO ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa thế giới.
Giá trị nổi bật toàn cầu
Trước đó, với những giá trị nổi bật toàn cầu, ngày 12-7-2025, tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tổ chức tại Cộng hòa Pháp đã công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa thế giới.
Đây là sự công nhận quốc tế đối với giá trị nổi bật toàn cầu về một không gian văn hóa, lịch sử, tâm linh đặc sắc, gắn với Thiền phái Phật giáo Trúc Lâm - dòng thiền thuần Việt do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, mang tinh thần nhập thế sâu sắc, dung hợp Phật giáo với văn hóa dân tộc, với tư tưởng Tam Hoà: Hoà giải, hoà hợp, hoà bình còn nguyên giá trị sau hàng trăm năm.
Khu Di sản liên tỉnh gồm 12 thành phần với sự liên kết hữu cơ, trong đó Khu Di tích và Danh thắng Yên Tử là một thành tố then chốt mang tính biểu tượng gắn với sự nghiệp tu hành, thành đạo của Phật hoàng Trần Nhân Tông và sự khai sinh Thiền phái Trúc Lâm do Ngài thành lập và trở thành Đệ nhất Tổ.
Để được vinh danh là Di sản Văn hóa thế giới, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh đã trải qua quá trình chuẩn bị một bộ hồ sơ khoa học công phu, nghiêm túc, bài bản suốt 13 năm.
Trao bằng công nhận cho Việt Nam, ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, khẳng định, việc ghi danh di sản không chỉ là sự tôn vinh quá khứ, mà còn mở ra một hành trình chung đầy ý nghĩa. Đây là lời kêu gọi hành động có trách nhiệm nhằm bảo vệ di sản cho các thế hệ mai sau.
Công tác bảo tồn sẽ đòi hỏi sự chủ động của các bên trước những thách thức về tốc độ phát triển du lịch và biến đổi khí hậu. UNESCO luôn sẵn sàng đồng hành, cung cấp hướng dẫn kỹ thuật và thúc đẩy đối thoại để tăng hiệu quả công tác quản lý liên tỉnh trên cơ sở hài hòa việc phát triển du lịch và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng bản địa trong công tác bảo tồn.
Di sản thế giới thứ chín của Việt Nam
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính nhấn mạnh, từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là Di sản thế giới vào năm 2014, đến nay sau 11 năm Việt Nam tiếp tục có thêm Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới thứ chín của Việt Nam.
Đây không chỉ là sự công nhận đối với các giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan đặc sắc, mà còn là sự ghi nhận giá trị nổi bật toàn cầu của không gian văn hóa sống, nơi tư tưởng, tín ngưỡng và thực hành văn hóa đang được tiếp nối trong đời sống đương đại.
Để tiếp tục bảo vệ, phát huy những giá trị di sản nói chung và giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc nói riêng, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính khẳng định Chính phủ Việt Nam cam kết bảo vệ nghiêm ngặt tính toàn vẹn, xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản theo các tiêu chí và khuyến nghị của UNESCO.
Cùng với đó, thực hiện quản lý tổng thể, liên ngành, liên vùng, bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn di sản, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội bền vững; phát huy vai trò của cộng đồng địa phương, các tổ chức tôn giáo và các chủ thể văn hóa trong việc gìn giữ và trao truyền các giá trị di sản.
Bên cạnh đó, gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch văn hóa bền vững, có trách nhiệm, góp phần không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Cũng như tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với di sản.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát huy vai trò cơ quan quản lý nhà nước về di sản văn hóa, tiếp tục hướng dẫn ba địa phương tập trung triển khai năm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo trực tiếp tại Chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vào tháng 8-2025 tại Khu di sản.
Cùng với đó, các địa phương Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng cần xác định rõ trách nhiệm để thực hiện cơ chế phối hợp liên tỉnh thực chất, thường xuyên và hiệu quả.
Đồng thời, xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai đầy đủ các khuyến nghị của Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47, nhất là phát huy hơn nữa vai trò trung tâm của cộng đồng trong gìn giữ, thực hành và lan toả các giá trị tinh thần Phật giáo Trúc Lâm.
